‘Yol haritası’ göründü

Yedi yılı aşkındır süren Suriye savaşında siyasi çözüm çabaları dün İstanbul’da Türkiye-Rusya-Fransa-Almanya’nın lider düzeyinde gerçekleşen dörtlü zirvesinde masaya yatırıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın evsahipliğinde Vahdettin Köşkü’nde gerçekleşen, dünyanın yakından takip ettiği zirvede Şam yönetimine verdiği destekle savaşın seyrini değiştiren Rusya’nın Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Angela Merkel yer aldı. Toplantıya katılan bir diğer isim ise görevini yakında bırakacak olan Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de de Mistura’ydı.

‘Esad’ın geleceğine Suriye halkı karar verir’

Zirve öncesinde liderler ve bakanlar ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Ardından dörtlü buluşmada, İdlib’deki ateşkesin sağlamlaştırılması ve Suriye krizine siyasi çözüm, anayasa komitesinin oluşturulmasına yönelik ortak çabalar ele alındı.  Toplantı sonunda çıkan ortak bildiride Suriye’de kalıcı barışın sağlanmasının önemiyle birlikte siyasi çözüm sürecine götürecek Anayasa Komitesi’nin yıl sonuna kadar kurulması ve toplanması çağrısında bulunuldu.
Basın toplantısında Rusya Devlet Bakanı Putin, Esad yönetimi tutumunu sürdürerken Fransa Cumhurbaşkanı Macron “Suriye halkı, geleceğine yönelik söz sahibi olmalı” dedi. Fransa lideri, Esad yönetimine ilişkin eleştirilerini sürdürdü. İdlib’de Suriye ordusunun saldırılarının kabul edilemez olduğu söylemini yineledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’a yönelik milyonlarca kişinin onun yüzünden öldüğü ancak geleceğine karar verecek olanın Suriye halkı olduğu görüşünü dile getirdi. Erdoğan daha önceki açıklamalarında, Esad’ın yönetimde olmaması gerektiği ifadelerini kullanmıştı.

<haber-dikey:1123901>

 

İran olmadan olmaz

Almanya Başbakanı Merkel, “Sadece askeri değil, siyasi çözüm de bulunmalı” dedi. Farklı yaklaşımlara karşın ortak bir tutumun ortaya çıktığını, bir bildirinin yayımlandığını da sözlerine ekledi. Öte yandan Erdoğan, toplantıya ilişkin İran’ı da bilgilendireceklerini söylerken Putin de Tahran olmadan Suriye krizinin çözülemeyeceği vurgusu yaptı.

Şam yönetimine farklı duruşlarına karşın Suriye’de çatışmasızlık bölgeleri uzlaşısının çıktığı Astana süreci ile İdlib’de ateşkes mutabakatının mimarları Ankara-Moskova hattının ilk kez BM liderliğindeki Cenevre sürecinde yer alan Avrupa Birliği’nin iki lokomotifi Paris-Berlin hattıyla masaya oturması açısından zirve bir ilki de beraberinde getirdi. Ancak Suriye’de sahada yer almalarına karşın Astana’nın bir diğer ortağı İran ile diğer yandan ABD’nin masada olmaması da farklı görüşlere yol açtı. Bu çerçevede ABD ve İran’sız bir toplantıdan çıkacak sonucun sembolik önemde kalacağı yorumları yapıldı.

Zirve öncesi Macron’un ABD Başkanı Trump ile görüştüğü, “Suriye’ye yönelik aynı güvenlik, siyasi hedefleri paylaştıkları” vurgusu, masada Paris’in Washington’ı da temsil edeceği görüşlerini beraberinde getirmişti. Ancak diğer yandan da Ankara, Moskova’nın yanı sıra AB’nin de son dönemde Trump ile gerilimli ilişkilerine işaretle masadaki dört cephenin gerek İran gerekse ABD’ye bir anlamda uyarı mesajı verdiği iddiaları da gündeme yansıdı.

Kalıcı ateşkes vurgusu Bildiride liderler Suriye’nin egemenliği bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü ile BM Şartı’nın amaç ve ilkelerine olan taahhütlerini teyit ettiklerini vurguladı. Teröre karşı mücadeleye devam etme gerekliliğinin altını çizerken tüm tarafların hükümlere riayet etmesi suretiyle sağlanacak kalıcı bir ateşkesin önemini belirtti. Kimyasal silah kullanılmasına karşı duruş yinelendi. Barış ve istikrar için gerekli koşulların tesisi siyasi bir çözümün teşviki için birlikte çalışma taahhüt edildi. Ayrıca BM gözetiminde, uluslararası şeffaflık standartlarına uygun olarak, serbest ve adil seçimlerin zeminini oluşturmak üzere Suriye’de anayasal reformu gerçekleştirecek Anayasa Komitesi’nin Cenevre’de kurulması ve bu yıl sonu itibariyle toplanması çağrısında bulundu. Liderler; sığınmacıların ve ülke içinde yerlerinden edilmiş kişilerin Suriye’de ikamet ettikleri asıl yerlere güvenli ve gönüllü olarak geri dönüşleri için gerekli şartların oluşturulması ihtiyacına işaret ederek geri dönenlerin silahlı çatışma, siyasi baskı veya keyfi tutuklamalardan korunması ve insani altyapı gereksiniminin altını çizdi.

 

 

 

<haber-yatay:1123934>