Uranyum takası Türkiye'de yapılacak

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İran Dışişleri Bakanı Menuçehr Mutteki ve Brezilya Dışişleri Bakanı Celso Amorim, uranyum takası konusunda üzerinde uzlaşılan mutabakat metnini imzaladı. İmza töreni, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Brezilya Cumhurbaşkanı Lula Da Silva ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın huzurunda yapıldı.
İmzalanan anlaşmaya göre uranyum takasının Türkiye'de yapılması öngörülüyor.

İran 1200 kilo uranyum takas edecek

İran'ın 1200 kilogram düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumu yüksek seviyede zenginleştirilmiş uranyumla takas edeceği kaydedildi.

Ahmedinejad yeni görüşmeler yapılması çağrısında bulundu

İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinejad, dünya güçlerine, ülkesinin nükleer programı konusunda yeni görüşmeler yapılması çağrısında bulundu.

Ahmedinejad, İran, Brezilya ve Türkiye arasında, İran ile Batılı ülkeler arasında İran'ın nükleer programı konusunda yaşanan ihtilafı gidermek amacıyla imzalanan uranyum takası anlaşmasının ardından basına açıklamalarda bulundu.

Ahmedinejad "5 1 ülkeleri için, Uranyum takası anlaşmasını takiben, İran ile dürüstlük, adalet ve karşılıklı saygıya dayanan görüşmelere girme vakti geldi" diye konuştu.

Ahmedinejad'ın konuşmasında sözünü ettiği 5 1 ülkeleri, BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi olan ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere'ye, Almanya'nın katılımıyla oluşuyor.

"Takas başarısız olursa Türkiye uranyumu iade edecek"

İran Dışişleri Bakanı Mutteki de anlaşmanın taahhütlerinin yerine getirilmemesi halinde Türkiye'nin, İran'ın düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumunu "derhal ve koşulsuz olarak" kendilerine iade edeceğini belirtti.

Mutteki, "İmzalanan anlaşmaya göre, şayet takas gerçekleştirilmezse Türkiye sevk edilen uranyumumuzu hemen ve koşulsuz olarak geri göndermek durumunda olacak" dedi.


Türkiye'deki takas

Mutteki, Davutoğlu ve Amorim'in imza koyduğu anlaşma çerçevesinde İran 1200 kilo yüzde 3,5 oranında zenginleştirilmiş uranyumu bir seferde Türkiye'ye verecek ve 1 yıl içerisinde, Tahran'daki araştırma reaktöründe kullanılmak üzere yakıta dönüştürülecek yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum alacak.

Tahran, zenginleştirilmiş uranyumunu, ABD, Fransa, Rusya ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumundan (UAEK) oluşan Viyana grubundan Türkiye'de teslim alacak.

İsrail: İran, Türkiye ve Brezilya'yı manipule etti

İran'ın nükleer programı konusunda, Türkiye ile Brezilya arasında sağlanan anlaşmaya olumsuz bir tepki İsrail'den geldi. İsrail, İran'ı Türkiye ve Brezilya'yı "manipule ettiği"ni öne sürdü.

İngiliz yayın kuruluşu BBC, Tahran'da varılan ve Türkiye'de nükleer yakıt takasının yapılmasını öngören anlaşmayı değerlendirirken, "İsrail anlaşmaya çabuçak reaksiyon gösterdi ve İran'ı Türk ve Brezilyalı liderleri 'manipule' etmekle suçladı" dedi.

"Anlaşma bir diplomasi zaferidir"

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, İran'ın uranyum takasıyla ilgili İran, Türkiye ve Brezilya tarafından sağlanan anlaşmayı "bir diplomasi zaferi" olarak nitelendirdi.

Devlet Başkanı Lula da Silva, ulusal radyoya yaptığı açıklamada, İran'dan ayrılmadan hemen önce varılan anlaşmayla ilgili bir soruyu yanıtlarken, "Diplomasi bugün zaferle çıktı" dedi.
Diyalogla barışın ve gelişmenin sağlanabileceğini belirten Brezilya Devlet Başkanı, anlaşmanın özellikle sabahın dördünde toplanan Türk, Brezilya ve İran Dışişleri Bakanlarının çabaları sayesinde sağlandığını kaydetti.

İran: Uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirmeye devam edeceğiz

İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam edeceğini bildirdi. İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, uranyumun yüzde 20 oranında zenginleştirilmesi dahil, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam edeceklerini söyledi.

Salihi, İran, Türkiye ve Brezilya arasında imzalanan uranyum takasına ilişkin anlaşmayla uranyum zenginleştirme faaliyetleri arasında bir bağlantı olmadığını bildirerek, "Uranyumu yüzde 20 zenginleştirme faaliyetlerimize devam edeceğiz" dedi.

"İran'a yönelik daha fazla BM yaptırımına ilişkin çalışmalar sürdürülmeli"

İngiltere Dışişleri Bakanlığı, İran'a yönelik daha fazla BM yaptırımına ilişkin çalışmaların sürmesini savundu.

İngiltere Dışişleri Bakan Yardımcısı Alistair Burt, Türkiye, İran ve Brezilya arasında imzalanan uranyum takasına ilişkin anlaşmayla ilgili şunları söyledi:
"İran'ın, nükleer programıyla ilgili görüşmeleri ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ile işbirliğini reddetme tutumu endişe yaratmaya devam ediyor.

İran'ın uluslararası topluma, barışçıl amaçlarıyla ilgili güvence verme yükümlülüğü var. UAEK, bunun doğrulanmasının mümkün olmadığını bildiriyor. Bu nedenle BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) yaptırımlar üzerine çalışıyoruz. İran somut adımlar atarak yükümlülüklerini karşılamadıkça bu çalışma devam edecektir."

'Bugün gerçekten tarihi ve önemli bir gün'

Davutoğlu, İran ile Batılı ülkeler arasında uranyum takasını öngören, Türkiye, Brezilya ve İran'ın ortak formülüyle ilgili anlaşmayı değerlendirirken, ''Bugün gerçekten tarihi ve önemli bir gün'' ifadesini kullandı. ''Belki de uzun yıllardan sonra, on yıllardan sonra, İran ile uluslararası toplum arasında gerçekten bir güven ortamı oluşturacak çok önemli bir anlaşmaya imza atıldı'' diyen Davutoğlu, Türkiye'den özellikle son on ayda İran'a yapılan üst düzey ziyaretlerde, uranyum takası konusunda değişik alternatifler üzerinde çalışıldığını hatırlattı. ABD'deki nükleer zirvede de üst düzey görüşmelerde Türkiye'nin görüşünün aktarıldığını belirten Davutoğlu, güven ortamı yaratılması ve Türkiye'nin çabalarına şans verilmesi sürecinde Brezilya ile de çok yakın işbirliği içinde olunduğunu bildirdi.

Brezilya Dışişleri Bakanı Celso Amorim'in değişik dönemlerdeki Türkiye ve İran ziyaretleriyle ortak çabalarla anlaşma için altyapı oluşturulduğunu kaydeden Davutoğlu, Türkiye, İran ve Brezilya arasında dünkü 18 saatlik müzakereden sonra bir sonuca varılabildiğini ifade etti.
Müzakerelerde kritik konuların ele alındığını belirten Davutoğlu, ''Sonunda bence uluslararası toplumu da tatmin edecek olan son derece iyi bir metin çıktı. Çünkü bu metinle İran, çok açık bir şekilde hiçbir şüphe bırakmaksızın uluslararası toplumun iki talebini karşılamaktadır. Birincisi 1200 kilogram, yani miktar konusunda geçmişte tartışma vardı, uranyumu Türkiye'ye depozit olarak teslim etmeye karara verdi. İkincisi de bunu bir seferde yapma taahhüdünü yerine getirdi'' diye konuştu.

Davutoğlu, anlaşmayla önemli bir diplomatik alanın açılmış olunduğunu kaydetti ve İran'ın bir hafta içinde UAEK'ya takas konusunda hazır olduğunu, bir ay içinde de uranyumu Türkiye'ye teslim edeceğini bildireceğini söyledi. Davutoğlu, daha sonra Viyana Grubu, UAEK ve İran arasında varılacak anlaşmalar çerçevesinde bundan sonraki sürecin planlanacağını ve uranyum değiş tokuşunun Türkiye'de olacağını ifade etti. Uranyumun İran'ın mülkiyetinde olmak üzere Türkiye'de emanette bulunacağını kaydeden Davutoğlu, bu konuda İranlılara gerekli taahhütlerde bulunulduğunu bildirdi. Davutoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Bu çok önemli bir gün ve diplomasiden hiçbir zaman ümit kesilmeyeceğini herkes gördü. Çok karamsar tablolar çizilmişti. Biz bu konuda diplomasi ile sonuç alınabileceğini düşünüyorduk, ısrarla bunu vurguluyorduk, bu kanaatimizin ne kadar doğru olduğu bir kere daha ortaya kondu. İkincisi Türkiye'nin son dönemlerde son derece artan bir profille uluslararası sorunları çözme kabiliyeti de ortaya konmuş oldu.''

Küresel bir konu olan ve yakından takip edilen konuda da Türkiye'nin olağanüstü bir diplomatik başarı elde ettiğini belirten Davutoğlu, bu konuda Brezilya'nın da çok ciddi katkıları olduğunu söyledi. Bundan sonraki sürecin takip edileceğini kaydeden Davutoğlu, ''Yeni bir barış döneminin önümüzde olduğunu ve bu örneğin dünyadaki nükleer tartışmalara da yeni bir zemin kazandıracağını düşünüyoruz'' diye konuştu. ''Ümit ederiz ki insanlık bir gün nükleer silah tehdidi olmadığı bir dünyada yaşar. Ve ümit ederiz ki bizim bölgemiz en kısa zamanda nükleer silahlardan arındırılmış bölge olarak ilan edilir'' diyen Davutoğlu, Türkiye'nin bu konuda çalışmalarını sürdüreceğini sözlerine ekledi.