Yolsuzluk araştırması cüret istiyor

BİST-100 şirketlerinden yalnızca 28’i yolsuzlukla  mücadele konusunda şeffaf raporlama yaparak, çokuluslu şirketler ortalamanın çok altında kaldı.

Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin, şeffaflık performansını değerlendiren araştırmasına göre, Borsa İstanbul (BİST) 100 Endeksi’nde bulunan şirketlerin sadece yüzde 28’i yolsuzlukla mücadele konusunda şeffaf raporlama yapıyor. Türk şirketleri bu oranla, dünya genelinde ortalama puanı yüzde 70 olan çokuluslu şirketlerin çok gerisinde kaldı. Hollanda ve İngiltere Büyükelçiliği ile TÜSİAD’ın desteklediği, “Kurumsal Raporlamada Şeffaflık Araştırması”nın sonuçlarının açıklandığı toplantıda, Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) 2012’de torba yasayla alelacele yapılan değişikliklerin olumsuz etkisine dikkat çekilirken, TÜ- SİAD temsilcisi avukat Gönenç Gürkaynak, toplumdaki kamplaşma nedeniyle, “Yolsuzlukları araştırmanın bile cüret konusu olmaya başladığını” söyledi.

Şeffaflık araştırmasında, Türkiye’de en başarılı şirketler Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, Garanti Bankası, Akbank, GSD Holding, Tesco Kipa, Doğuş Otomotiv, TAV Havalimanları ve Yapı Kredi Bankası olarak sıralandı.

En iyi performans bankalarda

Sektörel bazda ise şeffaf raporlama konusunda en yüksek performansa bankalar sahip olurken, gayrimenkul yatırım ortaklığı şirketleri ortalamanın altında kaldı.

Araştırmanın, “yolsuzlukla mücadele programının şeffaflığı” bölümünde, BIST-100 şirketlerinden 9’unun ayrı bir yolsuzlukla mücadele programı açıkladığı görülürken, yalnızca 10 şirkette, üst düzey yöneticilerin kişisel mesajlarında yolsuzlukla mücadele konusuna atıf yapıldığı saptandı.

Üç büyük futbol kulübünün şirketlerinin internet sitelerinde ise, yakın geçmişte yaşanan şike soruşturmalarına rağmen, yolsuzlukla mücadeleyle ilgili bir politika izlendiğine ilişkin neredeyse hiçbir bilgiye rastlanmadı.

TTK kapsamında cezai yaptırıma tabi tutulan kolaylaştırma ödemelerine ilişkin ise sadece 16 şirketin açıklama yaptığı, bazı şirketlerin ise bunu “bahşiş” olarak ifade ettiği görüldü.

Araştırma sonuçlarına ilişkin toplantıda konuşan Avukat Gürkaynak, TÜSİAD’ın geçen yıl açıkladığı “İş Dünyası Bakış Açısıyla Türkiye’de Yolsuzluk” çalışmasına değinerek, yüz yüze görüşme yaptıkları 801 kişinin yüzde 60’tan fazlasının “yolsuzluğu görsem de ihbar etmem” dediğini, yüzde 47’sinin kötüye gidiş, yüzde 37’sinin de sık ve yoğun olarak yolsuzluk gördüğünü hatırlattı.

Gören de söylemiyor

Gürkaynak, iş dünyasında, “umursamayış ya da ‘dışa göstermeye gerek yok’ anlayışının yaygın olduğunu”, hatta “yolsuzlukla mücadele faaliyeti, yolsuzluk yapılıyor anlamına gelir” endişesi taşındığını belirterek, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in, “Ermeni soykırımı iddiaları karşısında, ‘sen Ermeni misin?’ demesini” örnek gösterdi.

Toplantıda, Uluslararası Şeffaflık Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Oya Özarslan’ın yanı sıra Doç.Dr. Cafer Eminoğlu da TTK’deki değişikliklere vurgu yaptı. Eminoğlu, değişikliklerin şeffaflığa çok kötü etkiler yaptığını, “kimyanın bozulduğunu” söyleyerek, denetimlerin büyük ölçüde kaldırılmasına, finansal tablo, yıllık rapor gibi bilgi paylaşımlarının zorunlu olmaktan çıkarılmasına dikkat çekti.

GYO’lar ortalama altında * Araştırma örneklemi içindeki dokuz şirket GYO statüsünde ve yolsuzlukla mücadele bölümünde bu şirketlerin ortalama puanı yüzde 14 ile araştırma ortalaması olan yüzde 28’in yarısı kadar. Dört şirketin ortalaması ise yüzde 88 ile genel ortalamaya yakın. * Bankalar, şeffaflık açısından daha yüksek bir farkındalık seviyesinde. Örneklemede yer alan 10 banka yüzde 53 ile ortalamanın üzerinde. Organizasyonel şeffaflık bölümünde ortalama puan yüzde 82 ile ortalamaya çok yakın.