Venezuela'da yangın nasıl başladı?

Yüksek enflasyon ve ekonomik daralmayla boğuşan Venezuela’da sular durulmuyor. Devlet Başkanı Nicolas Maduro’ya karşı 2014’ten beri görülen en şiddetli protestolara sahne olan ülkede gözler yeniden çökme noktasındaki ekonomiye çevrildi. Bu ayın başından beri dokuz kişinin yaşamını yitirdiği protesto gösterilerinde Maduro’dan muhalefetle müzakere koltuğuna oturması ve ülkedeki ekonomik krizi çözmek için bir çözüm bulması talep ediliyor. Peki, “dünyanın en kötü ekonomisi” olarak adlandırılan Venezuela bu noktaya nasıl geldi?

Üç yıl daha sürebilir

Krizin başlangıç noktası sır değil. Pek çok ihracatçı ülkeyi vuran petrol fiyatlarındaki düşüş Venezuela’yı da yıllarca sürecek bir depresyonun içine soktu. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) ikinci büyük üyesi olan Venezuela, son yıllarda düşen petrol fiyatlarından oldukça olumsuz etkilendi. Ülke, 2014 sonlarına kadar geçen 10 yılda yüksek petrol fiyatlarından faydalanırken kamu harcamalarını artırdı. Ülkenin döviz gelirlerinin yaklaşık yüzde 95’i petrol satışlarından geliyordu. Bu arada enerji dışı yatırımlara yönelmekte ise gecikti. Haziran 2014’te 114 dolar olan Brent petrolün fiyatı 50 dolarlar civarına gerileyince işler de değişmiş oldu.

Venezuela’da büyüme gerilerken enflasyon ve işsizlik had safhaya ulaştı. İktisat literatüründe ‘stagflasyon’ denen bu durumun 2019’a kadar sürmesi bekleniyor. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) hafta içinde güncellenen Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’na göre, ülkede enflasyon yıl sonunda yüzde 720.5’e ulaşacak. Gelecek yıl ise neredeyse üçe katlanarak yüzde 2068.5’e çıkacak. 2016’da
enflasyon 254.9 seviyesindeydi.

Yüzde 7.4 küçülecek

Ayrıca 2016’da yüzde 18 küçülen ekonominin bu yıl yüzde 7.4, gelecek yıl yüzde 4.1 küçülmesi bekleniyor. Ülke ekonomisi son üç yıldır küçülüyor. İşsizlik oranının ise bu yıl 2016’daki yüzde 21.2 seviyesinden 25.3’e, 2018’de 28.2’ye çıkacağı öngörülüyor. Ülkenin 25-35 milyar dolar arasında dış finansman ihtiyacı var. Hükümet ve Merkez Bankası, 2003’ten beri sıkı döviz kontrolü uyguluyor. Bu yılın başından itibaren ikili döviz sistemine geçildi ve ülke para biriminin değeri yüzde 37 develüe edildi. Buna göre 1 dolar, 10 Venezuela Bolivarı ediyor.

Protestolarda bir can kaybı daha

Venezuela’da muhalifler Anayasa Mahkemesi’nin meclisin yetkilerinin elinden alınmasıyla alevlenen, mahkemenin geri adım atmasına rağmen dinmeyen hükümet karşıtı protestoları sürdürecekleri mesajını verirken önceki akşamki protesto gösterileri sırasında bir kişinin daha hayatını kaybettiği açıklandı. Başkent Caracas’ın muhalif Sucre Belediye Başkanı Carlos Ocariz, Melvin Guaitan’ın vurularak öldürüldüğünü belirtirken daha fazla ayrıntı vermedi. Muhalefet bugün ülke çapında ‘Sessiz Yürüyüş’ çağrısı yaptı. Devlet Başkanı Nicolas Maduro ise “Venezuela’daki devrimin başarısız olduğu” yönünde açıklamada yapan Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos’u FARC’la yaptığı barış görüşmelerinin sırlarını açıklamakla tehdit etti. Maduro, elinde Kolombiya’nın FARC liderlerini öldürmeye hazırlandığı yönünde istihbarat olduğunu iddia etti. Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales de muhalefeti darbe yapmaya çalışmakla suçladı.

Mesaj iddiası

Maduro kitlesel gösteriler için mesaj atıldığı iddiasıyla İspanyol Teleforica SA ile bağlantılı mobil şirketi Moviestar hakkında soruşturma emri verdi. 11 Nisan’da gözaltına alınan iki Fransız gazeteci ise serbest bırakıldı.