Sakın yukarı bakma…

Peele, Get Out (2017), Us’ta (2019) saklı gerçekleri, yasak dünyaları, ırkların ve sınıfların kavgasını anlatırken Nope’ta daha soyut ve görsel bir anlatım kullanıyor. Burada salt ırkların, sınıfların mücadelesi yok türlerin savaşımı da söz konusu. İnsan da bir tür hayvan, besi zincirine ondan daha üstün bir yırtıcı gelince kendini korumak zorunda kalıyor. Bu öylesine canavar bir varlık ki insanın ruhunu, tutkularını, hırslarını, hayallerini yutuveriyor. Nope’un hem yönetmeni, hem senaristi hem de yapımcısı olan Jordan Peele senaryosunu Covid ve eve kapanma döneminde yazmış.

“Herkes evinde karantinaydı, Gösteri, şov, film sektöründe hiçbir şey yapılamadı, insanlar her türlü eğlenceden uzak kaldılar. 2020’deki boğucu atmosferden, travmatik kapanmalardan esinlendim. Nope’daki düşman başka bir dünyadan geliyor, gökyüzünden insanları tehdit ediyor” diyen Peele, Nope’u Eski Ahit’in Nahum kitabından bir alıntıyla başlatıyor:

“Seni pislikle sıvayıp rezil edeceğim. Herkes seni seyredecek. Nahum 3:6”.

Çölün ortasında yaşayan siyahi Haywood ailesi Hollywood için at eğitir ve kiralar. Otis Haywood’un (Keith David) büyük büyük dedesi sinema tarihinde ilk fotoğraf dizisinde oynamıştır. Eadweard Muybridge’in 1878 tarihinde çektiği The Horse in Motion çok ünlüdür ama hiç kimse sinema tarihinin ilk starı, ilk dublörü, ilk hayvan eğitmeni jokeyi bilmez. Gösteri ve eğlence sektöründe siyahiler hep görmezden gelinmiştir. Amerikan tarihinde siyahilerin yok sayılması filmin ana konularından biridir. Bir gün gökten metal cisimler yağar, bu kesici cisimler Otis’I yaralar. Ağır yaralarından ötürü Otis ölünce çiftlik OJ (Daniel Kaluuya) ile kızkardeşi Emerald’a (Keke Palmer) miras kalır..

Reklam filmi için gelen Hollywood ekibi bu kez OJ’iyle çalışmak zorundadır. OJ’nin tüm uyarılarına karşın oyuncu ve asistan atın arkasında durunca at onları teper. OJ, babasının “Her atı ehlileştiremezsin, atlar içgüdülerine göre hareket edip alanlarını korurlar” sözünü hatırlar. Reklam ekibi çekimi bırakınca iki kardeş 1998’de Gordy Evinde adlı sitcomun çocuk yıldızı Çinli Jupe’un (Steven Yeun) Vahşi Batı temalı eğlence parkına giderler.

Çocukken Gordy Evinde’de yaşadığı ürkütücü olaya rağmen (filmin en etkili sekanslarından biridir) Jupe şov dünyasını terketmemiştir, eski ününe kavuşmak ve zengin olmak istiyordur. Vahşi Batı efsanesini (!) yaşamak isteyen tek tük turistten aldığı bilet paralarıyla idare eder. OJ, içedönük, sakin, büyük büyük dedesinden gurur duyduğu için işini severek yapar, hırslı,dışa dönük Emerald’ın ise gözü yukarılardadır. Gökyüzünde uçan daire gören OJ’yi rahat bırakmayan Emerald uzay gemisinin görüntülerinden çok para kazanmayı hedefler.

War of the Worlds, Close Encounters of the Third Kind, Independence Day gibi Hollywood’un kült bilim kurgularından etkilenen Jordan Peele, Nope’u atların isimlerine ve realite şov yıldızı Maymun Gordy’ye göre bölüyor, gösteri dünyasının ne kadar acımasız, duyarsız olduğunu, insanın hayvanları ve doğayı hep nasıl sömürdüğünü, imaj, ün, şov bağımlılığını, medyada gerçeklerin nasıl çarpıtıldığını özgün bir anlatımla, düşsel bir sinematografiyle (Hoyte van Hoytema), büyüleyici özel efektlerle (Guillaume Rocheron), etkileyici bir müzikle (Michael Abels) izleyiciye aktarıyor.

Peele, sanat mı ticaret mi önemli sorusunu soruyor, doğalın, safın içine para girince her şeyin kirlendiğini vurguluyor. Gökyüzünden gelen düşmana, tehlikeye karşı savaşan insan tüm gücüyle alanını, bölgesini korumaya çalışıyor tıpkı atlar ve Maymun Gordy gibi.

Jordan Peele’in yazıp yönettiği, yapımcılığını üstlendiği, Daniel Kaluuya, Keke Palmer, Steven Yeun, Brandon Perea, Michael Wincott, Terry Notary’nin oynadığı Nope (Hayır/ 2022) bugün gösterime girdi.