ABD ve Rusya arasında 'START' gerginliği

ABD Dışişleri Bakanlığı, Rusya'nın, iki ülke arasındaki kıtalararası nükleer balistik füze kabiliyetlerini dizginlemeyi amaçlayan Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşması (START) kapsamında kendi topraklarındaki denetim faaliyetlerine izin vermediğini açıkladı.

Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Rusya, Yeni START Antlaşması kapsamında kendi topraklarındaki denetim faaliyetlerine izin verme yükümlülüğüne uymuyor. Rusya'nın teftiş faaliyetlerini reddetmesi, ABD'nin antlaşma kapsamındaki önemli haklarını kullanmasını engelliyor ve ABD-Rusya nükleer silah kontrolünün uygulanabilirliğini tehdit ediyor" ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, ayrıca Moskova'nın antlaşma kapsamındaki takvime uygun olarak İkili Danışma Komisyonunun toplantısına katılma yükümlülüğünü de yerine getirmediği belirtildi.

Rusya'nın antlaşmaya uymak üzere geri dönmesinin açık bir yolu olduğu vurgulanan açıklamada, "Tek yapması gereken Yeni START Antlaşması kapsamında yıllardır yaptığı gibi topraklarında denetim faaliyetlerine izin vermesi ve İkili Danışma Komisyonunun bir oturumuna katılmasıdır.” değerlendirmesi yapıldı.

Açıklamada, Rus müfettişlerin ABD'ye seyahat etmeleri ve nükleer konusunda teftiş yapmalarını engelleyen hiçbir şey olmadığı kaydedilerek, Yeni START Antlaşmasının halen ABD'nin ulusal güvenlik çıkarları için önemli olduğu belirtildi.

ABD'nin Rusya ile 5 Şubat 2021'de antlaşmayı 5 yıllığına uzattığı hatırlatılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Antlaşmanın bir istikrar ve öngörülebilirlik aracı olarak kalmasını sağlamak için Rusya, yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmeli ve antlaşmaya uymalıdır. ABD nükleer silah kontrolünü, ülkesini, müttefiklerini ve küresel güvenliği güçlendirmenin vazgeçilmez bir yolu olarak görmeye devam ediyor"

Gerilim zamanlarında karşılıklı şeffaflığın önem arz ettiği belirtilen açıklamada, "ABD, Yeni START Antlaşması'nı tam olarak uygulamak için Rusya ile yapıcı bir şekilde çalışmaya hazır" yorumu yapıldı.

YENİ START ANTLAŞMASI

ABD'nin Sovyetler Birliği ile 1991'de, Rusya Federasyonu ile 1993'te imzaladığı Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşmalarının (START 1 ve START 2) devamı olan Yeni START Antlaşması, Washington ve Moskova arasında yürürlükteki son nükleer anlaşma olma özelliğini taşıyor.

2010 yılında imzalanan Yeni START Antlaşması, Rusya ve ABD'nin konuşlandırdığı stratejik nükleer savaş başlıklarının sayısını maksimum 1550 ile sınırlandırıyor. Antlaşma ayrıca rampaların ve nükleer kapasiteli ağır bombardıman uçaklarının sayısını 800 ile sınırlandırıyor.

5 Şubat 2011'de yürürlüğe giren 10 yıllık antlaşmanın süresi 5 Şubat 2021'de sona eriyordu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, anlaşmayı 5 yıllığına uzatma kararını 29 Ocak 2021'de imzalamıştı. ABD Başkanı Joe Biden de anlaşmayı uzatma kararını 5 Şubat 2021'de bildirmişti.