Dr. Alev Coşkun ve Işık Kansu’dan ‘Atatürk’ün İzmit Basın Toplantısı - 100. Yıl’

“Eğer ben aldatıcı bir adam olsaydım, ben bu şeklin karşısında propagandalara neden olacağından dolayı kötümser olsaydım, başka bir isim ve unvanla halkın karşısına çıkardım.

Fakat efendiler, çok namuslu olmalıdır ve şimdiye kadar işlenen hataların en büyüğü, özellikle girişimcilerimizin, aydınlarımızın ve özellikle âlimlerimizin en büyük günahı, namuslu olmamaktır. Milletin karşısında namuslu olmak, namuslu hareket etmek lazımdır.

Milleti aldatmayacağız! Millete daima ve daima gerçeği söyleyeceğiz. Belki hata ederiz. Gerçek sanırız. Fakat millet onu düzeltsin! Kendimizi kimsenin üzerinde görmeye de hakkımız yoktur efendiler!” Mustafa Kemal Atatürk

Mustafa Kemal Atatürk’ün, 16 Ocak 1923’te, İzmir’in kurtuluşundan dört ay sonra İzmit'te, dönemin bazı İstanbul gazetelerinin başyazar ve yazarlarıyla yaptığı basın toplantısı Milli Mücadele tarihimizde çok önemli bir yer tutuyor.

9 Eylül 1922’de Kuvayı Milliye ordusu İzmir’e girmiş ve zafere ulaşmıştı. Bu zaferden 50 gün sonra, 1 Kasım 1922’de 600 yıllık Padişahlık yönetimi kaldırıldı. Padişahlığın kaldırılması, gerici çevreleri rahatsız ediyordu. Atatürk bu konularda halkın görüşlerini ve izlenimlerini almak istiyordu...

Lozan Konferansı devam ediyordu ve Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceği ile ilgili hiçbir şey belli değildi. Saltanat kaldırılmıştı ama halifelik ne olacaktı? Cumhuriyet kurulacak mıydı? Devletin dini ne olacaktı? Kürt sorunu nasıl çözülecekti?

İzmit’te İstanbul gazetelerinin başyazarlarıyla yapılan ve beş buçuk saat süren bu son derece önemli toplantıda bu konular üzerinde konuşulmuştu.

Dr. Alev Coşkun “İzmit Basın Toplantısı ve Önemi” adlı sunuş yazısında, Mudanya Ateşkes Antlaşması’ndan başlayarak Saltanatın kaldırılmasına kadar giden yoldaki köşe taşlarını, ayak oyunlarını, Meclis içerisindeki gruplaşmaları, dönemin İstanbul basınını ve İzmit Basın Toplantısı sürecini yalın anlatımı ve yetkin araştırmacı diliyle bir bir gözler önüne seriyor.

Işık Kansu’nun günümüz Türkçesine uyarladığı “Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmit Basın Toplantısı” bölümünde, Mustafa Kemal Atatürk’ün toplantıya katılan gazeteciler Halide Edip (Adıvar), Adnan Bey (Adıvar), Ahmet Emin Bey (Yalman), Velid Bey (Ebüzziya), Nuri Bey (İleri), Yakup Kadri Bey (Karaosmanoğlu), Falih Rıfkı Bey (Atay), İsmail Müştak Bey (Mayakon), Kılıçzade Hakkı Bey (Kılıçoğlu) ve Kızılay Başkanı Hamit Bey ile konuşmaları yer alıyor.

Türkiye Cumhuriyeti devletinin ekonomisi ile birlikte “tam bağımsızlık” ve “millet egemenliği”nin konuşulduğu ikinci toplantının sonrasında, Atatürk’ün 19 Ocak 1923’te İzmit’te, 22 Ocak 1923’te Bursa’da halkla yaptığı görüşmelerin de bulunduğu Atatürk’ün İzmit Basın Toplantısı adlı çalışma tüm bunların ötesinde 100 yıl sonrasının sorularını da yanıtlıyor, Milli Mücadele’nin önderi Mustafa Kemal’in çetin yolları nasıl aştığını ve ulusuna sarsılmaz bağlılığını bir kez daha gözler önüne seriyor.