Trablus’a giden heyet, Türkiye’nin kararlılığının da bir göstergesi

Trablus hükümetinin Hafter karşısında adeta yeniden doğmasını sağlayan Türkiye, bu ülkeden sık sık ziyaretçi ağırlıyor, sık sık resmi ziyaretler gerçekleştiriyor. Ziyaretlerin sonuncusu kapsamlı bir heyetle yapıldı. Bu ziyaretin öncesi, sırası ve sonrası iki ülke ilişkileri açısından önemli... Çünkü yeni bir aşamaya geçildi. Şimdi ayrıntılara geçelim.

YENİDEN İNŞA

2011 yılından bu yana iç savaşın hüküm sürdüğü Libya’da devlet kurumları, bürokrasi, yönetim organları işlevini yerine getiremeyecek duruma gelmiş durumda. Kaddafi döneminde de bir devlet altyapısının güçlü bir şekilde kurulmasından söz etmek pek olanaklı değildi. Bir örnek vermek gerekirse, 6.8 milyonluk ülkenin neredeyse üçte birine devlet maaş veriyordu. Çatışmalar nedeniyle bu kesintiye uğradı.

Bu, tüm Libyalıların devlet tarafından finanse edilmesi anlamına geliyor. Bu kaynak da doğal olarak petrol ihracatından sağlanıyordu. Son ziyarete katılan bakanlar, Trablus’a gitmeden önce Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la bir toplantı yaptı. Bu ön hazırlığın ardından Libya ile daha ileri ne tür adımlar atılacağının Trablus temaslarında gündeme gelmesi beklenmedik bir konu değil. Sarraj yönetimi, ekonomi, devlet kurumları, güvenlik yapılanması konusunda Türkiye’den gelecek önerileri kesinlikle dikkate alıyor. Konseyindeki birkaç kritik isim de bu yönelimde.

Trablus hükümetinin diplomasi ve askeri konularda Türkiye ile tam uyumlu çalıştığı batılı başkentlerde de tespit edilmiş durumda. Yeniden inşa konusunda Türkiye’den beklentiler yüksek. Ankara bunun değerlendirmesini yaptı, ziyarette de müzakerelerin konu başlıklarından birisi bu. Libya’da Türk müteahhitlerinin kaybı bilinen bir konu. Anlaşılan Türkiye’nin de ekonomideki beklentisi yüksek.

BİRLİK BİLİNCİ

Libya’da belki de en önemli sorunlardan biri, halkında birlik bilincinin zayıf olması. Etnik ve dinsel ayrılıkların çok çok az olduğu ülkede kabile sistemi hüküm sürüyor. Şeyhler ve kabile reisleri karar verme noktasında önemli. Hafter, Tarhuna örneğinde olduğu gibi kabileleri birbirine karşı kullandı ve katliam yaptı.

Libya halkı düzeyinde bu ayrılığın giderilmesi bir birlik bilincinin oluşturulması temel bir sorun. Bu kapsamda Türkiye, Trablus hükümetine destek veriyor. Türk yetkililer, kabile ve diğer kamuoyu önderleriyle bire bir görüşerek “Bu ülke sizin, birlik olun, sahip çıkın” telkinlerinde bulunuyor. Heyette, bu yöndeki çalışmalar konusunda öneri getirebilecek yetkililer de yer aldı. MİT Başkanı Hakan Fidan’ın da heyette yer alması, Türkiye’nin desteğinin kapsamı konusunda da fikir veriyor.

Ayrı düşmüş kabilelerin barıştırılması ve altyapısının oluşturulması bu desteği gerekli kılıyor. İstihbari desteğin önümüzdeki dönemde Trablus hükümetini daha da güçlendirmesi beklenebilir. İki ülke ilişkileri şüphesiz yeni bir aşamaya geçmiş durumda. Buradaki başarı veya başarısızlık, önümüzdeki dönemde, hem ülkeye hem de bölgeye yansıyacak.