Trabzon Kızlar Manastırı’nda “Kolektif ‘Yansıma’” sergisi açıldı

8 Mart Dünya Kadınlar Günü yaklaşırken bu özel günü de içine alan haftada Trabzon’da anlamlı bir sergi izleyicilerle buluştu. “Kolektif ‘Yansıma’” sergisi, Eylül 2021’de restorasyonu bitip ziyarete açılan Kızlar Manastırı’nda 11 Mart’a kadar görülebilecek. Dünyaca ünlü İran asıllı ABD’li sanatçı Shirin Abedinirad da Ayça Okay küratörlüğündeki sergide eserleriyle yer alıyor.

Sergi ve ardından düzenlenen panele “anlamlı” yakıştırmasını yapmak için birden fazla neden var. Baştan başlayalım: 1949 yılında, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk üniversite mezunu kadınları tarafından kurulan Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği (TÜKD), geçmişten bugüne imkânları kısıtlı çocuklar için sosyal sorumluluk projeleri düzenliyor. Bunların belki de en geniş çaplısı 2018 yılında 10 arkadaşıyla birlikte yaşamını yitiren Mina Başaran’ın adını alan “Mina’nın Çocukları” projesi. Proje kapsamında 10-14 yaşlarındaki çocuklara maddi manevi destek olunuyor.

ÇOCUKLARA IŞIK OLUYORLAR

Sergi açılışı için geldiğimiz Trabzon’da hem dernek üyelerini hem de küçük çocuklara “ablalık” yapan üniversiteli genç kadınları dinleme şansı bulduk. Kimisi İstanbul Üniversitesi’nde tıp, kimisi İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Mimarlık okuyan başarılı öğrenciler, ilk önce çocuklarla nasıl iletişim kurulacağına yönelik psikologlardan eğitim alıyorlar. Ardından maddi imkânı kısıtlı ya da büyük travmalar yaşamış çocuklarla tanışıyorlar. “Ablalık etme” süreci böylece başlıyor; kitaplar okunuyor, oyunlar oynanıyor, filmler izleniyor, sokak hayvanlarına mamalar dağıtılarak hayvan sevgisi aşılanıyor, hatta kodlama bile öğreniyor çocuklar.

“Mina’nın Çocukları” projesi kapsamında düzenlenen “Kolektif ‘Yansıma’” sergisini anlamlı yapan bir diğer nokta ise serginin açıldığı mekân. Kızlar Manastırı 14. yüzyıldan kalma bir ortaçağ yapısı. Tüm Trabzon’a hâkim bir noktada bulunan, iç kısmında şapel ve bazilika, Karadeniz’e bakan yedi tane odası, bazı kısımları mağarayla bütünleştirilmiş etkileyici bir yapı. Zamanla insan eliyle yok edilse de bazı freskler hâlâ görülebiliyor. İçine girdiğiniz anda, özellikle odaların yer aldığı kısımda etkilenmemek, zihninizde bir zaman yolculuğuna çıkmamak imkânsız.

Proje kapsamında kolektif olarak düzenlenen sergilerin ilki geçen eylül ayında Bodrum’da “Kolektif ‘Hafıza’” adı altında açılmıştı. Şimdi ise proje “Yansıma” adıyla bir adım daha ileri götürülüyor. Manastırla bir bütün oluşturacak şekilde üretilen ayna yerleştirmeleri mekânla uyum sağlıyor. Aynaları eserlerinde kullanma konusunda alanındaki en usta sanatçılar arasından gösterilen sanatçı Shirin Abedinirad da yapıtlarıyla projeye katkı sağlamış.

ABEDINIRAD’DAN KADINLARA...

 Basın toplantısında söz alan Abedinirad, “Bu projede eserlerimle kadınları cesaretlendirmek ve onlara kendi ayakları üzerinde durabilmeleri için aynadaki yansımalarına bakmalarının yeterli olduğunu eser yerleştirmelerimle anlatmaya çalışıyorum. Özellikle erkek egemen toplumlarda, üretken, gökyüzü gibi aydınlık kadınlara umutsuzluğa kapıldıklarında gökyüzüne bakmaları ve yaptıklarını yapmaya devam etmeleri için bir mesaj veriyorum. Bence burada önemli olan cesaret. Çünkü kadınlar saf enerjilerini, saf benliklerini, potansiyellerini ortaya çıkarabilirlerse güçlenerek yollarına devam edebilirler” diye konuştu.

Projenin küratörü Ayça Okay da Kolektif “Yansıma” ile ilgili düşüncelerini şöyle dile getirdi: “Sergi, üretim pratiğinde kırılgan ve hassas, ancak bir araya geldikçe güçlü bir yapıya dönüşen aynaları tarihi Kızlar Manastırı’nda üretkenlik ve birlik mesajları vermek üzere, mekân ile yeniden yorumlama, canlandırma ya da yeni bir kimlik kazandırmaya yönelik yaklaşımla izleyiciye sunuyor.”

Basın toplantısında konuşan Beril Başaran ise “2018 yılında yolum dostlarım sayesinde Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği, İstanbul şubeyle kesişti ve 11 genç kızımıza burs verdik. Mina’nın çocukları projesi de tamamen bu parlak genç kızların başından sonuna inşa ettiği ve bana hediye ettiği bir projedir. Bursiyerlerimiz Baltaş gruptan önemli eğitimlerden geçerek Türkiye’nin dört bir yanındaki çocuklarla zaman geçirip, aldıkları eğitimleri aktarıp ve dönüşümlerine ışık olmayı hedefliyorlar. 11 kişi başladığımız bu yolda her geçen gün katlanarak devam ediyoruz” ifadelerini kullandı.

PANELDE ÖNEMLİ KONUŞMALAR

 Sergiyi gezdikten sonra ise Kadınlar Günü ve proje kapsamında bir panel düzenlendi. Konda Araştırma Genel Müdürü Bekir Ağırdır’ın moderatörlüğünde yapılan panelin ilk oturumunda, İstanbul Barosu Başkan Yardımcısı Avukat Nazan Moroğlu, Türkiye’de kadın ve kadınların yaşadıkları sorunlar üzerine hukuk bağlamında bir konuşma gerçekleştirdi. İkinci oturumda ise PwC ortaklarından koleksiyoner Feride İkiz, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü bağlamında öncelikle profesyonel iş hayatında kadın olmayı ve sonrasında da koleksiyonerlik yolculuğunu anlattı. Contemporary Istanbul (CI) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli çağdaş sanatın içinde dün, bugün ve yarın kadın sanatçıların-kadının önemini vurguladı. Güreli, mayıs ayındaki fuarın “CI Bloom” adı altında düzenleneceğini, 17. CI fuarının ise eylül ayından itibaren bugüne kadar düzenlenmiş en uzun fuar olacağını ilk defa bu panelde duyurdu.