Metin Hakyeri’den ‘Gün Gün İstanbul’

BİR ŞEHİR TARİHİ KİTABI!

- Gün Gün İstanbul, özel bir şehir tarihi çalışması… Ama farklı ve sıra dışı bir özelliği var. Kitabı farklılaştıran bu özellik nedir?

Gün Gün İstanbul bir şehir tarihi kitabı oldu. Süreç içinde şehrin binlerce yıllık tarihinden kesitlere yer verildi. Amerika’yı yeniden keşfetme çabası ya da bu tarihsel süreç içinde bilinmeyenleri ortaya çıkarma uğraşısı da değildi. Bilinenleri bir bütünsellik içinde 1 Ocak 31 Aralık tarihleri arasında belirli bir düzen içinde derleme çalışmasıydı.

Gün Gün İstanbul’u, siyasi, iktisadi ve kültürel olarak etkileyen olayları günlere adresleyerek, kronolojik değil ama günlük akış içinde öne çıkararak yeniden yazma çabasıydı. Önemli olayları, gözden kaçan ayrıntılarıyla, şaşırtan yönleriyle vurgulamak hedeflendi.

Kitap, İstanbul’a özel bir tür saatli maarif takvimi tadında yazıldı. Bugüne dek İstanbul’un tarihine ilişkin bu yöntemle hazırlanmış bir çalışma yapılmamıştı. Kitabın temel özelliği bu oldu.

1 Temmuz 1927. Atatürk, Ertuğrul Yatı ile İstanbul’luları selamlıyor-İBB KÜLTÜR AŞ ARŞİVİ

- Kitabı kaleme alırken nasıl bir yöntem izlediniz? Hangi dönemleri çalıştınız?

Tarihsel sıralamaya göre Bizans İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet dönemi temel eksen oldu haliyle... Her bir olayın yılını, ayını değil de gününü bulmak hayli çetin bir araştırma yapmaya zorladı beni.

Öncelikle kentin hayatında dönüm noktası olan, şehri iktisadi, siyasi ve kültürel olarak etkileyen, kentte yaşamı farklı bir yöne çeviren olaylar seçildi. Ardından bu olayların hangi yıl, hangi ay hangi gün gerçekleştiği araştırıldı. Bu yöntem yola koyulmak için ilk adımdı.

Şunu da belirtmek isterim. Fenerbahçe Spor Kulübü’nün 100. yılı nedeniyle Gün Gün Fenerbahçe adıyla hazırlanmış bir takvim projem vardı. Yine Cumhuriyet Halk Partisi için parti tarihini saatli maarif takvimi gibi hazırlamış, yöntem konusunda deneyim sahibi olmuştum. Bu deneyimden çok yararlandım. Bu kez başrol oyuncusu İstanbul’du. Haliyle alan bir hayli genişti.

18 Nisan-Akşam--İBB KÜLTÜR AŞ ARŞİVİ

İSTANBUL’A İLİŞKİN HER ŞEY!

- Kaynaklara ulaşmada zorluklar yaşadınız mı?

Referans alınması gereken her kaynağa ulaşmaya çalıştım. Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet dönemi kaynaklarına ulaşmak kıyasla kolaydı. Ancak Bizans dönemine ilişkin kaynaklarımızın bir hayli zayıf olduğunu bir kez daha gördüm. En büyük destekçim akademik çalışmalar ve bilimsel makalelerin yer aldığı akademik dergiler oldu.

- Gün Gün İstanbul’da okuyucuyu neler bekliyor?

Köklü kurum ve kuruluşlarından kentin her döneminde yaşanılan sarsıcı olaylarına kadar ne varsa İstanbul’a ilişkin her şey diyebilirim. İstanbul’un ünlü dolandırıcılarından, vapurlarına, tersanelerine, hastanelerine kadar… Bizans’tan günümüze isyan ve ayaklanmalara, iktidar savaşlarına, entrikalara, depremlerine, büyük yangınlarına kadar…

Taksim’den Gümüşsuyu’na doğru yürüyerek ilerlerken gördüğüm her yerin hikâyesini kitapta yazdığımı fark ettim. Atatürk Kültür Merkezi, Gezi Parkı, İstanbul’un ilk 1 Mayıs İşçi Bayramı, Topçu Kışlası’nın hikâyesi, 6-7 Eylül Olayları, kanlı 1 Mayıs 1977, Gümüşsuyu Asker Hastanesi, Alman Konsolosluğu, Atatürk Kitaplığı, 6. Filo eylemine gericilerin kanlı saldırısı, Hilton Oteli, İstanbul’da ilk tramvayı… Küçük bir Taksim turunda onlarca madde…

Bizans’tan günümüze İstanbul’u etkileyen her önemli olayı okuyucu Gün Gün İstanbul’da hikâyeleriyle, yarattığı sonuçlarıyla bulabilecek. Bir tarihçiden çok bir gazeteci gözüyle, haber değeri taşıdığına inandığım her bir olayı kitabın sayfalarına yansıtmaya çalıştım. Bütün çalışma boyunca kendimi modern zamanı vakanüvisi gibi hissettim.

Milli Takım ilk maçı 26 Ekim 1923-Cengiz Kahraman Arşivi

GRAVÜRLERDEN KARTPOSTALLARA, BELGELERDEN FOTOĞRAFLARA VARINCAYA KADAR YOK YOK!

- Kitap, grafik tasarımı ve baskı kalitesiyle de dikkat çekiyor. Yayınlanma süreciyle ilgili de bilgi verebilir misiniz?

Yazım süreci yaklaşık bir yılı buldu. Yaklaşık bir yıl da araştırma ve kaynaklara ulaşmayla geçti. Gün Gün İstanbul iki yılı bulan bir çalışma ve çabayla hazırlandı. Hazırladığım dosya yayın kurulunda onaylanınca zaten başladığım çalışmama hız verdim.

İBB Yayınları yazarları, editörleri, grafikerleriyle gerçekten yetkin kitaplar hazırlıyor. Zaten bu projemi İBB Yayınları’na sunma fikrimin temel nedeni de bu özenli ve titiz çalışmalara tanık olmam. İBB Yayınlarının Yayın Koordinatörü Cengiz Özkarabekir ve Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Bozkurt bu değerli kitapların arkasındaki iki büyük güç.

- Kitap, birçok görselle zenginleştirilmiş. Bu görsellere ulaşmak sizi zorladı mı?

Başlangıçta beni kara kara düşündüren konuydu görsellik. İBB projemi onaylayınca derin bir soluk aldım doğrusu. Çünkü İBB’nin müthiş bir görsel arşivi var. Her araştırmacının gözlerini kamaştıracak bir arşiv bu. Gravürlerden kartpostallara, belgelerden fotoğraflara varıncaya kadar neredeyse yok yok…

Gün Gün İstanbul / Metin Hakyeri / İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları / 704 s.