TSK'de yeni disiplin kuralları

AKP Kırıkkale Milletvekili Oğuz Kağan Köksal başkanlığında toplanan komisyon, TSK Disiplin Kanunu Tasarısı'nı verilen bazı değişiklik önergeleriyle kabul etti.

Tasarıya göre, bir fiile birden fazla disiplin cezası verilemeyecek, fiilin diğer kanunlar kapsamında idari yaptırıma bağlanması, söz konusu fiile disiplin cezası verilmesine engel teşkil etmeyecek. İlave hizmet ve görev yükümlülüğü sonucunu doğuran disiplin cezaları kapsamında, kamu veya hizmet yararına olmayan keyfi görevler verilemeyecek.
Herhangi bir fiilden dolayı yapılan adli soruşturma veya kovuşturma, aynı fiilden dolayı ayrıca disiplin soruşturması ve tahkikat yapılmasını, disiplin cezası verilmesini ve bu cezanın yerine getirilmesini engellemeyecek.

Maiyetinden birinin disiplinsizlik teşkil edebilecek bir fiilini veya mesleğe aykırı tutum ve davranışını herhangi bir şekilde öğrenen disiplin amirleri, olayın araştırılması gerektiğine kanaat getirirse, yazılı olarak görevlendireceği soruşturmacılar vasıtasıyla ya da şahsen disiplin soruşturması yapacak. Soruşturmacı bir kişi ya da üç kişilik heyetten oluşabilecek. Disiplin soruşturması, Genelkurmay Başkanı'nca gerek görülmesi halinde, Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde bu amaçla kurulmuş birimde görevli personel eliyle de yürütülebilecek.

Daha ağır bir disiplin cezası verilmesi amacıyla kendisine iletilen veya kendisi buna gerek gören, disiplinsizliğe bizzat şahit olan, resmi saygınlığına ve makamına karşı işlenen, emri altında bulunan çeşitli kıta, karargah ve kurumlara bağlı birden fazla kişi tarafından işlenen, bilinmesine rağmen önceki amirleri tarafından cezasız bırakılan disiplinsizliklere karşı üst disiplin amiri soruşturma açabilecek ve disiplin cezası verebilecek.

Disiplin amirleri, disiplin yönünden eğitilmesine ve ıslah edilmesine katkı sağlamak amacıyla, maiyetine ilave görev ve sorumluluklar verebilecek. Verilecek görev ve sorumluluklar; işlenen fiilin niteliğine, personelin statüsüne, rütbesine ve makamına uygun ve ölçülü olacak. Bu kapsamda verilen görevler hizmete yönelik emir olarak kabul edilecek.

Yüksek Disiplin Kurulu TSK'den ayırabilecek

Subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile sözleşmeli erbaş ve erlere uyarma, kınama, hizmete kısmi süreli devam, aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme, yalnızca karasuları dışındaki gemilerde oda hapsi, Silahlı Kuvvetler'den ayırma cezaları verilecek.

Tasarıyla disiplin koğuşu ve kıtada oda hapsi cezaları kaldırılıyor. Barış zamanında, Türk karasuları dışındaki gemilerde hizmet yerini terk etmeme cezası gerektiren bir disiplinsizlik yapan personele, eylemin niteliği ve disipline olan olumsuz tesiri göz önüne alınarak, gemi komutanı tarafından hizmet yerini terk etmeme cezası yerine oda hapsi cezası verilebilecek. Verilen bu cezanın karasuları dışında yerine getirilemeyen kısmı, hizmet yerini terk etmeme cezası olarak yerine getirilecek.

Uyarma, kınama, hizmete kısmi süreli devam ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezaları disiplin kurulları ve disiplin amirleri, Silahlı Kuvvetler'den ayırma cezası yüksek disiplin kurulları tarafından verilecek.

Silahlı Kuvvetler'den ayırma cezası alanlar, seferberlik ve savaş halleri haricinde TSK'da herhangi bir şekilde görev alamayacak. Silahlı Kuvvetler'den ayırma cezası; Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı'nda oluşturulacak yüksek disiplin kurulları tarafından verilecek ve ilgili Kuvvet Komutanı, Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanı'nın onayı ile uygulanacak. Bu ceza, general ve amiraller hakkında ise Genelkurmay Başkanlığı'nda teşkil edilecek yüksek disiplin kurulu tarafından verilecek ve yerine getirilecek.

Genelkurmay Başkanı'nın eldeki bilgi ve belgelere ya da gerekli görmesi üzerine yaptırdığı disiplin soruşturması sonucuna göre hakkında bu cezanın verilmesine kanaat getirdiği personelin dosyaları, karar verilmek üzere doğrudan yetkili yüksek disiplin kuruluna sevk edilecek.

Yüksek disiplin kurullarında kararlar oy çokluğuyla alınacak.

TSK'dan ayırma cezası alan yedek subaylar, kalan askerlik hizmetlerini er rütbesiyle tamamlayacak.

Hangi disiplinsizliğe hangi ceza verilecek?

Emri mütalaa etmek, görevde kayıtsızlık, hizmet dışındayken amir veya üste saygısızlık, mesai çizelgesine uymamak, bozuk kılık ve kıyafet, usulsüz müracaat veya şikayette bulunmak, israf, saygısızlık, başkalarını kötülemek, askeri nezaket kurallarına uymamak, hizmet haricinde yalan söylemek, selamlama kurallarına uymamak, zamana riayet etmemek, mesai dışında sivil veya üniformalı olarak aşırı alkol kullanımı, görev dönüşü tekmil vermemek, kişisel ve çevre temizliğine dikkat etmemek, kendini geliştirmede yetersiz kalmak eylemlerine uyarı cezası verilecek.

Amir veya üste nezaketsizlik, meslek etiğine aykırı davranış, küfürlü konuşma, askeri silsileyi bozarak hareket etme, uygun olmayan hitaplarda bulunma, sorumluluktan kaçma, askeri eşyayı uygun kullanmama ve sağlığın korunması kurallarına uymama hallerinde kınama cezası uygulanacak.

Üste saygısızlık, görev yerini izinsiz terk etmek, temaruz, uygunsuz davranışlarda bulunmak ve açıklanmaması gereken bilgiyle ilgili yetkisiz kişilere karşı ketum davranmamaya karşı hizmete kısmi süreli devam cezasına karar verilebilecek.
Amire saygısızlık, yalan söylemek, hizmetle ilgisi olmayan emir vermek, ayırımcılık yapmak, yasak edilen yerlere girmek, kayırma talep etmek, maiyetinden hediye kabul etmek, hizmetteyken siyasi içerikli konuşmak, yasaklanmış faaliyetlere katılmak, izinsiz olarak garnizonu terk etmek, ulaşım güvenliğini ihlal etmek aylıktan kesme cezası gerektirecek.

Emre itaatsizlik, kısa süreli kaçma, izin süresini geçirme, hizmete mahsus eşyaya zarar verme, hediye isteme veya borç alma, disiplinsizlik hakkında soruşturma yapmama, asta kötü muamele, nöbet talimatına aykırı hareket, hoşnutsuzluk yaratma, tahrik, sarhoşluk, kumar oynama, yasak malzemeyi bulundurma, dernek, vakıf ve spor kulüplerinin faal üyeliklerine izin almadan girme, disiplin cezasının yerine getirilmesine karşı gelme ve kavga etme fiillerine hizmet yerini terk etmeme cezası verilecek.

Ayırma cezasını gerektiren disiplinsizlikler

Tasarıya göre, bazı zorunluluk halleri ve ekonomide öngörülmeyen durumlar dışında aşırı derecede borçlanmaya düşkün olmak ve bu borçlarını ödememeyi alışkanlık haline getirmek, ahlaki zayıflık, hizmete engel davranışlarda bulunmak, gizli bilgileri açıklamak, ideolojik veya siyasi amaçlı faaliyetlere karışmak, uzun süreli firar etmek, disiplinsizliği alışkanlık haline getirmek, iffetsiz bir kimseyle evlenmek veya böyle bir kimseyle yaşamak, gayri tabii mukarenette bulunmak TSK'dan ayırma sebebi olacak.

Sözleşmeliler hariç subay, astsubay ve uzman jandarmalara belli ceza puanına gelmeleri durumunda da ayırma cezası verilecek.

Askeri öğrencilere, disiplinsiz davranışlarına göre kınama ya da izinsizlik cezaları verilecek.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Disiplin Kanunu Tasarısı'na göre, disiplinsizlik veya suç teşkil edebilecek bir fiili nedeniyle hakkında yapılan inceleme ve araştırmanın sıhhatli devam etmesi amacıyla, görevi başında kalmasında sakınca görülecek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş veya sözleşmeli erbaş ve erler idari izinli sayılarak görevlerinden geçici olarak uzaklaştırılabilecek.

TBMM Milli Savunma Komisyonu'nda kabul edilen tasarıya göre, erbaş ve erlere izinsizlik, ilave hizmet yükleme, oda hapsi ve hizmetten men olmak üzere dört çeşit ceza verilebilecek. İzinsizlik, ilave hizmet yükleme ve oda hapsi cezaları disiplin amirleri tarafından; hizmetten men cezası ise disiplin kurulları tarafından verilecek.

Oda hapsi

Tasarıyla oda hapsi cezası tek bir istisna haricinde barış zamanında kaldırılıyor. Bu cezanın barış zamanında verilmesine yönelik tek istisna, karasuları dışında bulunan gemilerde işlenen disiplinsizlik halleri olarak belirlendi.
Hizmetten men cezası, ''Hizmetten men cezasının felsefesi, disiplini bozan erbaş ve erin, bozulan disiplinin süratle yeniden sağlanması amacıyla disiplini bozduğu askeri ortamdan, yani hizmetten uzaklaştırılması'' şeklinde tanımlandı. Bu şekilde hizmetten uzaklaştırılmış olan erbaş ve er günlük eğitim faaliyet takviminde yer alan eğitimlere iştirak ettirilmeyecek. Ancak bu erbaş ve erler, günlük eğitim faaliyetleri haricindeki diğer idari faaliyetlere, uyulması gereken kurallara göre iştirak edecekler. Ayrıca bu personele, birliğinde yürütülen müşterek faaliyetlere ilişkin (örneğin yemekhane temizliği, koğuşların bakım gebe temizliği ve benzeri) veya ihtiyaç duyulan diğer askeri hizmet ve görevler de verilebilecek.

Hizmetten men cezasının yerine getirilmesi esnasında, erbaş ve er, statüsü gereği uymak zorunda olduğu tüm kurallara riayet edecek. Örneğin, yat saati, banyo saati, yemek saati gibi birliğin müşterek olarak hareket ettiği tüm kurallara uymak zorunda. Aksi davranışlara, Kanundaki hükümlere uygun olarak disiplin cezası verilebilecek.

Bu ceza sadece disiplin kurulları tarafından verilebilecek ve cezanın miktarı da 7 ile 15 güne kadar olabilecek.

İlave hizmet yükleme cezası günde 8 saatten fazla olmayacak

İlave hizmet yükleme cezası; erbaş ve erin, mesai içinde, mesai sonrasında veya hafta sonu tatil günlerinde, nöbet hizmeti dahil askeri hizmetlerde veya disiplinsiz davranışının ıslah edilmesine katkı sağlayacağı düşünülen ve bu kapsamda cezayı veren disiplin amirleri tarafından belirlenen bir vazifede aralıklı veya sürekli olarak ve günde sekiz saatten fazla olmamak üzere verilebilecek.

Oda hapsi cezası; bu amaçla tahsis edilecek hapis odasında yerine getirilecek. Hapis odalarının kapısında nöbetçi bulundurulacak. Oda hapsi cezası alan erbaş ve erler, cezanın yerine getirilmesi sırasında gerektiğinde askeri hizmetlerde kullanılabilecek.
Disiplin cezalarının türü ve miktarı; erbaş ve erin hizmet ve disiplin safahatı ile eylemin niteliği göz önüne alınarak disiplin amirleri tarafından takdir edilecek. Disiplin amirleri, erbaş ve erin olumlu hizmet safahatını dikkate alarak disiplin cezası vermeyebilecek.

Görevden geçici uzaklaştırma

Tasarıya göre; disiplinsizlik veya suç teşkil edebilecek bir fiili nedeniyle hakkında yapılan inceleme ve araştırmanın emniyetli ve sıhhatli olarak devam etmesi amacıyla, görevi başında kalmasında sakınca görülecek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş veya sözleşmeli erbaş ve erler idari izinli sayılarak görevlerinden geçici olarak uzaklaştırılabilecek.
Geçici olarak görevden uzaklaştırma kararı; sıralı disiplin amirlerinden birisinin veya disiplin soruşturmacılarının teklifi üzerine ya da doğrudan disiplin amiri konumundaki asgari tugay ve eşiti ile daha üst seviyedeki birlik, karargah veya kurum amirleri tarafından, on beş iş gününe kadar verilebilecek. İhtiyaç duyulması halinde bu süre bir katına kadar artırılabilecek.
Görevden uzaklaştırma tedbiri, süresi sonunda başka bir işleme gerek kalmadan ortadan kalkacağı gibi, gerek görülmesi veya görevden uzaklaştırmaya neden olan fiilin herhangi bir suç veya disiplinsizlik teşkil etmediğinin anlaşılması halinde kararı veren disiplin amiri tarafından sürenin tamamlanmasından önce de kaldırılabilecek. Görevden ayrı kalınan süre hizmetten sayılacak. Bu süre içinde ilgili personelin ''asker kişi'' sıfatı devam edecek, ancak emir veremeyecek.

Yapılan soruşturma sonunda, görevine devam etmesinde kendisi veya birliği açısından sakıncalar bulunduğuna karar verilen subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş veya sözleşmeli erbaş ve erin başka bir göreve atanması, kısa süreliğine görevden uzaklaştırmaya yetkili makamlar tarafından ilgili personeli atamaya yetkili makama teklif edilebilecek.
Atamaya yetkili makam tarafından, resen veya yapılan teklifin uygun görülmesi üzerine, ilgili personel zamana bağlı olmaksızın bulunduğu garnizonda veya başka garnizonda durumuna uygun başka bir kadroya ya da komutanlık emrine atanacak.

Disiplin cezaları idari işlemlerde dikkate alınacak

Tasarıya göre; disiplin cezaları ve diğer idari yaptırımlara ilişkin bilgi ve belgeler, ilgililerin şahsi dosyalarına konularak muhafaza edilecek ve kayıt altına alınacak. Disiplin cezaları ve diğer idari yaptırımlar, nitelik ve niceliklerine uygun olarak; personel hakkında yapılacak sicil, terfi, atama, ayırma, ilişik kesme, sözleşme feshi, özellikli görevlere seçim ve benzeri idari işlemlerde göz önünde bulundurulacak.

Disiplin kurulları tarafından verilen hizmetten men cezası ile oda hapsi cezaları, yedek subaylar ile erbaş ve erlerin askerlik hizmet sürelerine eklenecek ve bu kişiler o süre kadar geç terhis edilecek. Yükümlülük süresinin uzaması halinde, personele özlük hakları statüsüne uygun olarak ödenmeye devam edilecek.