Türk dış politikasında 2009 yılı (Mayıs-Haziran)

Mayıs ayına hükümet değişikliğiyle giren Türkiye'de Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olan eski Dışişleri Bakanı Ali Babacan'dan boşalan koltuğa, uzun dönemdir dış politikadaki çalışmalarıyla tanına Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu oturdu.

"Stratejik derinlik" ve "komşularla sıfır problem" gibi terimleri Türkiye'nin gündemine sokan Davutoğlu, ilk yurtdışı seyahatini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne (KKTC) yaptı.

Bu dönemde Ankara çok sayıda bakan ağırlarken, Davutoğlu ile Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkeye ziyaretlerde bulundu.

Türkiye, bir ay sürecek BM Güvenlik Konseyi Dönem Başkanlığını 1 Haziranda üstlendi. Dışişleri Bakanı Davutoğlu, "Bu son derece önemli ve büyük bir sorumluluk. Türkiye, bu bir aylık dönemde son derece aktif bir dönem başkanlığı yapmak kararlılığındadır" açıklamasında bulundu.

Türk dış politikasında mayıs ve haziran aylarında meydana gelen gelişmeler şöyle:

1 MAYIS

- Iraklı Şii lideri Mukteda El Sadr, çeşitli temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya geldi. Sadr, Ankara'daki temasları çerçevesinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü.

2 MAYIS

- Dışişleri Bakanlığında devir teslim töreni yapıldı. Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığına atanan Ali Babacan, Dışişleri Bakanlığı görevini, bakanlıkta düzenlenen törenle bu göreve atanan Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu'na devretti. Devir teslim töreninde Babacan, "büyük bir iç huzur ve görül rahatlığıyla" görevini Davutoğlu'na devrettiğini belirtirken, yeni Dışişleri Bakanı Davutoğlu da bu yeni görevinin kendisi için hem büyük bir onur ve şeref olduğunu, hem de Türkiye'ye bir borç edası için yeni bir imkan sunduğunu ifade etti.

4 MAYIS

- Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Araz Azimov'u bakanlıktaki makamında kabul etti.

5 MAYIS

- TBMM Dışişleri Komisyonunun ev sahipliğinde Türkiye, Afganistan ve Pakistan parlamentoları dışişleri komisyonları, üçlü toplantı düzenlendi.

- Dışişleri Bakanlığının kuruluşunun 89. yıl dönümü, Ankara'da etkinliklerle kutlandı. Dışişleri Bakanı Davutoğlu ve bakanlık mensupları, Cebeci Asri Mezarlığındaki Dışişleri Şehitliğini ziyaret etti.

6 MAYIS

- Dışişleri Bakanı Davutoğlu, bakanlık görevini devralmasının ardından ilk yurt dışı seyahatini KKTC'ye yaptı. Davutoğlu, KKTC'ye hareketinden önce yaptığı açıklamada, Türkiye'nin her zaman bütün barış teşebbüslerinde bir adım önde gittiğini belirterek, Türkiye'nin adada barışın sağlanması için her türlü katkıyı vermeye hazır olduğunu söyledi.

7 MAYIS

- Finlandiya Dışişleri Bakanı Alexander Stubb, çalışma ziyareti kapsamında Ankara'ya geldi.

8 MAYIS

- Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, Finlandiya Dışişleri Bakanı Stubb ile çalışma kahvaltısında bir araya geldi. Dışişleri Bakanı Davutoğlu da, Stubb ile görüşmesinde, Finlandiya'nın Türkiye'nin AB üyeliğine verdiği desteğe teşekkür ederek, bu desteğin bundan sonra da süreceğine emin olduklarını söyledi. Stubb da "Benim için bir dışişleri bakanı olarak burada bulunmak, her zaman AB'ye tam üye olmasına destek verdiğim bir ülkeye gelmek bana çok memnuniyet veriyor" dedi.

- Davutoğlu ve Bağış, Avrupa Günü nedeniyle Ankara'da görev yapan AB ülkelerinin büyükelçilerine öğle yemeği verdi.

9 MAYIS

- Dışişleri Bakanı Davutoğlu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin Orta Doğu konulu özel oturumuna katılmak üzere ABD'nin New York kentine gitti.

11 MAYIS

- Davutoğlu, New York'ta BM Güvenlik Konseyi toplantısı öncesinde Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Miliband ve Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ile görüştü. Davutoğlu'nun Kouchner ile yaptığı görüşmede Ermenistan konusunun da gündeme geldiği bildirildi.

Davutoğlu, BMGK'nin Orta Doğu konulu toplantısında Türkiye adına yaptığı konuşmada, Orta Doğu'da sorunlara kapsamlı bir barış vizyonu çerçevesinde yaklaşılması gerektiğini belirterek, bölgede barış sürecinin tüm ayaklarıyla daha fazla gecikmeksizin canlandırılması gerektiğine inandıklarını söyledi.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nu BM'deki makamında kabul etti.

- Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Bağış, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi toplantısına katılmak üzere İspanya'nın başkenti Madrid'e gitti.

12 MAYIS

- Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, İspanya'nın başkenti Madrid'te yapılan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi toplantısına katıldı. Kuruluşunun 60. yılını kutlayan Avrupa Konseyinin Bakanlar Komitesi toplantısında, 47 üye ülke, gözlemci olarak Meksika, ABD, Japonya, Kanada ve Vatikan ile AB kurumları yer aldı. Bağış, toplantının ardından yaptığı açıklamada, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve Almanya Başbakanı Angela Merkel'in Türkiye'nin AB'ye tam üyeliğine karşı çıkan açıklamalarıyla ilgili olarak, "İfade özgürlüğüne saygı duyuyoruz, ama bu onların düşüncesine katılıyoruz anlamına gelmez" dedi. Bağış, "AB'ye girmek için kararlılığımızdan geri adım atmayacağız" mesajını verdi.

13 MAYIS

- Türkiye'nin Kyoto Protokolüne katılımı, Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak Resmi Gazetede yayımlandı.

- Davutoğlu, temaslarda bulunmak için İsveç'in başkenti Stockholm'e gitti. Davutoğlu, İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt, Norveç Dışişleri Bakanı Jonas Gahr Störe ve AB'nin genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn'in de bulunduğu akşam yemeğine katıldı.

15 MAYIS

- Dışişleri Bakanlığı, Orams davasında görüldüğü üzere, bazı ferdi mahkeme kararlarıyla Kıbrıs'taki çözüm sürecine zarar verilmeye çalışılmasının kabul edilemez olduğunu açıkladı.

18 MAYIS

- BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Alexander Downer Ankara'ya geldi. Downer, Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nu ziyaret etti.

- Davutoğlu ve Bağış, Türkiye-AB Ortaklık Konseyinin 47. oturumuna katılmak üzere Brüksel'e gitti.

- Türkiye ile Bulgaristan Dışişleri Bakanlıkları arasında kurulan "Ortak Komisyonun" ilk toplantısı Ankara'da yapıldı.

- Afganistan ve Pakistan için bir dizi ülke tarafından atanan özel temsilcilerden oluşan "Destek Grubu"nun 3. toplantısı bugün İstanbul'da yapıldı.

19 MAYIS

- Davutoğlu, Türkiye-AB Ortaklık Konseyinin 47. oturumu öncesinde basınla yaptığı sohbet toplantısında, AB'nin Türkiye ile üyelik müzakerelerine başlama kararını Aralık 2004'te aldığını hatırlatarak, hala Türkiye'nin AB üyeliğini sorgulayanlara, "AB süreci tek yönlü... Ne geri dönüşü, ne sağa ve sola çıkışı var" mesajını verdi.

- Türkiye-AB Ortaklık Konseyi 47. toplantısı Brüksel'de yapıldı. Davutoğlu, toplantının ardından, "Türkiye-AB ilişkilerinin geçmişi ne kadar derinse geleceği de o kadar vizyon yüklüdür" açıklaması yaptı.

21 MAYIS

- KKTC Dışişleri Bakanı Hüseyin Özgürgün, temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya geldi. Özgürgün, Dışişleri Bakanı Davutoğlu ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek ile görüştü.

22 MAYIS

- Davutoğlu, dış ilişkilerle ilgili konularda siyasi parti liderlerini bilgilendirmek amacıyla parti genel merkezlerine ziyaretler düzenledi. Davutoğlu, ziyaret kapsamında CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, DTP Genel Başkanı Ahmet Türk ve DSP Genel Başkanı Masum Türker'i ziyaret etti.

- Davutoğlu, Brezilya Dışişleri Bakanı Celso Amorim ile bir araya geldi.

- Reform İzleme Grubunun (RİG) 15. toplantısı, Bağış, Davutoğlu, İçişleri Bakanı Beşir Atalay ve Adalet Bakanı Sadullah Ergin'in katılımıyla Ankara'da yapıldı.

23 MAYIS

- Davutoğlu, İslam Konferansı Teşkilatının (İKT) 36. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısına katılmak üzere Şam'a gitti.

24 MAYIS

- Davutoğlu, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile Şam'da görüştü. Esad, Davutoğlu'nu kabulü sırasında, "Sizinle sürekli görüşüyorduk, ancak ilk kez basın önünde görüşüyoruz" dedi.

25 MAYIS

- Davutoğlu, resmi ziyaret için Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov ile birlikte gitti.

26 MAYIS

- Davutoğlu, Bakü'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edildi, Başbakan Artur Rasızade ve Milli Meclis Başkanı Oktay Esedov ile bir araya geldi.

- Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Miliband, çeşitli temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya geldi. Miliband, Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ile görüştü.

27 MAYIS

- Davutoğlu, Miliband ile bir araya geldi. Görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında Davutoğlu, Kıbrıs konusunda kapsamlı çözüm için 2009 yılının büyük bir fırsat olduğunu söyledi. Miliband ise, İngiltere olarak Türkiye'nin AB'ye tam ve eşit üye olmasını güçlü bir şekilde destekleme taahhütlerini sürdürdüklerini belirterek, Kıbrıs sorununa da mümkün olan en kısa zamanda çözüm bulunmasını istediklerini bildirdi.

31 MAYIS

- Davutoğlu, Washington ve New York'ta çeşitli temaslarda bulunmak üzere ABD'ye gitti.

-HAZİRAN-

1 HAZİRAN:

- Türkiye, bir ay sürecek BM Güvenlik Konseyi Dönem Başkanlığını üstlendi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, konuyla ilgili "Bu son derece önemli ve büyük bir sorumluluk. Türkiye bu bir aylık dönemde son derece aktif bir dönem başkanlığı yapmak kararlılığındadır" açıklamasında bulundu.

- Davutoğlu, Washington'da ABD Başkanı Barack Obama'nın Ulusal Güvenlik Danışmanı James Jones ve ABD'nin Afganistan ve Pakistan Özel Temsilcisi Richard Holbrooke ile görüştü.

- Türk vatandaşlarının AB üyesi ülkelerde iş kurmasına olanak tanıyan Ankara Anlaşması çerçevesinde Türkiye'den yapılan başvurulardan ilk kez olumlu bir sonuç alındı ve Güler Kaşmaz adlı Türk vatandaşına, İstanbul'daki başkonsolosluk tarafından bir yıl süreyle İngiltere'de oturma ve çalışma izni verildi.

2 HAZİRAN

- Bağış, Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Konstantin Yellseyev'i kabul etti.

3 HAZİRAN

- Bağış, AB müzakere sürecinde vergilendirme faslının bu ayın sonunda düzenlenecek Hükümetlerarası Konferansta açılmasının önünde bir engel bulunmadığını bildirdi.

4 HAZİRAN

- Bağış, Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci (GDAÜ) Ülkeleri Bakanlar Toplantısı ve Bölgesel İşbirliği Konseyi (BİK) Yıllık Toplantısı için bulunduğu Moldova'nın başkenti Kişinev'de temaslarda bulundu.

- Davutoğlu, BM Güvenlik Konseyinde haziran ayında düzenlenen ilk resmi toplantıya dönem başkanı olarak başkanlık etmesinin ardından, Türkevinde düzenlediği basın toplantısında, "Türkiye olarak biz Doğu-Batı, Kuzey-Güney hangi coğrafyada ya da hangi kültürler, ekonomik yapılar arasında olursa olsun hiçbir gerilimin tarafı değiliz ve bu gerilimlerin aşılabilmesi için de elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz" dedi.

5 HAZİRAN

- Almanya'nın Ankara Büyükelçiliği, sanatçılar, bilim adamları, sporcular ve şoförlerin, Türkiye'deki ikametlerini korumak kaydıyla ve iki ayı geçmeyecek şekilde Almanya'ya vizesiz giriş yapabileceğini bildirdi.

7 HAZİRAN

- NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya geldi.

8 HAZİRAN

- De Hoop Scheffer, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü.

- Davutoğlu, Pakistan ve Afganistan'ı kapsayan geziye çıktı. Davutoğlu, ziyareti öncesinde, Türkiye'nin Afganistan ve Pakistan'a verdiği desteğin ve yaptığı yardımların süreceğini belirterek, "Bizler, 70 milyon Türkün hislerini Afganistan'a ve Pakistan'a taşıyacağız. 70 milyon onların yanındadır, kaderleriyle ilgilidir" diye konuştu.

9 HAZİRAN

- Davutoğlu, İslamabad'da Pakistan Başbakanı Yusuf Rıza Gilani tarafından kabul edildi. Davutoğlu, görüşmede Gilani'ye, Türkiye'nin Pakistan'a insani yardımları çerçevesinde 10 milyon dolarlık nakdi yardım çekini sundu. Davutoğlu, ayrıca Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ile bir araya geldi.

- Bağış, AB Komisyonu ve AB Genel Sekreterliği işbirliğiyle düzenlenen "Yolsuzlukla Mücadele ve Yolsuzluğu Önleme Yöntemleri" konulu seminerin açılışında, Türkiye'de yolsuzluk sorununun sadece iktidarla ya da kamu görevlileriyle özdeşleştirilmemesi gerektiğini söyledi.

10 HAZİRAN

- Davutoğlu, Pakistan'daki temaslarının ikinci gününde İslamabad'dan Lahor'a geçti.

- Bağış, Heybeliada Ruhban Okuluyla ilgili olarak, "Bunu AB için değil, kendimiz için yapmamız gerekiyor. Bunu AB istedi diye değil, bir insan hakları meselesi olarak görerek halletmemiz gerekir" dedi.

11 HAZİRAN

- Davutoğlu, Pakistan gezisinin son gününde Svabi'deki Pakistan Kızılayının Şah Mansur kampını ziyaret etti ve daha sonra Afganistan'a geçti.

12 HAZİRAN

- Davutoğlu, Kabil'de Afganistan Eğitim Bakanı Faruk Vardak ve İçişleri Bakanı Hanif Atmar ile ayrı ayrı görüştü. Davutoğlu, daha sonra Kabil'deki Türk askerlerinin ana karargahı Kamp Doğan'ı ziyaret etti.

15 HAZİRAN

- Davutoğlu, Lüksemburg, Almanya ve ABD'yi kapsayan geziye çıktı. Davutoğlu, ziyaretinin ilk durağı olan Lüksemburg'da AB ve Arap ülkeleriyle Orta Doğu'daki gelişmelerin ele alındığı toplantıya katıldı.

16 HAZİRAN

- Davutoğlu, Almanya'da temaslarda bulunmak üzere başkent Berlin'e gitti. Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ile görüşmesinden sonra Türkiye'nin AB üyeliğine ilgisinin "kesinlikle azalmadığını" söyleyen Davutoğlu, Almanya'daki Türk sivil toplum örgütü temsilcileriyle bir araya geldi.

17 HAZİRAN

- Davutoğlu, Almanya'nın başkenti Berlin'deki temaslarını tamamlayarak ABD'ye gitti.

- Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Burak Özügergin, Güney Kıbrıs Rum kesiminin Doğu Akdeniz'deki petrol arama çalışmalarıyla ilgili olarak, Türkiye'nin, Doğu Akdeniz'deki belirli alanlarda meşru hakları ve çıkarları bulunduğunu, bu alanlarda izni dışında icra edilmeye kalkışılabilecek faaliyetlere karşı "gerekli tedbirleri almasının tabii olduğunu" bildirdi.

18 HAZİRAN

- Davutoğlu, BM Güvenlik Konseyinin Irak konulu toplantısına başkanlık etti ve toplantının sonunda Türkiye adına konuşma yaptı. Davutoğlu, uluslararası toplumun ve Türkiye'nin Irak'a güçlü desteğinin süreceğini söyledi.

21 HAZİRAN

- Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah Bin Zeyd El Nahayan Ankara'ya geldi.

22 HAZİRAN

- Davutoğlu, El Nahayan ile bir araya geldi.

- Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Bağış'ın ev sahipliğinde ilgili bakanlar ve kurum temsilcilerinin katılımıyla, AB müzakerelerinde çevre faslıyla ilgili eşgüdüm çalışma yemeği düzenlendi.

25 HAZİRAN

- Vietnam Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Pham Gia Khiem, resmi ziyarette bulunmak üzere Ankara'ya geldi.

26 HAZİRAN

- Davutoğlu, İtalya'nın Trieste kentinde düzenlenen G-8 dışişleri bakanları toplantısı marjında yapılan "Afganistan ve Bölgesel Boyutu" konulu toplantıya katıldı.

27 HAZİRAN

- Davutoğlu, İtalya'nın Trieste kentinde Kanadalı mevkidaşı Lawrence Cannon ve ABD'nin Afganistan temsilcisi Richard Holbrooke ile bir araya geldi.

- Davutoğlu, NATO-Rusya Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gayri resmi dışişleri bakanları toplantısına katılmak üzere Yunanistan'ın Korfu adasına gitti.

28 HAZİRAN

- Davutoğlu, Korfu adasında AGİT gayri resmi dışişleri bakanları toplantısına katıldı ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Dora Bakoyanni ile bir araya geldi.

30 HAZİRAN

- Bağış, AB üyelik müzakerelerinde vergilendirme faslının açılacağı hükümetlerarası konferansa katılmak üzere Belçika'nın başkenti Brüksel'e gitti. AB üyelik müzakerelerinde açılan vergilendirme faslıyla müzakerelere konu toplam 33 faslın 11'inde süreç başlatılmış oldu. Bağış, vergilendirme faslının açılışı için toplanan hükümetlerarası konferansın ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, "Türkiye, oyunu kurallarına göre oynamakta kararlı. Maç devam ederken yeni kurallar getirilmesi tepki çekiyor" dedi.