Vahşetin yüreğinde

“Yeni bir versiyon yapmayı düşünmüyordum. Her zaman ilk versiyonun çok kısa olduğunu hissettim. İkinci versiyon Apocalypse Redux ise fazla uzundu. Bence 180 dakikalık Final Cut ikisinin doğru karışımı” diyor yönetmen Francis Ford Coppola. 

Savaşın vahşetinin ikonik yansımasına dönüşen Apocalypse Now Final Cut, İsveç şirketi Nagra’nın desteğiyle yeniden gösterime giriyor. Nagra, 1977’de Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi’nin Bilim ve Teknoloji ödülünü, 1978’de Bilim-Teknik Başarı Oscar’ını, 1980’de en iyi ses miksajı Oscar’ını aldı.

Francis Ford Coppola, 238 gün süren Kıyamet’in çekimine Mart 1976’da başladı Mayıs 1977’de bitirdi. Filipin ormanlarının ortasında çok zor koşullar altında yapılan çalışmanın ilk gününden son gününe dek ekip ayrı bir savaşın içindeydi. Baş oyunculardan biri (Harvey Keitel) setten kovuldu, Olga kasırgası filmin dekorlarını yerle bir etti, Martin Sheen kalp krizi geçirdi. Haftalığı 1 milyon dolar olan Marlon Brando sete aşırı kilolarıyla geldi, çekimi beş gün geciktirdi, Francis Ford Coppola sinir krizi geçirdi.

Joseph Conrad’ın 1898 tarihli Heart of Darkness (Karanlığın Kalbi) romanından uyarlanan Kıyamet, Vietnam Savaşı’ndan sonra Jimmy Carter’ın başkan seçilmesinin ardından yapıldı. Vietnam savaşını doğrudan anlatan ve eleştiren ilk filmlerdendi. Robert Altman, 1969’da M.A.S.H.’ı (Cephede Eğlence) çekmişti ama film mizah içeriyordu. Kıyamet’i Michael Cimino’nun The Deer Hunter’ı (Avcı/1978) izledi. Bu savaş Hollywood ile devlet arasındaki ilişkilerin kopmasına neden oldu.1976’ya dek Hollywood iki dünya savaşının propagandasını yapan filmler üretmişti. 1969’da ordusunun uyuşturucu, her çeşit alışveriş yüzünden dağıldığından endişe eden ABD bu savaşı sürdürebileceğinden emin değildi. Amerikan hükümeti tüm özgürlük hayallerinin sona erdiğini, sömürgecilik sonrası bir kabusa boğulduğunu düşünüyordu.

Coppola, izleyiciyi cinnetin, dehşetin, vahşetin kalbine doğru bir yolculuğa çıkardı. Yüzbaşı Willard (Martin Sheen) Vietnam sınırındaki Kamboçya cangılına gizli bir görevi tamamlamak için yola çıkar. Yüzbaşıya akli dengesinden şüphe edilen savaş lordu Albay Kurtz’u (Marlon Brando) öldürme görevi verilmiştir. Bu fiziksel ve tinsel yolculukta Amerikan ordusunun uyuşturucu, alkol, cinsellik içinde dağılmış görüntüsünü izleriz. Kıyamet görselliği olağanüstü bir yapımdır, aynı zamanda insan aklının, ruhunun derinliklerine ulaşan duygusal bir serüvendir. 

ABD’nin istilacı yönünü, sömürgeci yüzünü yeren Coppola, 180 dakikalık yeni versiyona helikopterlerle tarlalara saldırı, Amerikan askeri kampı, Fransız sömürgesi ve şov kızları sahnelerini eklemiştir. Yıllardan beri zorla ele geçirdiği arazilerini savunan Fransız sömürgecilerin durumu Vietnam savaşıyla değişir. Lüks içindedirler, Vietnamlı hizmetçileri vardır, Fransız eğitimi sürmektedir ama herşey kaos içindedir. Yerleşkenin sahibi Willard’a bakarak “Siz Amerikalılar, bir hiç uğruna savaşıyorsunuz” der. Francis Ford Coppola bu planda çok sayıda Amerikalının, Amerikan askerlerinin bile orada ne yaptıklarını anlamadıklarını vurgular. Yerleşke sekansı,baştan sona devinim, hareket halindeki filmin ikilemli soluk alma bölümüdür. Bu sekansta Fransız Hindiçin’ininin hayaletleriyle, Amerikan istilasıyla, Fransız sömürgeciliğiyle, Amerikan bilinçsizliğiyle, özgün paganizmle karşılaşırız.

Kıyamet, ABD’inde 15 Ağustos 1979’da gösterime girdi. 153 dakikalık film 31.5 milyon dolarlık bütçeyle çekildi, gişe getirisi 87 milyon dolardı. Francis Ford Coppola, Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülünü aldı. 2001’de Apocalypse Now Redux versiyonuna 49 dakika eklendi. 54. Cannes Film Festivali’nde bu ikinci versiyon için Coppola “İzleyiciye daha zengin, daha kapsamlı, dokusal derinliğe sahip bir örnek sunmak istedim. Tıpkı 1979 tarihli orjinal versiyon gibi izleyiciyi filmin içine çekerek cinneti, vahşeti, kaosu, duygusallığı yaşattırmak istedim. Amerika’nın en gerçekdışı, dehşet verici savaşındaki etik ikilemi görmesini istedim. Savaşta bir uygarlığın nasıl yalan söylelebildiğini, insanlara nasıl işkence yaptığını, sakat bıraktığını, öldürdüğünü göstermek istedim. Üstelik tüm bunlar normalmiş gibi yansıtıldı” diyerek açıklama yaptı.

Apocalypse Now : Final Cut / Yönetmen-yapımcı: Francis Ford Coppola,

Senaristler: John Milius, Francis Ford Coppola, Michael Herr,

Görüntü: Vittorio Storaro, Yapım tasarımcısı: Dean Tavoularis,

Kurgu: Lisa Fruchtman, Gerald B.Greenberg, Walter Murch,

Oyuncular: Marlon Brando, Martin Sheen, Robert Duvall, Frederic Forrest, Laurence Fishburne, Sam Bottoms, Albert Hall, Dennis Hopper, Harrison Ford, G.D. Spradlin, Aurore Clément, Christian Marquand, Süre: 180 dakika.