Türkiye'yi kavuran 'Eyyam-ı bahur' sıcağı nedir?

Eyyam-ı bahur sıcakları son dönemde yurt genelinde zirveleri gören bunaltıcı sıcaklarla beraber gündeme taşındı. Meteoroloji'den gelen tahminlere göre ise mevsim normallerinin üzerinde seyreden havanın, önümüzdeki günlerde kendini yağışlı havaya bırakması bekleniyor.

Türkiye sıcaklarla kavrulurken, bu noktada yurttaşlar "Eyyam-ı bahur sıcakları nedir, ne demek, ne zaman?" sorularına yanıt aramaya başladı. Peki ‘Eyyam-ı bahur’ sıcakları nedir?

EYYAM-I BAHUR NEDİR?

Eyyam-ı bahur, yaz mevsiminin en sıcak ve boğucu günlerine verilen Arapça kökenli sözcüktür. Kuzey yarımkürede, temmuz ve eylül tarihleri arasında yaşandığı kabul edilmektedir. Güney yarımkürede ise bu tarih ocak ve mart arasına düşer. Kesin tarih, içinde bulunulan bölgeye, boylama ve iklim koşullarına göre büyük değişiklikler gösterebilir.

‘Eyyam-ı bahur’un yerini günümüzde "çöl sıcakları", "cehennem sıcakları" ve "Afrika sıcakları" gibi terimler aldı. Bu sıcaklıkların ise 7 Ağustos'ta sona ermesi bekleniyor.

Eski bir inanışa göre, bu sıcak günlerin Büyük Köpek Takımyıldızı'nda bulunan Sirius çift yıldızıyla bir bağlantısı vardı. Antik Yunan ve Antik Roma kültürlerinde de yaygın olan bu inanış nedeniyle bu günler Latince dies caniculares olarak anılmaktaydı.

Çağdaş Avrupa dillerinde bu terimden türeyen adlar hâlen kullanılmaktadır. (İngilizce'de Dogdays, Almanca'da Hundstage gibi...) Türkçe'de kullanılan eyyam-ı bahur terimi kullanılırlığını büyük ölçüde yitirmiş olup; bunun yerine cehennem sıcakları, Afrika sıcakları gibi terimler kullanılmaktadır.

Romalılar, eyyam-ı bahur günlerini dies caniculares olarak adlandırır ve Sirius yıldızıyla sıcak havaları ilişkilendirirlerdi. Sirius'un içinde bulunduğu Büyük Köpek Takımyıldızı'ndan dolayı da Sirius'a da Köpek Yıldızı diyorlardı. Sirius'un görüldüğü tarihlerde kahverengi köpekler kurban ederek Sirius'u hoşnut etmeye çalışırlardı. Antik Roma kültüründe eyyam-ı bahur günleri 24 Temmuz-24 Ağustos günleri olarak kabul edilirdi. Bu tarihler Alman, Fransız ve İtayan kültürlerinde geçerlidir. Türk kültüründe bu tarih temmuz sonuyla ağustos ortaları arasında günler olarak kabul edilmektedir.

KALP HASTALARI İÇİN RİSKLİ

Eyyam-ı bahur günleri kalp ve göğüs hastalıkları olanlar için riskli dönemler olarak biliniyor. Kişilerde aşırı stres ve asabiyet görülebilir. Enerji hattı kablolarının esnemesi, yol malzemelerinin erimesi ya da demiryollarında rayların genleşmesi gibi nedenlerle can ve mal kaybına neden olan kazalar yaşanabilir. 2000'li yıllarda, Avrupa'daki sıcak hava dalgalarına bağlı sağlık sorunlarından her yıl on binlerce kişi yaşamını yitirdi. Uzmanlar, özellikle riskli grupta olanların mecbur olmadıkça öğle saatlerinde dışarı çıkmaması konusunda uyarıyor.