TÜİK'den gelen savunma: "Haksızlık"

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ile ilgili yazılı ve görsel basında yer alan haberler nedeniyle açıklama yapılması "zarureti" doğduğu belirtildi. Türkiye'de sonuncusu 2000 yılında olmak üzere bugüne kadar 14 kez Genel Nüfus Sayımı yapıldığına değinilen açıklamada, sokağa çıkma yasağı uygulanarak bir günde yapılan bu sayımlarda kişilerin sayım günü bulundukları yerde sayıldıklarına işaret edildi.

Bu şekilde yapılan sayımlarla, nüfusla ilgili bilgilerin sadece on yılda bir elde edildiği kaydedilen açıklamada, "Kamu hizmetlerine ilişkin plan ve programların oluşturulmasında önemli bilgi eksikliği yaşanmaktaydı. Nüfus konusundaki güncel bilgi ihtiyacının karşılanması ancak kurulacak ve sürekli güncelliği sağlanacak bir kayıt sisteminin oluşturulmasıyla mümkün olduğundan MERNİS kayıtlarının oluşturulması ve kullanılmaya başlanması bu kayıt sisteminin kurulmasını mümkün hale getirmiştir. Bu amaçla, 25 Nisan 2006 tarih ve 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu gereği Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi oluşturulmuştur" denildi.
 

"Tüm adresler ziyaret edildi"

Sistemde ilk olarak tüm adreslerin belediyeler ve özel idareler tarafından veri girişi yapılarak Ulusal Adres Veritabanı oluşturulduğu ifade edilen açıklamada, bunu takiben anketörler tarafından tüm adreslerin tek tek ziyaret edildiği vurgulandı. Birkaç ziyarete rağmen ulaşılamayan hanelerin ise apartman yöneticisi veya muhtarı aracılığı kontrol edildiği ifade edilen açıklamada şöyle denildi: "Bu süreçte sistemin işleyişini tanıtmak ve vatandaşların sisteme kaydolmalarım sağlamak amacıyla afiş, broşür basım ve dağıtımının yanı sıra yazılı/görsel, yerel/ulusal medyada ve mahallinde gerekli tanıtım ve duyurular yapılmıştır. Bilgi formları ile toplanan yerleşim yeri adres bilgileri, web tabanlı bir program aracılığıyla yaklaşık 800 noktadan online olarak, MERNİS kayıtlarındaki T.C. kimlik numaraları ile elektronik ortamda eşleştirilmiştir. Türkiye'de yerleşik yabancıların bilgileri ise pasaport numaraları kullanılarak yerleşim yeri adresleri ile ilişkilendirilmiş ve ayrı bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bu işlemler esnasında T.C. kimlik numarası anahtar olarak kullanıldığından kuruluş esnasında birden fazla yerde sisteme kaydolan vatandaşların en son beyan ettikleri adres esas alınmış, bu suretle mükerrerlik önlenmiştir."

"Eleştiriler haksız"

Uygulama sırasında yapılan ihbar ve şikayetlerin de değerlendirildiğine işaret edilen açıklamada, listelerin de Mayıs-Temmuz 2007 tarihlerinde askıya çıkarıldığı anımsatıldı. 31 Aralık 2007 tarihi itibarıyla yeni sistemden elde edilen ilk nüfus sayımı sonuçlan, 21 Ocak 2008 tarihinde yapılan basın toplantısı ile kamuoyuna duyurulduğu belirtilen açıklamada, ADNKS'ne dayalı olarak nüfus sonuçlan her yıl açıklanacağı da bildirildi. Açıklamaya şöyle devam edildi:
"Son zamanlarda basında, özellikle seçmen listelerinin askıya çıkartılmasıyla, ADNKS 2007 Nüfus Sayımı Sonuçlarına ilişkin yorumlar yapılmaktadır. Söz konusu yorumlarda, çağdaş devlet olma kapsamında son derece önemli bir yeri olan bu kayıt sistemi ile ilgili haksız eleştiriler ileri sürülmektedir.Yukarıda da ayrıntılı olarak açıklandığı gibi her aşamasında büyük bir dikkat ve titizlikle hareket edilerek ve kamu kurum/kuruluşlarının ellerindeki kayıtlarla kontrolü yapılarak oluşturulan bu sistem hakkındaki eleştirilerde kullanılan bilgi ve rakamlar gerçeği yansıtmamaktadır."