Yahudi Bayramı'nı tehlikeye sokan ağaç

İsrail ile Gazze'nin kontrolünü elinde tutan Hamas arasındaki son sorun, ne ambargo, ne füze saldırıları, ne Filistinli mahkumlar, ne fosfor bombası, ne de mülteci kampları yüzünden. İki ''düşman'' bu kez hurma ağacı yüzünden karşı karşıya geldi.

Mısır'ın, Yahudilerin Çardak Bayramı kutlama törenlerinde kullanılan hurma ağacı dallarının ihracını durdurmasının ardından Hamas'a gözlerini çeviren İsrail, ''hayır'' cevabı aldı. Ancak Hamas'ın kararı, kutlamaları tehlikeye sokarken, Gazzeli çiftçi ve tüccarları da şaşırttı.

Hamas ve İsrail arasındaki anlaşmazlık, hurma ağacı dalları yüzünden farklı bir boyuta taşındı. İsrail'in Mısırlı askerleri öldürmesinin ardından başlayan iki ülke arasındaki gerginlik, bu çarşamba kutlanacak olan Yahudi bayramını tehlikeye soktu. Mısır'ın saldırılara tepki olarak Çardak Bayramı törenlerinde kullanılan hurma ağacı dalları ihracını durdurması, İsrail'i alternatif aramaya itti. İspanya, Ürdün ve Hamas'ın kontrolündeki Gazze'den bu dalları almak isteyen İsrail hala, yeterli miktarda dalı elde edebilmiş değil. Savunma Bakanı Ehud Barak'ın özel izni ile Gazze'den 100 bin hurma ağacı dalı ithalatına karar veren İsrail, Hamas'tan istediği cevabı alamadı.
 

''Zarar 1,2 milyon dolar''

Gerek Gazze'deki ağaçlardan elde edilen, gerek tünellerden getirilen dalları İsrail'e satmak isteyen çiftçi ve tüccarlar, Hamas'ın kararıyla şaşkınlığa uğradı. İsminin verilmesini istemeyen bir tüccar, kendi zararının 300 bin doları bulduğunu, Mısır'dan aldığı dalların tünelde çürümeye başladığını söyledi. Hamas ile yaptığı görüşmelerden sonuç alamadığını, bu işten zararlı çıkanın İsrail değil, Gazze olduğunu belirten tüccar, mağduriyetini dile getirdi.

Muhammed Gedan isimli çiftçi, Hamas'ın neden böyle bir karar aldığını anlayamadığını, senede bir kez gelen bu imkanı değerlendirmek isterken hayal kırıklığına uğradıklarını kaydetti. Dalların kesilip satılmasının ağaca zarar vermediğini, böylece kendilerinin kullanmadığı kısmından da para kazandıklarını anlatan çiftçi Gedan, İsrail'in başka alternatifleri olduğunu, ancak Gazzelilerin zararının 1,2 milyon dolar olabileceğini söyledi.
Diğer bir cifçi olan Üsame Baraka da ''Biz her sene bu günü bekliyoruz para kazanmak için. Bu kararın bize zararı çok fazla oldu. Ne diyeceğimi bilemiyorum. Neden böyle bir karar aldılar?'' diye konuştu.

Hamas: ''Karar siyasi değil''

Ancak Hamas, kararın siyasi olmadığını savunuyor. Hamas Tarım Bakanı Ziyad Hamadah, kararın 'Mısır'dan getirilen ağaçlarda görülen zararlılar' yüzünden alındığını, zira kanunların hastalıklı ürünlerin ithalat ve ihracatını yasakladığını belirtti.

İsrail, Hamas'ın 2007'de Gazze'de iktidara gelmesinden önce her yıl 500 bin hurma ağacı dalı ithal ediyordu. Gazze'ye ambargo uygulayan ve neredeyse hiçbir şey ithal etmeyen İsrail'in iş hurma ağacı dalına gelince bir defaya mahsus ambargoyu kaldırması, bazı kesimler tarafından çifte standart olarak görülüyor.

İsrail'in hurma ağacı dalı ithali senede 700 bini geçiyor. Bir ağaçtan ise ortalama 3-4 tane törenlerde kullanılabilecek dal elde ediliyor.
 

Çardak Bayramı nedir ve hurma ağacı dalı nasıl kullanılır

Yahudilerin en kutsal günlerinden olan Yom Kipur'dan beş gün sonra, 7 gün boyunca Sukot Bayramı kutlanıyor. ''Çardak Bayramı'' olarak da bilinen Sukot, Yahudilerin Mısır'dan çıktıktan sonra 40 yıl boyunca çölde göçebe hayatı sürdürmesini, bulabildikleri kuru çalı, ot ve dallardan yaptıkları çardaklarda barınmasını simgeliyor. Bayramda çardakta oturuluyor, orada yemek yeniyor. Bayramın özelliklerinden biri de dört özel bitki türünü bir arada tutup, ilgili duaları okumak. Bunlar, ağaç kavunu, hurma ağacı dalları, mersin ağacı dalları ve söğüt ağacı dallarından oluşuyor. Sukot'un 7 günü boyunca sabah dualarında bu dört çeşit bitki bir arada tutularak, dualar eşliğinde dört ana yöne, yukarı ve aşağıya, toplam altı yöne doğru sallanıyor. Bu şekilde Tanrı'nın varlığının her yerde olduğu ve her yerde hissedildiği sembolize ediliyor.

Bu dört bitki 300 dolara kadar alıcı bulabiliyor. Hurma ağacı dalının eksikliğinin fiyatı artırması bekleniyor.