İnsanlık yazgısını belirleyecek…

“Rüyalar derinlerden gelen mesajlardır”

10.191 yılında evrendeki en önemli madde baharattır. Baharat, Arrakis adlı tek bir gezegende vardır. Arrakis’in öteki adı Dune, yani kum gezegenidir. İmparator, soylu Dük Leto Atreides’i (Oscar Isaac) Arrakis’e yollar, oradaki baharat tarlalarından hasatı toplamasını ister. 80 yıl boyunca baharat hasatçıları Fremenlere ait olan bu yeri Harrkonen hanedanlığı istila etmiştir. Fremenler kumun altında, çöl iklimine uyum sağlayarak yaşamaktadırlar, derin çölü sese tepki veren dev solucanlarla paylaşmaktadırlar. Çölle bütünleşmiş Fremenler, sadık, cesur, savaşçı, gelenek göreneklerine bağlı bir halktır. Liderleri Stilgar’ın (Javier Bardem) düşüncesine göre cennete dönüştürülebilecek Arrakis baharat keşfedilince yaşanması özel şartlar gerektiren bir gezegen olarak kalmıştır. Eşi Leydi Jessica (Rebecca Ferguson) ve oğlu Paul Atreides (Timothée Chalamet) ile göreve gelen Lord Leto, Arrakis’e baharat ve zenginlik için gelmediğini, Fremenlerin gücü için geldiğini açıklar.

Atreides hanedanlığının veliahtı olan Paul sürekli Harrkonenler ve Flemenlerle ilgili rüyalar görür. Paul’ün rüyaları gelecekle ilgilidir. Atreideslerden nefret eden Baron Vladimir Harkonnen (Stellan Skarsgard) Lord’a tuzak kurar. Çöle kaçmak zorunda kalan Paul ve Jessica hayatta kalmaya çalışırlar.

Frank Herbert, 1965 tarihli Dune romanında dünyayı ve insanları bekleyen tehlikeleri birer birer yazmış, ekosistemin ne denli önemli olduğunu, insanın doğayla uyumlu yaşaması gerektiğini, sömürgeciliğin ne denli tehlikeli olduğunu, kadınlarla erkeklerin eşit olduğunu vurgulamıştır. Dune’u McCarthy döneminde yazan Herbert fanatizmi eleştirmiştir. 20. yüzyılın portresi olan sömürgeciliğin etkisi ve yarattığı kaos 21.yüzyılda da artarak sürmektedir.

Felsefi derinliği olan romanda, insan doğası, din, siyaset, ekonomi, sömürgecilik, liderlik, kadın, erkek, cinsiyet gibi olgular sorgulanmaktadır. Paul’ü zamanı ve mekanı, gelecek ve geçmişi karıştırabilecek bir zihin olarak tanımlayan yazar, mesih, seçilmiş kişi kavramını yüceltmez.

Yeni bir dünya keşfeden delikanlının etkileyici serüveni Dune’u 13-14 yaşındayken okuyan Denis Villeneuve çok etkilenir. Bladerunner 2049’u (2017) gerçekleştirdikten sonra Dune için kendini hazır hisseden yönetmen düşlerinin filmini çekmeye girişir. Yapımcı şirket Warner Bros’a iki şart koşar: Roman çok zengin ve karmaşık olduğu için Dune 2 bölüm olacaktır, çekimleri gerçek bir çölde yapacaktır. Stanley Kubrick’in tüm şartlarına uyan Warner, Denis Villeneuve’ün iki koşulunu da kabul eder.

Ürdün çölünde çalışan yönetmenin uçsuz bucaksız, sonsuzluğu kapsayan manzaraları çok etkileyicidir. Dune’un her sahnesinde doğanın eşsizliğini ve gücünü, yaratıkların güzelliğini duyumsarız. Film boyunca kaynakları insanlar tarafından tüketilen bir gezegenin imdat çağrısını duyarız.

İnsanlık çok geç olmadan üzerinde yaşadığı yerkürenin değerini bilmeli, yaşam koşullarını doğaya göre değiştirmelidir.

Genç Paul Atreides çıktığı içsel yolculukta ailesine ve halkına ne olduğunu, dünyada neler olup bittiğini anlamaya çalışır, siyasetin ne denli yozlaşmış olduğunu algılar, farklı kültürleri, dinleri, adetleri keşfeder, Filmde 3 ana karakter vardır, Paul, annesi Jessica ve kum gezegeni Dune. Villeneuve, Leydi Jessica, Fremen savaşçı Chani (Zendaya), paleontolog Liet-Kynes (Sharon Duncan-Brewster), Bene Gesserit rahibeler örgütünün ana rahibesi (Charlotte Rampling) gibi güçlü kadın karakterleri öne çıkararak feminist bir dokunuş yapar. Timothée Chalamet’yi genç neslin en iyi aktörü olarak tanımlayan yönetmen, onun görüntüsünün genç, ruhunun yaşlı olduğunu, 1920’lerin Hollywood yıldızlarının karizmasına sahip olduğunu belirtiyor.

Sinemaya aktarılması zor olan romanı 1984’te David Lynch uzun metraj, 2000’de John Harrison mini dizi olarak çekti. 2003’te Greg Yaitanes, Children of Dune’u mini dizi olarak televizyona uyarladı.

Denis Villeneuve’ün yönettiği, müziğini Hans Zimmer’in yaptığı, Timothée Chalamet, Jessica Ferguson, Oscar Isaac, Jason Momoa, Josh Brolin, Javier Bardem, Zendaya, Stellan Skarsgard, Chang Chen, Charlotte Rampling’in oynadığı, ekosisteme, çevrebilime, yaşama saygıda bulunan Dune Çöl Gezegeni: Dune/2021) bugün gösterime girdi.