Türk edebiyatının özgür kalemi: Tomris Uyar 80 yaşında

Fotoğraf: Vikipedi

Türk öykü yazarı ve çevirmen, edebiyatın başarılı ve önde gelen isimlerinden Tomris Uyar, 80 yıl önce bugün, 15 Mart 1941’de doğdu. Çağdaş Türk öykücülüğünün öncülerinden sayılan ve Türk edebiyatının en önemli isimlerinden olan Uyar, özellikle güçlü hikayelerinde kullandığı sözcüklerle hafızalara kazındı. Edebiyat dünyasının özgür ruhlu kadını olarak bilinen Uyar, yaşasaydı bugün 80 yaşında olacaktı.

İşte yalnızca eserlerinde değil, özel yaşamında da bağımsız bir kişilik olan, Türk edebiyatının usta kalemlerinden Tomris Uyar’ın hayatı ve eserleri…

TOMRİS UYAR KİMDİR?

Tomris Uyar, İngiliz Kız Ortaokulu'nda, şimdiki adı Robert Kolej olan Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'nde eğitim gördü. 1963 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne bağlı Gazetecilik Enstitüsü'nü bitirdi.

ÖYKÜLERİYLE ‘SAİT FAİK HİKAYE ARMAĞANI’NI KAZANDI

Cemal Süreya ve Ülkü Tamer ile beraber Papirüs dergisi kurucularından olan Uyar’ın deneme, eleştiri ve kitap tanıtma yazıları Yeni Dergi, Soyut, Varlık gibi dergilerde yayımlandı. On öykü derlemesinden “Yürekte Bukağı” ile 1979, “Yaza Yolculuk” ile 1986 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazandı. 60’ı aşkın çevirisi kitaplaşan Uyar’ın günlükleri, “Gündökümü” genel başlığı altında, yayımlandı. Yürekte Bukağı ve Yaza Yolculuk öykü kitapları ile Sait Faik Hikâye Armağanı'nı aldı.

KOLEJ AŞKI ÜLKÜ TAMER

Tomris Uyar, kolejden mezun olur olmaz ilk evliliğini Ülkü Tamer ile yaptı. Uyar ve Ülkü Tamer 1963 yılında hayatlarını birleştirdi. İlk çevirisi olan Tagore’den “Şekerden Bebek”i bu yıllarda Tamer soyadı ile tamamladı. Ülkü Tamer ve Tomris Uyar'ın evliliği, Ekin isimli kızlarının sütten boğulmasından sonra 1964'te son buldu.

CEMAL SÜREYA İLE TUTKULU BİR AŞK

Tomris Uyar ve Cemal Süreya, Ankara’daki Sanatseverler Derneği Lokali’nde tesadüf eseri tanıştı. Çift, 3 yıl boyunca Türk edebiyatının en çok ses getiren aşklarından birini yaşadı. Süreya, en bilinen şiirlerinden bazılarını o dönemde yazdı. “Sayım” adlı şiiri bunlardan biriydi. Bu şiir, daha sonra Sezen Aksu tarafından da yorumlandı. Üç yılın sonunda tükenen bu tutkulu aşk, dostluğa evrildi. Ayrılığın ardından Tomris Uyar, “Beni bıraktı ama rahat edemedi. Ona göre bana sahip olunamazdı” dedi.

EDİP CANSEVER’İN HAYRAN KALDIĞI KADIN

Edebiyatın bağımsız ruhu Tomris Uyar’a hayranlık besleyen isimlerden biri de Edip Cansever’di. Cansever, en beğenilen şiirlerinden biri olan “Yaş Değiştirme Törenine Yetişen Öyle Bir Şiir” adlı eserini Tomris Uyar için yazdı. Şair, Tomris Uyar’a olan hayranlığını başka eserlerinde de dile getirdi. Cansever, Uyar’a şiirlerinde “Bir adın vardı senin, Tomris Uyar’dı” diye seslendi.

TURGUT UYAR’IN İLHAM PERİSİ

Ankara’da tanışan Tomris Uyar ve Turgut Uyar ikilisinin şiir üzerine başlayan ilişkisi aşka doğru sürüklendi. 7 yıldır şiir yazmayan Turgut Uyar’a, Tomris Uyar ilham perisi oldu. Çift, 1969’da evlendi ve bu evlilikten Turgut adında bir çocukları oldu. Hayri Turgut Uyar, daha sonra İTÜ'de öğretim görevlisi oldu. Turgut Uyar, en bilinen eserlerinden olan “Bozuk Saat” şiirini, hayatını birleştirdiği Tomris Uyar için yazdı.

2003 yılında yemek borusu kanseri nedeniyle hayatını kaybeden Tomris Uyar’ın kabri Zincirlikuyu Mezarlığı'nda bulunuyor.

ESERLERİ

İpek ve Bakır (1971)

Ödeşmeler (1973)

Dizboyu Papatyalar (1975)

Gündökümü 1975 (1976)

Yürekte Bukağı (1979) - Sait Faik Hikâye Armağanı

Yaz Düşleri/Düş Kışları (1981)

Sesler, Yüzler, Sokaklar (1981)

Gecegezen Kızlar (1983)

Büyük Saat (1984)

Rus Ruleti- Dön Geri Bak (1985)

Günlerin Tortusu 1980 - 1984, günce (1985)

Yaza Yolculuk (1986) - Sait Faik Hikâye Armağanı

Babayasaları, Anasözleri (1989)

Yazılı Günler 1985 - 1988, günce (1989)

Sekizinci Günah (1990)

Otuzların Kadını (1992)

İki Yaka İki Uç (1992)

Tanışma Günleri, Anları, günce (1995)

Aramızdaki Şey (1997)

İstanbul'da Zaman (2000)

Gündökümü I - II (2003)