Yurttaşın kaybı artıyor

TÜİK’in açıkladığı kasım enflasyonu 21.62’ye düşerken, Birleşik Kamu-İş’in “halkın enflasyonu” araştırmasına göre ise gıda fiyatlarında son bir yılda yaşanan artış yüzde 51.9’a çıktı.

Mustafa Çakır

Hükümet ile Memur-Sen’in imzaladığı toplusözleşme memur ve memur emeklisine kaybettirdi. Toplu sözleşme ile memur ve memur emeklilerine 2018’de yüzde 4+3.5, 2019’da da 4+5 zam verildi.

Sözleşmeye göre, enflasyonda 6 aylık ortalamanın maaş zammını aşması halinde aradaki fark da çalışanlara veriliyor. Ancak enflasyon farkının aylık değil de 6 aylık ortalamaya göre belirlenmesi memur ve memur emeklilerine büyük kayıp olarak geri döndü. Temmuzda 15.85, ağustosta 17.90 olan enflasyon eylülde önce 24.52’ye çıkmış, ekimde de 25.24’e fırlamıştı. Ancak kasım ayında enflasyon 21.62’ye geriledi. Altı aylık enflasyon hesabı nedeniyle memur ve memur emeklisi, özellikle eylül ve ekimde uğradığı kaybı alamayacak. Memur ve memur emeklisi bu yılın ilk 6 ayında yüzde 4, ikinci altı ayında yüzde 3.5 zam aldı. Toplusözleşmedeki enflasyon hesabına göre ekimde enflasyonda dört aylık ortalama yüzde 12.26’ydı. Buna göre yüzde 8.76 oranında enflasyon farkı oluşmuştu. Ancak kasım ayında beş aylık enflasyon ortalaması 10.64’e geriledi. Memur ve memur emeklilerinin alabilecekleri enflasyon farkı da yüzde 7.14’e indi. Ekimdeki enflasyon farkına göre ocakta memur ve memur emeklileri yüzde 4 toplusözleşme zammıyla 12.76 zam alabilecekken, kasım enflasyonuyla ocakta alabilecekleri zam yüzde 4’lük toplusözleşme zammıyla 11.14’e geriledi. Aralıkta da enflasyonun düşük çıkması halinde ise memur ve memur emeklilerinin alabilecekleri enflasyon farkı daha da düşecek.

İşçi emeklilerinin maaş zamları da 6 aylık enflasyona göre belirleniyor. 5 aylık enflasyon 7.14 oldu. Aralık enflasyonuna göre işçi emeklilerinin ocaktaki maaş zamları da belli olacak. 


Para gıdaya

Birleşik Kamu-İş’in ‘Halkın Enflasyonu’ araştırmasına göre, yurttaşın gıda karşısındaki satın alma gücü son bir yılda yarıya yakın azaldı. Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösterdi. 
2018’in 11 ayında gıda harcamalarında yaşanan toplam artış yüzde 45.98 olarak gerçekleşti. Bu dönemde ekmek, un, bulgur vb harcamalar yüzde 30.31 oranında artarken, et-balıkta yüzde 23.98 oranında fiyat artışı gözlendi.