Yaşama da saygı yok ölüme de

Alper Bahçekapılı Sabah gazetesi yazarlarındandı. “Dı” diyoruz çünkü gazetesinin önünde “Duram Adam Eylemi” yaptıktan sonra istifa etmişti. Taksim Gezi Parkı Direnişi’nin başladığı günden bu yana yanlı haberler yapan gazetesinden rahatsızdı.

* Medyanın sonu mu geldi?

Söz konusu olan gerçek ve doğru haber almaksa geleneksel medyayı yönlendiren ana akım kuruluşlar hiçbir zaman bakılması gereken adresler değildi. Türkiye’deki birçok televizyon kanalının ve gazetenin devletin propaganda aracı gibi davrandığına ve halkı manipüle ettiğine zaten yıllardır şahit oluyorduk. Gezi eylemleri esnasında bu yaklaşımlar doruğa çıktı. Tek kaynaklı bir senaryo belki de hiç olmadığı kadar bariz şekilde medya kuruluşlarına dayatıldı.Yedi gazetenin aynı gün, aynı başlıkla çıkabiliyor olması bir tesadüf değil. Bu tip yaklaşımların sayısız örneği var. Maalesef geleneksel medya hâlâ çok geniş bir kitle üzerinde etkisini sürdürmeye devam ediyor. Sokaktaki insanla konuştuğunuzda bunun farkına varıyorsunuz. Gezi sürecini ve elbette Türkiye’deki birçok konuyu devletin basın bülteni minvalinde medyaya dağıttığı bilgiler üzerinden takip eden bir kitle mevcut. Ancak bugün ciddi bir fark var. Eskiden habere ulaşmanın alternatifi yoktu. Şimdiyse sosyal medyadaki herkes bir basın organının kılcal damarları gibi davranıyor. O damarlar, organlar bir araya gelip toptan bir vücuda, güce dönüşüyor. Bugün sadece Twitter hesabı olan bazı kişiler bile, 40 yıllık gazetelerden daha güvenilir kaynaklar olarak görülüyor. Nedeni çok açık; gündemdeki gerçekler bir yana, insanlar hayati şeyleri dahi sosyal medya üzerinden öğreniyor. TOMA’ların müdahale ettiği yeri, en yakındaki reviri gazetelerden öğrenemezsiniz. Doğru bilginin ölümcül değerde olduğu anlar var. Dolayısıyla bazıları için medya geleneksel anlamda rolünü sürdürse de, birçokları için de anlamını yitireli yıllar oluyor...

* Medya terörize edildi. Zor bir karardı işi bırakmak, nasıl görüyorsun ortamı?

Bir gazetecinin görüşünü ifade edemediği bir yerde bulunmaması gerektiğine inanıyorum. Trajik olan şu; bazı baskıları o kadar normalleştirmişiz ki, aklıselim her gazetecinin alabileceği “ben artık burada yazmıyorum” kararına dahi şaşkınlıkla bakıyoruz. Her gazeteci çıkıp da kurumundan ayrılmalı, yazmayı bırakmalı demiyorum. İnsanların farklı kaygıları olduğunu, bunların içinde ekonomik olanların ağır bastığının farkındayım. Medya patronlarının baskısıyla bırakın düşündüklerini yansıtmayı, tam aksi şekilde davranmak zorunda bırakılan gazetecilerin olduğu da hepimizin malumu. Bu süreci yönetenler gazetelerin, televizyonların muhabirleri, editörleri değil elbette. Ama insanların hayatı kendi ellerinde. İnandığınız bir şey varsa, o kurumların içindeyken de dışındayken de yapabileceğiniz şeyler var. Susmak tek seçenek değil.

Biz yıllarca bunu mu okumuşuz?

* Hükümet her şeyi meşru kılabiliyor. Gezi Direnişi’ne katılan pek çok kişi bir şekilde cezalandırılıyor!

Sadece Gezi Direnişi’ne katılan eylemcilerle ilgili dezenformasyon yapılmıyor. Gezi’den bağımsız olarak da tutukluluğuyla ilgili soru işaretleri olan birçok insan mevcut. Hükümet kendi arzusu, düşüncesi dışında davrananları cezalandırmaya eğilimli. Gezi’de bunun boyutu çok daha farklı yerlere ulaştı. Bayrak satan tutuklu, sopayla vuran serbest. Adalet algısını algılamak maalesef mümkün değil. Bu yüzden de insanlar haklı oldukları yerde dahi seslerini çıkarmaktan korkuyorlar. En temel eleştirileri, kaygıları dile getirirken dahi “acaba başıma bir şey gelir mi” diye düşünüyorsunuz.

* Yandaş medya göze parmak değil göze her ne varsa sokuyor gibi, işlerin bu kadar çirkinleşebileceği aklına gelmiş miydi hiç?

Dönüp geçmişe bakınca haber edinme hakkı açısından işlerin aslında her zaman çirkin olduğunun farkına varıyorsunuz. Gezi eylemlerinin ilk başladığı gün insanların en çok sorduğu sorulardan biri de şuydu: “Biz yıllarca Doğu’yu bu medyadan mı takip etmişiz?”. Gözümüzün önünde gerçekleşenlerin bu kadar çok çarpıtıldığı görünce, Doğu’daki köylerde olanların bizlere ne kadar gerçek dışı şekilde yansıtıldığını insanlar dahi iyi gördü. Son 10 yılda medyanın daha da bastırıldığı bariz. Gezi eylemleri örneğine baktığımızdaysa acı bir gerçeği görüyoruz. Onca yaralıya, ölüme rağmen birçok medya kuruluşu elini vicdanına koymadı. Her şeyi bir kenara bırakın, yaşamın da ölümün de kendisine saygı göstermedi. İşin en çirkin tarafı bu.

 

Özkan Güven NTV’de program editörüydü. Gezi Direnişi başladıktan sonra istifa etti

Dilsiz hallerden rahatsız oldum

* İnsanlar ölürken, gözlerini gaz bombası fişeğiyle kaybederken ve biber gazıyla gazlanırken ne kadar mutlu olunursa o kadar mutluyduk plazaların içinde. His aslında tam şu; biri uçurumun kenarında bir dal parçasına tutunuyor. Siz oradasınız ve onu çıkarıp oradan alabilirsiniz. Bunu yapmak yerine başınızı başka yöne çeviriyorsunuz ve kendi kendinize “Bugün de hava ne kadar güzel” diyorsunuz. Karşı taraf ölmese bile sizi unutacağını pek sanmıyorum. Gezi süresince tüm medya çalışanları gibi ben de rahatsız oldum bu dilsiz hallerden. Telekinezi yöntemiyle gerçekleri yayınlatamayacağımıza göre elimizden tek bir şey geliyordu, o da istifaydı. Şu aralar medya ortamında Gezi’ye destek veren insanlar işten atılıyor. Belki yüzlerce insan işsiz kalacak ama bir gün her şey değişecek; biz yine mesleğimizi yapar olacağız. Medyanın sonunun geldiğine inanmıyorum, geniş kitleler tarafından büyük hayal kırıklığı yaşandı ve az bir güven kalmıştı, o da yok oldu. Ancak bu durum klasik anlamda Türk medyasının sonunu getirmez. Birgün gazetesi için sosyal medyada olan kaygıları göz önüne alırsak hâlâ insanlar sokağı ve gerçeği verecek mecralar arıyor diyebiliriz. İnsanlar Twitter’a gazete ve televizyonlardan daha çok güveniyor şu an; ancak gelecekte sadece sosyal medya yeterli gelmeyecek bence ve bağımsız yayınlar ve televizyonlar karşımıza çıkacak. Çünkü her şey, bir ihtiyaçtan doğar.

 

Sevim Gözay: Biat etmeyen herkesten kurtulmaya çalışıyorlar

Bağımlı patronaj

* Gezi’den önce Truman Show’du hayat esasen. Sansür, otosansür yine vardı ama dozu, şiddeti tam kestirilemiyordu. Magazin ve futbolla uyuşmuş halde yuvarlanıp gidiyordu medya ve kamuoyu. Gezi’den hemen önceki günleri hatırlayın; ekranda birbirine muz sallayarak futbol dersi veren izansız adamlar ve magazini saran bir siyahi bebek geyiği… Hal böyleyken Gezi, ufuk çizgisine toslama sahnesi oldu herkes için. O çarpma anı hem uyanış, hem de aynı anda, içine hapsolduğumuz yalan dünyanın keşfi oldu. O zamana kadar medya günü kurtarıyor, çarkı döndürüyordu. Ama Gezi gerçeğiyle, Türk medyasının dev bir yanılsama olduğu çıktı ortaya. Toplum haber alma ihtiyacı içindeyken haber kanalları haber yapamıyordu! Korkunç bir yüzleşme.. Medya medya diye pohpohlanan, pahalı bir dekordan başka şey değildi. Protestoları çığ gibi büyüten de bu acı yüzleşme oldu zaten. İşini kaybedenlerden olmama rağmen, tek tek kişilerden ziyade genel durumu önemsiyorum. Çünkü haber yoksunluğu demek, en temel demokratik hakkın yoksunluğu demek. Bunun asıl sebebi, bağımlı patronaj. Elini kaptırırsan kolunu kurtaramazsın. İktidar ve medya ilişkisindeki durum bu. Başbakan’ın gazetecilere, köşe yazarlarına karşı giderek artan baskıcı ve buyurgan tavırları da bunun ispatı zaten. Patronaj üzerindeki tahakkümden alıyor bu gücü Başbakan, bu açık. Tıpkı ekonomi gibi, medyanın da sahibi görüyor kendini. Çünkü patronların geleceği hükümetin elinde. Bağımsız medya demek, bağımsız patron demek. İktidara göbekten bağlı bir medyada, gazetecinin lafı mı olur? Kim gitsin kim gelsinlere, yayın müdürleri yerine hükümetin bakmasından doğal ne var şu ortamda? Akşam’ın durumu ise tam şenlik oldu(!) TMSF’nin el koyma zamanlaması Gezi’nin tam eşiğiydi. Haziranın son haftası ise operasyon start aldı. Kovulmalar ve istifalar peş peşe geldi, biliyorsunuz. İlk şutlananlardan oldum. Hiç de bir gerekçe gösterilmedi. Sadece kovuldum, o kadar. Biat etmeyen herkesten kurtulmaya bakıyorlar, benim anladığım bu. Yerini koruyan tüm medya mensuplarına direnç diliyorum.