‘Uzlaşılamayan konular var'

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ankara’ya yaptığı kısa ancak yoğun ziyarette, üzerine görüşülen ve çalışılan konularda sınırlı açıklamalar yapıldı. Kadir Has Üniversitesi öğretim görevlisi ve Rusya uzmanı Prof. Dr. Mitat Çelikpala, görüşmelerde masaya yatırılan konularda uzlaşma çıkmadığı izlenimi edindiğini dile getirdi. Çelikpala, “S-400’ler konusunda bir açıklama yapılmaması da ilginç. Sanıyorum Suriye ve Irak konularında uzlaşmaya varılamayan noktalar olunca basın açıklamasında soru almayarak iki taraf da konuyu kamuoyuna açık tartışmak istemedi” değerlendirmesini yaptı. Prof. Çelikpala, Putin’in ziyaretinde Suriye, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) referandum ile S-400 hava savunma sistemlerinin normalde gündeme gelmesinin beklendiğini dile getirdi. Çelikpala, Rusya’nın Astana Süreci’nin dışında Suriye konularında nihai kararları ABD ile konuşmak istediğini, Türkiye ile bu konuda sınırlı düzeyde de olsa somut diplomasi yürüttüğünü belirtti.

Beşar Esad rejiminin her geçen gün yeniden meşrulaştığını, artık Suriye dışındaki göçmenlerin dönüşünün tartışıldığını belirten Çelikpala, “Örneğin Ürdün’le de aynı pazarlıklar sürüyor. Türkiye gibi bu ülke de tıkanma noktasına gelmiş durumda. Ürdün, Suriye ile normalleşme sürecinin sınırda nasıl işleyeceği konularına da çalışmaya başladı. Bu Türkiye’nin üzerinde çalıştığı çatışmasızlık bölgeleriyle aynı. Aslında Türkiye bunu başından beri söylüyordu, ABD bu konuya pek yanaşmadı. Şimdi Rusya ve İran’la birlikte yürütüyor. Rusya bu konuda kapıyı açmış gibi görünüyor” değerlendirmesini yaptı. Rusya’nın IKBY’ye daha geniş bir otonomi sağlanması için Bağdat yönetimiyle görüşmeler yapılması önerisinde bulunduğunu anımsatan Çelikpala, “Bu konuda da Türkiye’nin sert tutumuyla bir örtüşme yok. Ayrıca Rusya, uzun süredir doğalgaz konusunda OPEC benzeri uluslararası bir kurumlaşmaya gitmek istiyor. Bu konuda Katar krizinden sonra bu ülkeden de olumlu sinyaller gelmişti. Aynı yaklaşımı IKBY ile de bu süreçte geliştirebilir” diye konuştu. Putin’in Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmesi ve heyetler arası görüşmeye ilişkin izlenimlerini aktaran Çelikpala şu tespitleri yaptı: “Basın toplantısında uçak düşürülmeden sonraki rakamlar dile getirildi. Soru alınmadı. Bence masada anlaşılamayan konular var. Bunları kamuoyuna açıklamamak ve basın üzerinden tartışmamak için soru alınmadığını düşünüyorum. Bunu iki ülke ilişkilerine yeniden nifak sokulacağı şeklinde değerlendirmiş olabilirler. S-400 hava savunma sistemi konusunda hiçbir şey söylenmemesi de ilginç. Bu konunun son noktaya geldiği daha önce açıklanmıştı.

Bence Rusya, Suriye’de daha ileri konuları bölgesel güç olan Türkiye ile değil de ABD ile konuşmak istiyor. Irak için de aynı.”