"Yatırımcılar planlarını erteleme eğiliminde"

Türkiye'nin önde gelen uluslararası yatırımcılarını temsil eden Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) ekonomik istikrar beklentileri bozulan uluslararası yatırımcıların yatırım planlarını erteleme eğilimi içinde olduğunu açıkladı.

"YASED Barometre"adını taşıyan ve Dernek üyelerinin nabzını tutan 2009 yılının ilk araştırmasının sonuçları kamuoyuna açıklandı. Ankete göre gelecek altı ay içinde uluslararası yatırımcıların yüzde 73'ü ekonomik istikrarın, yüzde 47'si siyasi istikrarın kötüye gideceğini düşünüyor. Barometre araştırmasının sonuçları, uluslararası yatırımcıların sadece yüzde 7'lik bölümünün gelecek altı ayda olumlu bir gelişme olacağı düşüncesini taşıdığını, yüzde 64'lük büyük bölümün ise yatırımcı beklentilerinin ancak 2010'da olumluya dönüşeceğini öngördüğünü ortaya koydu.

Sonuçları açıklamak üzere bir basın toplantısı düzenleyen YASED'in yeni Başkanı Piraye Antika, yatırımcıların Türkiye'de uluslararası doğrudan yatırımlar için ekonomik ortamın daha kötüye gittiğine dikkat çektiklerini ve yatırımcıların hükümetin kriz acil önlem paketine ve IMF ile anlaşmaya öncelik vermesi gerektiğini düşündüklerini söyledi.

Ankete göre YASED üyeleri, 2008 yılının ilk 6 ayında gerçekleştirdikleri üretim, ciro, karlılık ve ihracat hedeflerinde yılın ikinci yarısında düşüş yaşadı.

YASED üyeleri geçen yılın ikinci yarısında ciro hedeflerine yüzde 42.7, üretim hedeflerine yüzde 28.1, kârlılık hedeflerine yüzde 39.3, ihracat hedeflerine ise yüzde 23.6 oranında ulaşabildiler. Uluslararası yatırımcılardan yüzde 40'ı son altı aylık dönemde çalışan sayılarının gerilediğini, yüzde 23'ü aynı kaldığını, yüzde 37'si ise arttığını söyledi.

Dünya ekonomisi daha da yavaşlayacak

Barometre araştırmasına göre, Türkiye'deki uluslararası yatırımcıların yüzde 80 gibi önemli bir bölümü, gelecek aylarda dünya ekonomisinin global krizin derinleşmesiyle daha da yavaşlayacağı görüşünde. Türkiye ekonomisine dönük büyüme beklentilerinde yüzde 92 oranında "yavaşlayacak", yüzde 8 oranında "sabit kalacak" seçeneklerine dikkat çekilirken, üyeler hızlanma beklentisinin olmayacağını düşünüyor.

YASED'in Barometre araştırması, yatırımcıların temel ekonomik göstergelerle ilgili tahminlerini de ortaya koyuyor. Ankete göre, uluslararası yatırımcıların yüzde 59'u gelecek aylarda enflasyonun düşeceğini, yüzde 67'si ise faiz oranlarının yavaşlayacağını tahmin ediyor. Döviz kurunda hızlı bir artış bekleyen üyelerin yüzde 53'üne göre 2009 yılında döviz kuru enflasyondan hızlı yükselecek.

Ankette YASED üyelerine doğrudan yatırım kararlarını etkileyen kritik konularda, geçen 6 aydaki durum ve gelecek 6 aydaki beklentileri de soruldu. Buna göre, üyelerin yüzde 75'i ekonomik istikrarın geçmiş altı ayda daha kötü olduğunu belirtti. Gelecek 6 ayda ekonomik belirsizlik daha kötüye gider diyenlerin oranı ise yüzde 73. Geçtiğimiz 6 ayda siyasi istikrarın aynı kaldığını belirtenlerin oranı yüzde 60, daha kötü olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 34 olurken, bu oranlar gelecek altı ayda yüzde 46 aynı, yüzde 47 daha kötü olarak değerlendirildi.

En büyük engel makroekonomik belirsizlik

Global krizin derinleşmesi ve uluslararası piyasalarda yaşanacak yeni bir ekonomik dalgalanma, yerel ekonomik ve politik bunalım, AB müzakerelerinde yaşanacak tıkanıklık gibi konuları uluslararası doğrudan yatırımların önündeki engeller olarak sıralayan YASED üyelerinin yüzde 65'i yatırımların önündeki en büyük engeli ekonomik istikrarsızlık olarak görüyor. Ankete göre, hükümetin gelecek dönemde önceliği kriz acil önlem paketine vermesi gerektiğini belirtenlerin oranı yüzde 62 oldu. Yatırımcılar, pakette yer alması gereken konuları ise vergi teşviki ve indirimi, IMF ile anlaşma, istihdam üzerindeki yüklerin azaltılması, kısa çalışma uygulaması, yatırım ve üretim ile başta otomotiv ve enerji sektörleri olmak üzere reel sektörün desteklenmesi, altyapı yatırımlarının artması, gerektiğinde bankacılık sektörünün desteklenmesi şeklinde sıraladı.

YASED'in Barometre araştırmasına göre dünyada ve Türkiye'de uluslararası doğrudan yatırımlar için ekonomik ortam daha kötüye gidecek. 2008 yılında Türkiye'de ekonomik ortamın daha iyiye gideceğine yönelik yüzde 27 oranındaki iyimserlik, yüzde 6'ya geriledi. "2008-2009 yılında yatırım yapmayı düşünüyor musunuz" sorusuna yüzde 61 oranında evet diyen üyeler, 2009-2010 yılları için yüzde 40 oranında hayır, yüzde 30 henüz karar vermediğini belirtirken evet diyenlerin oranı yüzde 30'a geriledi.