Yem üretimi de et üretimi de attı

Türkiye Yem sanayicileri Birliği (TÜRKİYEM-BİR) verilerine göre, 2009 yılında 9 milyon 419 bin 196 ton olan karma yem üretimi, geçen yıl 11 milyon 501 bin 123 tona çıktı. Toplam 11,5 milyon tonluk üretimin 4 milyon 962 bin tonunu kanatlı yemleri, 6 milyon 301 bin 645 tonunu büyük ve küçükbaş hayvan yemleri oluşturdu. Geçen yıl ayrıca, 237 bin 424 ton balık ve diğer hayvan yemleri üretildi. Önceki yıla göre geçen yıl kanatla hayvan yemi üretimi yüzde 20,1 artarken, büyük ve küçükbaş hayvan yemlerindeki artış yüzde 23,3 oldu.

TÜİK verilerine göre, 2008'de 482 bin 458 ton kayıtlı et üretimi, 2009'da 412 bin 621 tona geriledi. Geçen yıl et üretimi istatistiklerini oluşturmada veri kaynaklarını değiştiren TÜİK, geçen yılki üretimi, 780 bin 718 ton olarak açıklamıştı.

TÜRKİYEM-BİR Başkanı Ülkü Karakuş, kayıtlı üreticilerin 11,5 milyon tonluk üretimi yanında, birliğe kayıtlı olmayan üreticilerin de 2 milyon ton üretim yaptığını belirterek, toplam üretimin 14 milyon ton civarında olduğunun tahmin edildiğini söyledi.

Yem üretimindeki artışın, kanatlı sektöründe hayvan sayısındaki artıştan, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık sektöründe ise hayvan sayısındaki artış yanında, besicilerin kepek ve ayçiçeği küspesinden karma yeme geçmek zorunda kalmasından kaynaklandığını belirten Karakuş, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, geçen yıl kepek ve ayçiçeği küspesi fiyatlarındaki aşırı artış nedeniyle, besicilerin, ''bu kadar pahalı kepek ve küspe yedirmek yerine'' karma yem almaya yöneldiğini ifade etti.

Talepteki artış yanında, hammadde üretimindeki sorunlar nedeniyle sektörde, ciddi düzeyde hammadde sıkıntısı yaşandığını, özellikle mısırda üretim alanlarının daralması nedeniyle bu sıkıntının daha da artmasını beklediklerini anlatan Karakuş, şu bilgiyi verdi:
''Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2010 yılı için 4 milyon 310 bin ton mısır üretimi açıkladı. Ama biz bu rakamın gerçekçi olduğunu düşünmüyoruz. Piyasada mısır fiyatları TMO'nun satış fiyatlarının üzerine çıktı. Pamuk fiyatlarının 2 liradan 6 liraya yükselmesi nedeniyle, mısır alanlarından pamuk alanlarına hızlı bir kayış var. Özellikle 2011 yılı için mısır alanlarının yüzde 20'sine pamuk ekimi olması bekleniyor. Bu, mısır üretiminde 600-700 bin ton azalma olacak demektir.
Besi ve damızlık hayvan ithalatı, hayvan sayısında artış nedeniyle, bu yıl da üretimde 2 milyon ton civarında artış bekliyoruz. Bu, 2 milyon ton hammadde açığı demektir. Bu açığın kapatılması için acil tedbirler alınmalı.''

Yem sektörde hammadde sorununun çözümü amacıyla, TÜRKİYEM-BİR'in başvurusu üzerine Biyogüvenlik Kurulu'nun GDO içeren 3 soya geninin ithalatı için uygun görüş bildirdiğini, bu çerçevede ithalata başlandığını kaydeden Ülkü Karakuş, mısırdaki hammadde sorunun çözümü için de GDO içeren mısır ithalatına izin verilmesi için TÜRKİYEM-BİR, YUM-BİR, TGDF ve BESD-BİR'in Biyogüvenlik Kurulu'na başvurduğunu bildirdi.

Gerek üretimdeki düşüş, gerekse fiyatlardaki artış nedeniyle sektörün mısır ihtiyacının karşılanması için mısır ithalatındaki gümrük vergilerinin de hasat öncesi döneme kadar sıfırlanmasını istediklerini anlatan Karakuş, ''Gümrük vergileri sıfırlansa bile, Biyogüvenlik Kurulu GDO için izin vermeden ithalat yapılamaz. Bu nedenle Biyogüvenlik Kurulu'nun izin sürecini kısa sürede tamamlamasını bekliyoruz'' dedi.

Mısır ithalatındaki gümrük vergilerinin sıfırlanmasının yerli üretici açısından bir sorun yaratmayacağını öne süren Karakuş, ''Sıfır gümrükle ithal edilecek mısırın Türkiye'ye maliyeti, TMO'nun hedef satış fiyatlarına yakın'' diye konuştu.

Karma yem talebindeki artış beklentisine karşın, besicinin durumundan endişe ettiklerini ifade eden TÜRKİYEM-BİR Başkanı Ülkü Karakuş, şöyle devam etti:
''Et ithalatının başlamasından sonra, sanayiciler, perakendeciler, şarkütericiler ithalata başladı. Kilosunu 10,5 liraya mal ettikleri eti, yine 22 liraya sattılar. Eğer spekülatör aranıyorsa, ithalatçılara, perakendecilere, sanayicilere bakılsın. Gerçek besicinin üretim maliyeti 15 liranın altında değil, bugüne kadar uygulanan politika ile gerçek besici zarar etti. Et ithalatındaki gümrük vergisinin yüzde 45'e yükseltilmesi yeterli değil. Yüzde 75-80'e çıkarılması halinde yerli besicinin üretime devamı sağlanabilir. Olaya sadece tüketici açısından bakmamak lazım, yerli besicinin üretime devamı sağlanmalı.''

TÜRKİYEM-BİR'in verilerine göre, yem sektöründe hammadde olarak kullanılmak üzere, geçen yıl 440 bin 881 ton hububat, 53 bin 518 ton balık-tavuk-karides unu, 1 milyon 977,5 bin ton soya, rep ve kolza gibi yağlı tohumlar, 924 bin 558 ton küspe, 406 bin 341 ton kepek, 305 bin ton mısır türevleri, 48 bin 453 ton yağ, 823 bin 824 ton diğer hammaddeler olmak üzere toplam 5 milyon 17 bin 983 ton ithalat yapıldı. İthalat için, 1 milyar 751 bin 985 dolar döviz ödendi.

Sektör geçen yıl ayrıca, 147 milyon 275 bin dolar karşılığında 577 bin tonluk mamul ihracatı yaptı. TÜRKİYEM-BİR verilerine göre, 2009 ve 2010 yılı üretim rakamları, bin ton olarak şöyle: