Yeni Türkiye ve utanç tablosu

Freedom House, Şeffaflık Örgütü ve İnsan Hakları Örgütü'nden çarpıcı raporlar...

Fırat Kozok / Ali Çelikkan

Freedom House tarafından hazırlanan “Dünyada Özgürlük 2016” başlıklı raporda, Türkiye’nin özgürlük statüsü “kısmen özgür”, basın özgürlüğü statüsü ise “özgür değil” olarak tanımlandı. Raporda, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın aşırı otoriter tavrı da not edildi. Raporda Türkiye’nin puanı “53” olarak tespit edilirken, Arnavutluk, Butan, Burkina Faso, Komorlar, Fiji, Guatemala, Endonezya, Madagaskar, Papua Yeni Gine, Sri Lanka, Tanzanya ve Zambiya’nın gerisinde kaldı.

 

Türkiye yolsuzluklarda 2 basamak geriledi

Türkiye, 168 ülkenin değerlendirmeye alındığı ‘Yolsuzluk Algı Endeksi’ 2015 değerlendirmesinde, 3 puanlık gerileme ile 2 basamak birden düştü.

Türkiye, 2014 yılı endeksinde 64. sıradan 66. sıraya geriledi. Yolsuzluk Algı Endeksi sıralamasındaki bu düşüş, son yıllarda ilerleme olarak belirtilen tüm reformlarda bunların tersine ve olumsuz değerlendirilen bir gerilemeye işaret ediyor.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü, 1995’ten bu yana yayımladığı Yolsuzluk Algı Endeksi’nin 2015 sonuçları açıkladı. Türkiye merkezli Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin Yolsuzluk Algı Endeksi’ndeki notu, 2015 yılında 45 puandan 42 puana geriledi.

 

Ceza yok

Rapora göre yolsuzlukta alt sıralardaki ülkelere bakıldığında krizlerle, savaşlarla boğuşulan, yönetişim ilkelerinin uygulanmadığı, yargı kurumlarının ve kolluk kuvvetlerinin yolsuzlukların üzerine gitme noktasında zayıf olduğu ve basın/ ifade özgürlüğünün kısıtlandığı göze çarpıyor. Kamu kuruluşlarının yurttaşların gereksinimlerine yanıt veremediği bu ülkelerde rüşvetin yaygınlaştığı ve yolsuzlukların cezalandırılamadığı görülüyor.

Uluslararası Şeffaflık Derneği Başkanı Oya Özarslan’ın açıkladığı endekste şu tespitlere yer verildi:

 

Yatırımcı gelmeyecek

- Son 4 yıl değerlendirildiğinde en büyük düşüşü yaşayan ülkelerin Libya, Avustralya, Brezilya, İspanya ve Türkiye olduğu görülüyor.

- Türkiye, 19 Doğu Avrupa & Orta Asya ülkesi arasında Makedonya ile 3. sırada yer alıyor.

- Türkiye sıralamada, kurumsallaşmış köklü demokrasilere sahip olmayan ya da otoriter rejimlerle yönetilen Umman, Gana, Kuveyt, Malezya, Namibya, Ruanda, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin gerisinde kaldı.

- Bu verilerin Türkiye’ye yapılan ekonomik yatırımlar açısından olumsuz anlamda etkisinin sürmeye devam edeceği düşünülüyor.

 

'AKP halka korku yaymaya çabalıyor'

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), 2016 Dünya Raporu’nu dün Türkiye’de açıkladı. HRW Türkiye Temsilcisi Emma Sinclair-Webb, gün geçtikçe otoriterleşen AKP iktidarının giderek artan insan hakları ihlalleri konusunda hesap vermemek için halka korku yaymayı çabaladığını, ‘bu eğilimin esasen rejimin kendi korkularını’ ortaya koyduğunu söyledi. “Türkiye’nin siyasi liderleri, özellikle de Cumhurbaşkanı, son bir senedir kendilerini eleştirenleri şeytanlaştırmak için eşi benzeri görülmemiş bir korku iklimi yaratıyor. Karşındakilere korku yaymaya çalışmaları, aslında kendi korkularını gösteriyor. İktidardan düşmekten korkmak, eleştiriden korkmak, insanların haklarını istemesinden korkmak...” diyen Sinclair-Webb, son bir yıl içerisinde, Türkiye’de çalıştığı bunca senede hiç görmediği kadar ciddi bir insan hakları ‘gerilemesine’ şahit olduğunu ifade etti. Emma Sinclair-Webb, basın üzerindeki baskının da aynı amaca hizmet ettiğini vurgularken, “Türkiye’nin demokratik çerçevesi parçalarına ayrılıyor. Bu Türkiye’yi karanlık zamanların beklediğini gösteriyor. Her türlü eleştiri, inceleme ve hesap sormak imkansız” görüşünü dile getirdi. Can Dündar ve Erdem Gül’ün tutuklanmasını da bu bağlamda değerlendiren Sinclair-Webb, “Onlar sadece işlerini yapıyorlardı. Kamuoyunun bilme hakkı var. Herhangi bir gazeteci bu haberi yayınlamakla sorumludur. Cumhurbaşkanı onlar hakkında kişisel şikayette bulundu çünkü Erdoğan onu yaptıklarından sorumlu tutacak her türlü çabayı ezmeye çalışıyor. Bu oldukça endişe verici” ifadelerini kullandı. Doğuda yaşanan sivil ölümlerin basına yansıtılmamasına da değinen Sinclair-Webb, “Giderek dengesizleşen Türkiye’nin üzerinde bir savaş sisi var. Bu resimde sivil ölümler görülmüyor” dedi.

HRW Başkanı Kenneth Roth da raporda üzerinde durulan iki temel noktanın sığınmacı krizi ve sivil toplum üzerinde kurulan baskılar olduğunu açıkladı.

 

Türkiye'deki ihlaller

- Güneydoğu’da çatışmaların tekrar başlaması

- İfade, basın ve toplanma özgürlüğü

- Yargının bağımsızlığı

- Mülteci ve göçmenler

- Kadın hakları

- Uluslararası oyuncuların Türkiye’ye bakışı