Vitrindekiler... (22 Ekim 2022)

Son Gazi: Yakup Satar / İlyas Aktaran / Galeati Yayınları / 480 s.

“Düşman sadece Yunan gâvuru değildi ki yavrum... İngilizi vardı, Fransızı vardı, İtalyalısı vardı, Rusyası vardı, Ermenisi vardı... Bir de bunlara yardım eden bizim hocalar vardı, şeyhler vardı, ağalar vardı, hainler vardı... Vardı da vardı... Çok şükür bizim bir ALLAH’ımız vardı, Bir de MUSTAFA KEMAL PAŞA’mız...” Gazi Yakup Satar. Gazi Yakup Satar, Kırım Tatar Türklerindendi. Beş yaşında göçmen olarak geldiği Aktopraklar’da 110 yaşına kadar ömür sürdü. Bir dünya savaşı ve bir milli kurtuluş savaşı yaşadı. 9 yıl askerlik yaptı. Onlarca arkadaşının şehitliğini gördü, karşılığında yüzlerce düşman canı aldı. Afyon’a ilk giren 8’inci Tümen’in bir neferi ve İzmir’e ilk ayak basan piyade askeri olmanın onurunu ve gururunu yaşadı. Öldüğünde artık Türk Kurtuluş Savaşı’na fiilen katılmış başka bir tanık kalmayacaktı. Onun için “Son Gazi”ydi. İlyas Aktar’ın kaleme aldığı kitap, Son Gazi’nin hatıralarının resmi belgelerden de yararlanarak derlenmiş bir özeti, Türk milletinin askeriyle siviliyle Anadolu’da yazmış olduğu “yeniden varoluş destanı”nın özgün ve şerefli bir hikâyesi. Anısına saygıyla...

Uzunkoşu - Anılar / Niyazi Altunya / Cumhuriyet Kitapları / 508 s.

Öğretmen ve yazar Niyazi Altunya anılarını ve deneyimlerini paylaştığı Uzunkoşu adlı kitabında, öğretmenliğin uzun koşusunun çıkış noktası olduğunu imliyor. Öğretmenliği sadece bir geçim kaynağı değil, düşünsel ve ruhsal dünyasını besleyen en önemli kaynak olarak tanımlıyor: “O olmasa örgütçü, yazar, aydın, iyi dost, iyi evlat, iyi kardeş, iyi baba olamazdım. Sonuçta ona çok şey borçluyum. Sendika anlayışımın temeli; eğitimcilikle sendikacılığı birbirine feda etmeden yürütmek ve bunlar arasında akılcı bir sentez yapmaktır. Aklı ve bilgiyi öne çıkardık. Çocukların eğitim hakkını, bunun için de öğretmenlerin saygınlığını korumayı temel ilke edindik. Bugünkü genç sendikacıların da başarı için bu anlayışın peşinden gitmesini tavsiye etmekten kendimi alamıyorum.”

Çukurova Yaşar Kemal: Fotoğraf-Deneme / Lütfi Özgünaydın / İlke Kitap / 160 s.

“Çukurova salt bataklıktı, büklüktü. Yalnız tepe eteklerinde el kadarcık tarlalar. Çukurova da in cin yok o zamanlar. Göç başlardı gürül gürül Türkmen göçü. Yani soyunmuş ağaçlar soyunmuş toprak soyunmuş dünya donanırdı.” Yaşar Kemal / İnce Memed romanından... Lütfi Özgünaydın’ın Çukurova Yaşar Kemal adlı kitabının genişletilmiş ikinci baskısı renkli fotoğraflardan ve denemelerden oluşuyor. Kitabında Çukurova’nın doğasını Yaşar Kemal’in köyünü ziyareti sırasında tanık olduklarını paylaşan Özgünaydın, köylülerin Yaşar Kemal sevgisini ve onunla geçen günlerini anlatıyor. Yanı sıra Türkiye’de ve Paris’te açılan sergilere yer veriyor.

Diyaloglar - Dünya Edebiyatı Üzerine / Ayfer Tunç, Murat Gülsoy / Can Yayınları / 272 s.

Edebiyatımızın önemli isimlerinden Ayfer Tunç ve Murat Gülsoy’un 2013’ten bu yana Diyaloglar adı altında gerçekleştirdikleri etkinlikler sözden yazıya dönüşüyor. Edebiyatseverlerin büyük ilgiyle takip ettiği buluşmaların video kayıtlarından derlenerek hazırlanan bu kitap, farklı coğrafyaların ve zamanların edebiyatlarıyla sanata, teknolojiye, tarihe, günümüzden geleceğe bir köprü oluşturarak kendini çoğaltan kaynak bir metin haline geliyor. Dünya Edebiyatı Üzerine Diyaloglar Roberto Bolaño, Guillermo Rosales, Thomas Bernhard, Sâdık Hidâyet, Dag Solstad, Sophie Mackintosh, Hang Kang, Erlend Loe, Jack London, Carlos María Dominguez gibi çeşitli kıtalardan yazarların ilgi gören ve gelecekte de ilgi görecek olan romanları aracılığıyla dünyanın ortak kültürünü okuyucunun dikkatine sunuyor.

Metin Cengiz: Tanıklığın Odağında Bir Şair / Engin Fırat / Şiirden Yayınları / 158 s.

Yazında 43 yılı geride bırakan şair, yazar Metin Cengiz’in yurt içinde 16 şiir, 21 deneme-eleştiri-inceleme (Sokak Yazıları, Celâl Soycan ile; Yakın Dönem Türk Şiiri, Yavuz Özdem ile), 2 röportaj türünde toplam 39 kitabı yayımlanmıştır. Ayrıca 19 şiir çevirisi bulunan Cengiz’in yurt dışında da çeşitli dillere çevrilen 17 eseri bulunmaktadır. Hakkında ilk kitabın çıktığı 1988’den şimdiye değin gerek şiirlerine gerekse kuramsal poetik yazı ve eleştirilerine yönelik 69 şair, yazar ve eleştirmen tarafından 100’ü aşkın yazı yazılmıştır. Engin Fırat, Metin Cengiz’in tüm eserleri hakkında yazılan yazılar üstünde hazırladığı bu seçkide şiirinin ne’liğine nüfuz ettiğine inandığı 36 şair, yazar ve eleştirmenin 39 yazısını seçmiş. Kronolojiyi gözeterek Cengiz’in yaratım edimi ve sürecine ilişkin gelişim seyrini odağa alarak şairin poetikasının farklı yanlarına işaret eden yazılara öncelik tanımış.

Uzak Bir Diyardan Eskizler / Shaun Tan / Çeviren: Damla Kellecioğlu / Desen Yayınları / 48 s.

Oscar ödüllü Shaun Tan'ın imzasını taşıyan Uzak Bir Diyardan Eskizler (Çeviren: Damla Kellecioğlu / Desen Yayınları), Uzak adlı kitabının eskizlerinden oluşan yetkin bir koleksiyon albümü. Ucu açık fikirlerden sayısız çizime uzanarak, sözsüz bir anlatının yıllar içerisindeki evrimini gözler önüne seren kitap, bir sanatçının yaratım serüvenine tanıklık sunuyor. Shaun Tan çalışmasında ayrıca, resimlediği büyülü evrenin arkasındaki gizleri de birer birer açıklığa kavuşturuyor. Çeşitli göçmen öykülerinden damıtılarak evrensel bir anlatıya dönüşen Uzak kitabına bambaşka gözlerle bakmayı sağlayan ve küçük motiflerden tamamlanmış sanat eserlerine pek çok etkileyici çalışmaya yer veren Uzak Bir Diyardan Eskizler, karakalemle çizilmiş kült bir eserin ortaya çıkış hikâyesini gün yüzüne çıkarıyor.

Dejavu / Menekşe Toprak / Doğan Kitap / 256 s.

İşsiz bırakılmış bir kadın akademisyen Berlin sokaklarında Suat Derviş’in yüz yıl önceki izini sürüyor. Yabancı bir ülkede kalemiyle geçinmeye, ayakta durmaya çalışan bir yazar. O da yitirmiş midir umudunu? Yoksa, erkeklerin sen yapamazsın bakışlarına; Batı’nın, bize o büyülü Şark’ı anlat dayatmalarına aldırmadan yürüyüp gitmiş midir özgürce? Aşıkken, yoksulken, yazarken, gülerken, ağlarken yüreğine oturan, İstanbul’u ve Berlin’i, geceleri ve gündüzleri birbirinin aynısı kılan o dejavu duygusunu yaşamış mıdır? Menekşe Toprak, Suat Derviş’i günümüz kadınlarıyla bir Dejavu’da buluşturuyor. Her şey size tanıdık gelecek.

Çizdikçe Çözdüm Bir Kuvvacıyı / Cazim Gürbüz / Berfin Yayınları / 64 s.

Çizdikçe Çözdüm Bir Kuvvacıyı, Cazim Gürbüz’ün her şeyden önce şiirinin gelişimini, değişimini, ulaştığı iç kazanımları ve sözsel derinlikleri ortaya koyan bir kitap. Yazı dilinden, tarihsel Türkçeden, yeni kelimelerden ve halk dilinden yararlanarak özgün diline yalınlıkla ulaşan şair; özgürlük, başkaldırı ve dirençle yurtsever bir incelikle donatıyor şiirlerini.

Matematik: Çok Kısa Bir Başlangıç / Timothy Govers / Çeviren: Melda Uytun / İstanbul Kültür Üniversitesi (İKÜ) Yayınları / 177 s.

Önde gelen matematik profesörlerinden Timothy Gowers kitabında kimilerince anlaşılması ve uygulanması çok zor kabul edilen matematiğin temel ilkelerini yaşamın içinden basit örneklerle ortaya koyduktan sonra, matematiksel düşünce ve bakış açısının tabuların aksine ne kadar kolay bir şekilde kavranabileceğini ortaya koyuyor. Bir taşın olabildiğince en uzak noktaya nasıl fırlatılabileceğini inceleyerek başlayan Gowers, matematik modellerden sayılar ve soyutlamaya, reel ve karmaşık sayılardan limit ve sonsuzluğa, boyutlardan geometriye kadar kısa, öz ve etkileyici bir anlatımla sunuyor.

Diplomasi / Henry Kissinger / Çeviren: Elif Berktaş / Panama Yayıncılık / 840 s.

Henry Kissinger uluslararası ilişkilerin uzun tarihini anlattığı Diplomasi adlı kitabında, derin tarih araştırmalarına, ayrıca bir diplomat ve politikacı olarak kişisel deneyimlerine yer veriyor. Modern devlet sisteminin babası olan Richelieu’den “Yeni Dünya Düzeni”ne dek üç yüz yılı aşkın bir zaman dilimini ele alan Kissinger, Birinci Dünya Savaşı öncesi Avrupa dengesiyle birlikte raison d’État ve Realpolitik kavramlarına ayrıntılı bir bakış sunuyor. Milletler Cemiyeti’nin ilkelerinden kolektif güvenlik ve kendi kaderini tayin hakkını eleştiren Kissinger aynı zamanda İkinci Dünya Savaşı sonrasında Sovyetler Birliği’nin Doğu ve Güney Avrupa’da varlığını iddia ettiği nüfuz alanlarını inceliyor. Kissinger Diplomasi’yi, Soğuk Savaş’ın ardından ABD’nin Avrupa tarzı Realpolitik’e dönmesi ve Wilsoncu idealizmi terk etmesi gerektiğine yönelik argümanıyla sonlandırıyor.

Anılar, Mutfaklar, Sofralar / Ayşe Pirhasanoğlu Akbaş / Oğlak Yayınları / 208 s.

Ayşe Pirhasoğlu Akbaş’ın derlediği Anılar, Mutfaklar, Sokaklar adlı kitap unutulmaz anılara eşlik eden çok özel tariflerle birlikte Oğlak Yayınları tarafından yayımlandı. Kuzey Ege’de, Kazdağları’nın eteklerinde yazmaya başladığı ifade eden ve “Bazı yazılar aile meclisleri toplanarak yazıldı; bazen gözyaşları bazen de kahkahalar kelimelere eşlik etti. Yazarken kökleriyle buluştuğunu, yazmanın kendisine iyi geldiğini söyleyenler oldu!” diyen Akbaş, kitabında geçmişte yaşananlar, sofraların lezzetleri, kalplerin hüznü, gönüllerin coşkusu, ritüeller, geleneklere tanık ediyor okuyucuları.

Anayasal Tasarımda Reform: Yasama, Yürütme ve Yargının Oluşumu ve Yetkilerine Yönelik İncelemeler / Volkan Aslan / Nobel Akademik Yayınları / 226 s.

Volkan Aslan’ın gündemden hiç düşmeyen anayasa tartışmalarına ilişkin ülkemizde yayımlanan akademik çalışmalara katkı sunma amacıyla kaleme aldığı incelemede, hukuk, tarih, kamu yönetimi, siyaset bilimi, maliye gibi farklı disiplinlerden yazarların çalışmaları bir araya getiriliyor. Kitabın ilk üç bölümü Osmanlı-Türk anayasal gelişmelerini 2017 değişikliklerine kadar birçok farklı boyutuyla ele alıyor. Sonraki bölümlerde ise yasama, yürütme ve yargı organlarının oluşumu ve yetkileri ile ilgili tespit ve önerilerde bulunuluyor.