Vitrindekiler... (26.06.2021)

Yakın tarih, edebiyat, kişisel gelişim alanlarından yetkin bir seçki, bu haftanın Vitrindekiler’inde...

Cumhuriyet Kitap Eki

Yabancı Belgelerle Türk - Ermeni İlişkileri / Ahmet Gürel / Cumhuriyet Kitapları / 256 s.

Ermeni sorunu, son yıllarda uluslararası platformda yer alan çok önemli bir konu hale geldi. Ama konu tarihsel mecrasından çıkarıldı, giderek siyasallaştırıldı. Bu konuya siyasi olarak bakanlar, “soykırım” kavramını öne çıkardı. Konuya yansız olarak bakan tarihçiler ise belgeler üzerinde durmaktadırlar. Gürel, kitabında yer verdiği belgeler için şöyle demektedir: “Türk Devlet Arşivlerinde yaklaşık bir milyona yakın Ermeni temalı belgenin var olduğunu ve tüm araştırmacılara açık olduğunu biliyorum. Bazı yabancı araştırmacılar tarafından bu arşivlerden yeteri kadar faydalanıldığı halde, Türk-Ermeni ilişkisine katkı koyamadıklarını üzülerek görüyorum.” Bu kitapta; Milli Mücadele sırasında; Atatürk’ün Anadolu’da yaşanan Ermeni olaylarına verdiği tepkilere ait 30 belge ile yabancı kaynaklı 330 belgeye yer verilmiştir.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1933 Üniversite Reformu ve Öğrencileri / Ayşe Kaypmaz / Nobel Tıp Kitabevleri / 240 s.

Prof. Dr. Ayşe Kaypmaz, bu kitabı İstanbul Üniversitesi’ndeki kariyerinde emeği geçen hocalarına ve hocalarının birlikte çalıştığı, ülkemize Avrupa’dan, özellikle de Almanya’dan gelen profesörlere teşekkür için yazdığını ifade ediyor. Nazi zulmünden kaçarak Atatürk’ün 1933 Üniversite Reformu ile gelişen ülkemizin ilk Tıp ve Fen Fakültelerine gelen bu profesörlerin, Türk hocalarla olan dostlukları, akademik çalışmaları, bilime katkıları, öz yaşam öyküleri, anıları, bazı bilimsel görüş ve düşüncelerini aktardıkları Üniversite konferanslarından seçiler örnekler anlatılmaktadır. İstanbul Üniversitesi’nde bu çağdaşlaşma sürecinde gelişen özerk üniversitelerde, liyakat, sorumluluk duygusu ve özveriyle yapılan çalışmaların, bilime ve özellikle yetiştirilen öğrencilere yansıtılmasıyla çok değerli hekimlerin ve Nobel Ödülü’ne kadar ulaşan başarılı bilim insanlarının yetiştiği, sade bir dille anlatılmaktadır.

Mustafa Necati Bey - Mustafa Kemal Atatürk’ün “Kurtuluş”ta Kuvvacısı”, “Kuruluş”ta Fikir Fedaisi / Yaşar Aladağ / Galeati Yay. / 416 s.

Öğretmen, hukukçu, Altay Futbol Takımının Kurucu Başkanı, gazete yazarı, Kuvayı Milliyeci, İstiklal Mahkemeleri yargıcı, Muallimler Derneği Başkanı, Mübadele, İmar ve İskân Bakanı, Adalet Bakanı, Millî Eğitim Bakanı... Mustafa Necati... Kitabında, 35 yıllık ömrüne dolu dolu pek çok görev ve sorumluluğu sığdırmış; aydın, ilerici, örgütçü, yardımsever, yenilikçi, atılımcı, dürüst, saygın, özverili, ödünsüz devrimci Mustafa Necati’nin yaşamını yetkin bir belgesellikle kaleme alıyor Yaşar Aladağ.

Diplomasi ve Tarih / Ali Engin Oba / Kitabevi Yay. / 334s.

Çok yönlü yazar Ali Engin Oba, Ankara, Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni (SBF) bitirdikten, Dışişleri Bakanlığı’nda, 41yıl diplomatlık ve büyükelçilik görevinden sonra, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi (DTCF), Tiyatro Bölümü’nde “tiyatro yazarlığı konusunda yüksek lisans”, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi’nde “Siyaset Bilimi Doktorası” yapmış bir isim. Belgrad Üniversitesi’nde Sırpça-Hırvatça eğitimi alan ve Almanya Göttingen Üniversitesi’nde Rusça dâhil Slav dilleri ile “Doğu Avrupa Tarihi” konusunda çalışan yazar, NATO Bursuyla, Londra Üniversitesi’nde “Savaş Bilimi” okudu, İngiliz Kraliyet Savunma Koleji’ni bitirdi. SBF’de Uluslararası İlişkiler Doçenti olan Oba, Belgrad, Hartum ve Kinşasa da büyükelçilik görevlerinde bulundu. Çad, Kongo, Orta Afrika, Abu Dabi cumhuriyetlerinden “Devlet Nişanları” aldı… Diplomasi ve Tarih kitabı Oba’nın tüm bu deneyimlerinin ışığında, Türk Tarih Kurumu ile Atatürk Araştırmalar Merkezi’nin düzenledikleri toplantılarda sunduğu yerli yabancı arşivlerden derlediği bildirilerinden oluşuyor.

Pazar Günleri Dans / Fatma Ekeman / Potkal Kitap Yay. / 148 s.

Amatörlükten profesyonel fotoğrafçılığa geçiş, ardından, özellikle resim sanatı ile ilgilenen yazarın bu ilk öykü kitabında anılarından derlediği kısa öyküleri yer alıyor. Kitap hakkında yazar Mario Levi, “İnce, sanat eseri bir dantel nasıl işleniyorsa, öyle… Hayatın birçok unutulmayacak anı çok arınmış sözlerle değer kazanıyordu. Kısa hikâye türünün çarpıcı örnekleriyle karşı karşıyayız. Hayata dair ince dokunuşlar… Okuma zevki için…” değerlendirmesinde bulunuyor,.

Talan / Sami Demirkıran / Karahan Kitabevi / 387s.

Çeşitli toplumsal örgütlerde görev alan, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Makine Mühendisliği mezunu yazar, Çukurova ve çevresinde müzelerini yansıdığı kitabında tarihsel ve tanrısal konuları, roman dilinde dört farklı insanın çevresinde ele alıyor. Birbirini tanımayan ve kendilerini ilgilendirmeyen konularda yolları kesişen bu insanların tarihsel eser kaçıranların talan tutkularını aktarıyor. Kitapta “Karun Hazinesi” ve “Elmalı Definesi” araştırmalarına, ayrıca müze soygunların resmi listesine de yer veriliyor.

Pratik Etik / Peter Singer / Çev.: Nedim Çatlı / İthaki Yay. / 472 s.

En önemli etik meseleler her gün karşımıza çıkanlardır: Aşırı yoksulluk içinde yaşayan insanlara yardım edebilecekken, eğlencemize para harcamak doğru mu? Hayvanlara, sadece bize yememiz için et üreten makinelermiş gibi davranmamız haklı gösterilebilir mi? Yürüyebiliyorsak, bisiklet kullanabiliyorsak ya da toplu taşıma araçlarına binebiliyorsak, bir yandan gezegeni ısıtan sera gazlarını da salarak araba kullanmalı mıyız? Peter Singer, Pratik Etik’te, gündelik yaşam ve etik konusunu çarpıcı başlıklar altında tartışıyor. Ahlak felsefesinin nasıl uygulanacağına ilişkin bir model sunuyor. Tartıştığı ahlaki meselelerin her birine tarafsızlık, açık görüşlülük ve entelektüel cesaretle yaklaşıyor.

Sofralar ve Anılar / Gün Benderli / Sözcükler Yay. / 309 s.

1951’de siyasal baskı ortamı nedeniyle yurt dışına gitmek zorunda kalan Gün Benderli, uzun yıllar Budapeşte Radyosu Türkçe Yayınlar Servisi’nde çalıştı. Türk sol hareketinin uluslararası alanda temsilcilerinden biri oldu. Sofralar ve Anılar, Benderli’nin yıllar boyu oluşturduğu dostlukları yansıtıyor. Kimi zaman yaşamın trajedileri kimi zaman sıradan insan hallerinin yansıdığı anılara ortak sofraların neşesi, hüznü ve yemek tarifleri eşlik ediyor. Sofralar ve Anılar’la hem tarihsel bir yolculuğa çıkacak hem de birer roman kahramanı olan kişiliklerin yaşamlarından önemli bölümleri okuyacaksınız.

Bir Ulu Irmak - Nazım Hikmet ve Manzaralar / Göksel Ayza / Literatür Yay. / 344 s.

Göksel Aymaz, Toplumsal Uzam ve Sanat Yapıtı, Toplumsal Yörünge, Estetik Değerin Etik Değerle Çakışması bölümlerinden oluşan kitabında; örnek olarak Memleketimden İnsan Manzaraları ile Nâzım Hikmet’i seçerek hem sanat yapıtı üretiminde hem de sanat yapıtı üreticisi olarak sanatçının üretiminde toplumsal koşulların belirleyici rolünü inceliyor. Yabancılaşma içinde yaşarken realitenin yalnızca görünümünü algılayabilmemize karşılık, sanatçının, sıradan insanın yaşadığı realiteyi olumlayışını, bu zor sorunu, bilimin, aklın, vicdanın ve evrensel ahlâkın bulgularını, yöntemlerini, değerlerini işe katmayı unutmayışı sayesinde aşabildiğini söylüyor. Ve ancak böyle bir çaba ile ürün veren Balzac, Oscar Wilde, Cervantes, Kafka gibi gerçek sanatçıların realitenin yanıltıcı görünümünün vereceği hazzın yerine, onu da aşıp, geleceğe dair bir umut vaadi vereceğini, bu yalınkat hazzı tamamlayacağını söylüyor.

Keskin Nişancı / Cem Selcen / Doğan Kitap / 312 s.

Cem Selcen’in yeni romanı, bireyin her an yok olabileceği olası bir gelecekte, distopik bir evrende geçiyor. İncelikli kurgusuyla Keskin Nişancı aynı zamanda umutsuzluğa karşı bir direniş anlatısı.

Tanrı-Ölüm ve Zaman / Emmanuel Levinas / Çev. Işık Ergüden / Sel Yay. / 238 s.

Felsefenin çığır açıcı isimlerinden Emmanuel Levinas'ın, Sorbonne'da görev yaptığı son öğretim yılında verdiği iki dersin metinlerini kapsayan kitap, temel aldığı “Tanrı”, “ölüm” ve “zaman” kavramları etrafında şekilleniyor. Levinas derslerinde bu başlıkları, insanın insanlığı içinde yaşadığı başkalığa ilişkin bir oyun olarak ele alıyor. Levinas, söz konusu kavramlar arasındaki ilişkiyi ele alırken düşüncelerini hem Heidegger ve Bloch gibi çağdaşlarıyla, hem de Aristoteles, Hegel, Kant gibi filozoflarla kapsamlı bir diyalog sürdürerek geliştiriyor; böylelikle felsefesinin sorumluluk, başkası, sabır, söz, aşkınlık, tanıklık temel kavramlarına hem birbirleriyle ilişkileri hem de felsefe tarihindeki yerleri bakımından açıklık getiriyor.

Çocukla Geziyorum: Amsterdam - Budapeşte - İsviçre - Strazburg / Behiye Işın / Yeniinsan Yay. / 304 s.

Behiye Işın; eşi ve iki küçük çocuğuyla Hollanda, Macaristan, İsviçre ve Fransa'ya yaptığı gezileri okurlarıyla paylaşıyor. Bu birbirinden cazip ülkelerin sanatını, mimarisini, yöresel lezzetlerini tanıtırken bir yandan da çocukla gezmenin mümkün olduğunu, hatta gezilerin çocukların hayata bakış açılarına nasıl bir katkı sağladığını gözler önüne seriyor. Seyahatin insanlara sunduğu sayısız sürprizi atlamadan, mizahı ve kültür şoklarını es geçmeden birlikte seyahat etmenin püf noktalarını gösteriyor. Altını çizdiği çok önemli noktalardan biri de çocuklarımızın küçülen dünyaya ilişkin bir vizyon elde etmesi için mutlaka gezmesi, görmesi ve deneyimlemesi gerektiği.