Düğüm çözülüyor mu? AB ve Çin arasında elektrikli araç tarifelerine ilişkin yeni müzakereler...

Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck, Çin'e yaptığı bir ziyaret sırasında elektrikli araçlara yönelik ek gümrük vergileri konusundaki ticari anlaşmazlıkta ilerleme kaydetti. Çin hükümeti ve AB'nin yoğun müzakerelere başlamak istemesi kısa vadeli çözüm umutlarını artırdı.

Her iki taraf da istişarelerde bulunmayı kabul etti. electrive.com'un aktardığı haberde AB Komisyonu sözcüsü Olof Gill'e göre, AB Ticaret Komiseri Valdis Dombrovskis ve Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao Cumartesi günü ilk "samimi ve yapıcı" görüşmelerini gerçekleştirdi. Bu görüşmenin ardından Çin Ticaret Bakanlığı istişareler konusunda mutabakata varıldığını teyit etti.

Robert Habeck

Bu görüşmeden önce Almanya Ekonomi Bakanı ve Şansölye Yardımcısı Robert Habeck (Yeşiller) Çin'e üç günlük bir ziyarette bulunmuş ve Wang Wentao ile bir araya gelmişti. Habeck, yaklaşan ticaret anlaşmazlığındaki gerilimi yatıştırmak istedi. Habeck, AB-Çin görüşmelerinin açıklanmasının ardından Şanghay'da gazetecilere yaptığı açıklamada, "Şu anda çok dikkatli olmak gerekiyor, bu bir ilk adım ve daha fazlası gerekli olacak" dedi ve şöyle devam etti: 

"Ama en azından bu daha önce mümkün olmayan bir ilk adım. Bu nedenle, eğer eşit bir oyun alanı sağlamaya çalışmak ve bir tarife savaşından kaçınmak istiyorsak bu akşam iyi bir akşam."

Alman Bakan ayrıca Çin'de Çin planlama otoritesi başkanı Zheng Shanjie ile de görüştü. Daha sonra Çin'in gümrük vergilerini önlemek için her şeyi yapacağını vurguladı. Wang Wentao, kuruluşunun resmi açıklamasında Çin'in ticari çatışmaların tırmanmasını önlemek için her iki tarafın da meşru kaygılarını dikkate almaya hazır olduğunu söyledi.

Bununla birlikte AB, "soruşturmanın müzakere edilmiş herhangi bir sonucunun, zarar verici sübvansiyonu ele almada etkili olması gerektiğini" vurguladı. AB'nin sübvansiyon karşıtı soruşturmasının başından beri resmi hedefi tam da Çin'deki bu sübvansiyonlar olmuştur: Çin'deki güçlü devlet sübvansiyonlarından kaynaklanan avantajlar sayesinde üreticiler araçlarını küresel pazarda daha ucuza sunabileceklerdir.

AB YÜZDE 38.1'E VARAN ÖZEL TARİFE TEHDİDİNDE BULUNUYOR

Habeck, Çin'e yaptığı ziyaret sırasında, AB söz konusu olduğunda bunların cezalandırıcı tarifeler değil, kasıtlı olarak özel tarifeler olduğunu vurguladı. Çinli elektrikli araçlara uygulanan yüzde 100'lük yeni ithalat vergisinin otomobil üreticilerini dışarıda tutmak için tasarlandığı ABD'nin aksine, AB sadece Çin'deki önemli sübvansiyonlarla rekabetin bozulmasını ortadan kaldırmak istiyor.

Haziran ayı ortasında AB, soruşturmanın sonuçlarını sunmuş ve bir anlaşmaya varılamaması halinde 4 Temmuz'dan itibaren Çin'den ithal edilen elektrikli araçlara (mevcut yüzde onluk ithalat vergisine ek olarak) özel tarifeler uygulayacağını duyurmuştur. Üreticiye (ve bulunan sübvansiyon seviyesine) bağlı olarak farklı tarifeler belirlendi. AB soruşturmasına göre BYD en düşük miktarda sübvansiyon almış olup yüzde 17.4'lük özel bir vergiye tabi olacaktır (yani toplamda yüzde 27.4). Brüksel'deki siyasetçiler en büyük piyasa çarpıklığının SAIC'te olduğunu düşünüyor. Şangay merkezli otomobil üreticisi yüzde 38.1'lik bir özel vergiye tabi tutulacak. Soruşturmaya katılmayan üreticiler de yüzde 38.1 oranında özel vergiye tabi olacak.

Pekin'in yerli elektrikli otomobil üreticilerine sağladığı sübvansiyon miktarına ilişkin yeni bir rakam var. Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) bir analizinde Çin hükümetinin 2009'dan bu yana elektrikli otomobil endüstrisinin gelişimi için en az 230.8 milyar dolar yatırım yaptığını tahmin ediyor. Bu rakam, (Çin'de süresi dolan) satın alma teşviklerine ek olarak, satış vergisi muafiyeti, altyapı finansmanı, araştırma finansmanı ve elektrikli araçların devlet tarafından satın alınmasını da hesaba katıyor. Artan ünite sayısıyla birlikte, yüzde onluk satış vergisinden muafiyet en büyük destek kalemini oluşturmuştur.

CSIS tarafından yayınlanan bir tabloda, sübvansiyonların zaman içindeki gelişimi özellikle dikkat çekicidir. 2018 ve 2028 yılları arasında, yıllık maksimum sübvansiyon 17,4 milyar dolar olacak. O dönemdeki düşük birim satışlarla birlikte, sübvansiyon miktarı toplam satış değerinin yüzde 25,4'üne kadar karşılık geliyordu. 2021 yılında sübvansiyon 30,1 milyar dolar, 2022 ve 2023 yıllarında ise 45 milyar doların biraz üzerindeydi. Satış hacmi aynı zamanda muazzam bir şekilde arttığı için sübvansiyon oranı yüzde 11,4'e düşmüştür. Başka bir deyişle, CSIS rakamlarına göre, 2018 yılında Çinli bir üretici tarafından satılan her bir elektrikli araç, 2023 yılında 4.588 dolara kıyasla devlet tarafından 13.860 dolar ile sübvanse edilmiştir.

Ancak, çalışma çeşitli varsayımlara dayandığı için bu rakamlara dikkatle yaklaşılmalıdır. Örneğin CSIS, satılan elektrikli araçların yüzde 25'inin sübvansiyon için uygun olmadığını varsaymıştır. Buna ek olarak, araştırmacılar 2023 yılında ilgili yerel yönetimler tarafından sağlanan sübvansiyonların Pekin'deki merkezi hükümet tarafından sağlanan desteğin yüzde 15'ine tekabül ettiğini varsaymıştır.