TFF'ye uyarı: Geç kalmadan yol haritası belirlenmeli

Spor hukukçusu avukat Abdullah Atik, liglerin büyük olasılıkla hizar ayında başlayabileceğini, ancak TFF'nin şimdiden organizasyon şemasını tamamlaması gerektiğini söyledi.

Cumhuriyet gazetesi yazarı Arif Kızılyalın'a özel açıklamada bulunan Abdullah Atik, "Türkiye Futbol Federasyonu liglerin devam ihtimali için organizasyon çalışmalarına vakit kaybetmeksizin başlamalıdır.  UEFA kanadından gelen baskılar ve paydaşların talepleri doğrultusunda ligler büyük bir ihtimalle oynanacaktır. Nitekim Servet Yardımcı da liglerimizin Haziran ayı başı gibi başlatmayı planladıklarını açıklamıştır. Ancak bunun eski düzende gerçekleştirilmesi zordur. Erteleme dönemi itibarıyle müsabakalar sık aralıklarla oynanacaktır. Dolayısıyla kamp usulü bir ya da birkaç il belirlenerek takımların burada konaklamaları yoluna gidilmesi değerlendirilmelidir. Burada önemli husus Türkiye Futbol Federasyonu’nun kalan 72 müsabakanın bu kadar kısa sürede oynanabilmesi adına oyuncuların ve teknik adamlarının tamamının test edilmesi, kulüplerin konaklaması,  stadyum organizasyonu ve çim bakımı gibi konularda çalışmalara şimdiden başlamasıdır.  Bu organizasyonların masrafları da FIFA’nın sağlayacağını açıkladığı fondan karşılanmak üzere Türkiye Futbol Federasyonu tarafından ödenmelidir" ifadesini kullandı.

YOL HARİTASI ŞART: ORTAK HAREKET EDİLMELİ

UEFA'da da önemli görevlerde bulunan TFF önceki Başkanlarından ve Kadir Has Üniversitesi mütevelli heyet üyesi hukukçu Dr. Levent Bıçakçı ile spor ve futbol hukuku konularında önemli çalışmaları bulunan Abdullah Atik, Cumhuriyet'in, "Bundan sonraki yol haritası nasıl olmalı" sorusuna verdiği yazılı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

"Neredeyse tüm dünyadaki spor etkinliklerini durma noktasına getiren koronavirüs salgınının liglerin akıbetine, oyuncu sözleşmelerine, yayıncı kuruluşa ve sponsorlara etkilerine daha önce değinmiştik.

Şimdi ise Nisan ayı sonrası gelişmeleri değerlendireceğiz. Öncelikle halen FIFA ve UEFA kanadında somut ve net bir karar alınmadığını belirtmek gerekmektedir. Futbolcular dışındaki tüm paydaşların liglerin oynanması yönünde ciddi bir isteği mevcut olduğundan beklenilebildiği kadar bu ihtimalin gerçekleşmesi için uygun şartların oluşması beklenecektir. Buna ek olarak, hızlı ve net karar alınamamasının başka sebepleri vardır. Aşağıdaki hususlar örnek olarak verilebilir:

1- Her ülke farklı etkileniyor, farklı hükumetler tarafından farklı tedbirler alınıyor. Ortak hareket etmek zor.

2- Her ülkenin mevzuatı farklı. Dolayısıyla benzer senaryolar farklı ülkelerde farklı sonuçlar doğurabilir.

3- Sürecin ne kadar süreceğinin öngörülememesi harekete geçilmesini zorlaştırıyor. Sonradan pişman olunacak bir karar alınması istenmiyor.

4- Paydaş sayısı fazla, bir paydaşın zararı tüm paydaşları etkiliyor.

Virüsün spor camiasında ekonomik ve hukuki etkisi büyüklüğü itibarıyla her gün yeni gelişmeler değerlendirilirse:

1- FIFA izlenmesini tavsiye ettiği yol haritasını paylaştı.

FIFA, kendilerine gelen talimat değişiklik talepleri hususunda yetkinin yerel federasyon ve ülke sağlık yetkililerinde olduğunu ifade etti. Ancak, futboldaki ortak çıkarları ve bütünlüğü koruma görevi uyarınca spor kamuoyunca beklendiği üzere birtakım ilke kurallar yayımladı. Bu kuralların FIFA yönetimi, konfederasyonlar, yerel federasyonlar, Avrupa Kulüpler Birliği, FIFPro ve Dünya Ligi Forumu ile gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda oluştuğunun ve derhal yürürlüğe gireceğinin altı çizildi. Bu kurallar kısaca şu şekildedir:

A- Mevcut sezon içerisinde belirli tarihlerde sona erecek sporcu sözleşmeleri sezonun bitiş tarihinde sona ermeli; yeni sezon içerisinde belirli tarihlerde başlaması öngörülen ancak mevcut sezonun sarkması sonucunda bu tarihlere denk gelen sporcu sözleşmeleri yeni sezonun başlangıç tarihinde başlamalıdır. 

SPORCU KONTRATLARI NE OLACAK?

Sporcu kontratlarında genellikle sezon sonu için öngörülen bir tarih atılır. Ülkemizde bu 31 Mayıs iken, bazı ülkelerde 30 Haziran’dır. Çoğu federasyon sözleşmelerin bu tarihlerde sona erecek şekilde yapmasını zorunlu tutmaktadır. Koronavirüs salgını sebebiyle çoğu ülkede sezonun sona erme ve başlangıç tarihi sarkacağından oyuncu kontratlarının akıbeti konusunda sıkıntılar bulunmaktadır. FIFA, 211 yerel mevzuatı bağlayıcı bir karar alamayacağından sporun bütünlüğü adına adil bulduğu yöntemi açıklamıştır. 

Bu husus çok ciddi problem doğurma potansiyeline sahiptir. Öyle ki, kulüplerin oyuncularla aşım dönemi için yeni kontrat imzalama noktasında anlaşamamaları krizlere yol açabilecektir. Kural olarak belirli bir sürede sonlanacağı öngörülen sporcu kontratı kulübün tek taraflı inisiyatifiyle uzatılamaz. Her ne kadar hukuki anlamda oyuncunun belirli bir tarih öngörülen kontratında aşan dönem için sözleşme bağlı olmak durumunda olmadığı görüşü baskın olsa da bu hususta amaçsal yorum yapılarak tarafların talimattaki zorunlu hüküm uyarınca bu tarihi öngördüğü, başlangıçtaki iradelerin sezonu tamamlamak olduğu, oyuncunun sezonluk sabit ücret için anlaştığı, dolayısıyla adil olanın sezon bitene kadar sözleşme ile bağlılık olduğunun da mevcut şartlarda dikkate alınması gerektiği kanısındayız. Yine FIFA tarafından aynı gerekçeyle, oyuncunun sonraki sezonda yeni bir kulüp ile sözleşme imzalamış olması halinde önceliğin eski takımı ile sezonu tamamlamasını önermiştir. Aksi takdirde sezon, farklı kadrolar ile tamamlanacak bu da yerel ligin bütünlüğünü olumsuz etkileyecektir. Yeni kulübün de yeni sezonun normal takvimine düşen ancak sezonun sarkması itibarıyla oyuncudan yararlanamadığı dönemdeki ödeme yükümlülüklerin de yeni sezon ile birlikte muaccel olması önerilmektedir. Bu durum da normal şartlarda hukuken çok kabul edilebilir gözükmese de sporun özgü yapısı itibariyle en adil ve mantıklı çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Taraflar bu noktalarda anlaşamaz ve ciddi problemler ortaya çıkarsa FIFA, transfer takvimini kaydırabilecek ve hatta oyuncu kayıt işlemlerini bir süre durdurmak isteyebilecektir.

Bundan sonra yapılacak sporcu sözleşmelerinde net bir tarih belirtilmesi zorunlu değilse sezon sonu ibaresi esas alınmalı, net bir tarih zorunlu ise her halükarda takvimlerin sarkması halinde sözleşmenin sezonun son karşılaşmasına kadar bağlayıcı olduğu hususu yazılmalıdır.

B- Yerine Getirilemeyen Kontratlarında Kulüpler ile Futbolcular anlaşmalıdır. Aksi taktirde aşağıdaki hususlar dikkate alınacaktır.

Futbolun oynanamadığı dönemde sporcu, asli yükümlülüğü olan karşılaşmalara çıkamamaktadır. Bu husus kulüpten kaynaklanmamaktadır. Bu sebeple kulüpler, oyunculardan ücretlerinde revize yapmalarını istemektedir. FIFA, öncelikle kontratın ve yerel mevzuatın uygulanması gerektiğinin altını çizerek uyuşmazlık halinde aşağıdaki kriterlerin önem kazanacağını ifade etti:

    • Kulüplerin oyuncularla anlaşma yaklaşımında samimiyeti,

    • Kulübün ekonomik durumu,

    • Revize talebindeki ölçülülük,

    • Revize sonrasında oyuncunun net geliri,

    • Revize istenen oyunculara eşit yaklaşılıp yaklaşılmadığı.

Dolayısıyla kulüpler oyunculardan %50 indirim isterlerse, kazançları arasında ciddi fark bulunan sporculardan aynı meblağda indirim talep ederlerse, bir futbolcudan 5 diğerinden 3 ay erteleme isterse bu hususlar samimiyet ve ölçülülük açısından makul karşılanmayacaktır. Yine bu kriterler değerlendirilirken devlet desteği ve sigorta sözleşmelerinin kulüplere katkısı da kulübün ekonomik durumlarında dikkate alınacaktır. Ülkemizde oyuncuların Euro kazanıp Türk Lirası aldığı dikkate alındığında özellikle en üst lig için takımlarımız genel itibarıyla bu kriterlere uygun teklifler ile oyuncu karşısına çıkmayı değerlendirmelidir. Sonuç olarak her futbolcu ve kulüp nezdinde anlaşmazlıklar kendi şartlarıyla değerlendirilecektir. Özellikle yabancı futbolcu kontratlarında uyuşmazlık FIFA DRC nezdinde çözüldüğünden bu kıstaslar mutlaka uyuşmazlık çözümünde dikkate alınacaktır. 

FIFA KURALLARI ESNETTİ

Bu hususta altı çizilmesi gereken bir nokta da oyuncunun tek yükümlüğünün karşılaşmaya çıkmak olmadığıdır. Bazı oyuncuların sözleşmelerinde; medya işbirlikleri, sponsor faaliyetleri gibi yükümlülükler bulunmaktadır. Yine oyuncunun müsabaka olmayan dönemlerde kendini fit tutma yükümlülüğü vardır. Sonuç olarak karşılaşmalara çıkılmaması kendi başına her sözleşmede kontratın yerine getirilmediği sonucunu da doğurmayacaktır. Bu kriterler her sporcu kontratı özelinde değerlendirilmelidir.

C- Transfer Dönemi ve Oyuncu Kayıtları

Mevcut durum itibarıyla liglerin tamamına yakını durduğundan sarkacak takvimlerin ve transfer dönemlerinin birbirine koordine bir şekilde yürümesi açısından gerekli işbirliğinin yapılacağı belirtildi.

Ek olarak FIFA; Yargılama süreçlerinde maksimum 10 gün olan süre uzatımlarının 15 güne çıkarıldığını ve FIFA Yargı organlarınca verilen kararların icrasında herhangi bir değişiklik yapılmadığını, tarafların verilmiş kararların gereğini yerine getirmeleri hatırlatılmıştır.

2- UEFA ile Yerel Federasyonların 1 Nisan 2020’de Video Toplantı gerçekleştirmesi 

Önemli gelişmelerden ilki UEFA tarafından organize edilen, 55 ülke federasyon temsilcilerinin ve çalışma gruplarının katılmış olduğu video konferans oldu. Koronavirüse karşı alınacak muhtemel kararların tartışıldığı bu video toplantıda bildirilen en önemli husus Finansal Fair Play yükümlülüklerindeki esneme oldu. UEFA organizasyonlarına katılma hakkı eden kulüpler birtakım kriterler uyarınca mali açıdan incelenip uygunlukları değerlendiriliyordu. Ancak salgının en çok kulüpleri etkilediği kabul edilerek 2020/2021 sezonu için kabul kriterlerinin devre dışı bırakılmasına karar verildi. Özellikle mali incelemede olan kulüpler açısından UEFA’nın önümüzdeki dönemde biraz daha esneyeceğini öngörebiliriz.

3- Belçika’da Club Brugge’ün Şampiyon İlan Edilmesi Talebi

Belçika Pro Lig Yönetim Kurulu, diğer ülkelere nazaran erken davranarak kulüplerin yazılı onay vermesi soncuu Club Brugge’ün şampiyon ilan edilmesine karar verdi. Karar, 15 Nisan 2020’deki genel kurulda onaylanması akabinde resmiyete kavuşacak. Bu karar, salgın sebebiyle karşılaşmaların oynanamayacağı senaryosunda Belçika için akla en yatkın olan karardı. Nitekim Belçika’da 2 aşamalı bir lig mevcut ve 16 takım önce 30 karşılaşma oynayarak ilk aşamayı tamamlıyor. Daha sonra Şampiyonluk ve Avrupa Katılımları için ikiye bölünerek 2. Aşama karşılaşmaları neticeyi belirliyor. Belçika’da ilk aşamanın tamamlanmasına 1 maç kala ligler ertelenmişti. Club Brugge ise 29 karşılaşma sonucunda en yakın rakibinin 15 puan önündeydi. Dolayısıyla çok ciddi bir avantaj elde etmişti. Ligden düşecek ve Avrupa’ya doğrudan gidecek takımlar hakkında ise henüz net bir karar verilmediği belirtiliyor. Bu sezon ligden düşme olmaması bekleniyor. Yine Belçika Kupasını kazanması ihtimalinde Avrupa Ligi’ne doğrudan katılacak Antwerp takımının durumu için etkilenen kulüpler ile toplantı yapılacağı belirtildi. Sonuç olarak bu karar beklenen bir karardı. Bu karardan en memnun olacak takım, liglerin hükümsüz kılınabileceği konuşulan İngiltere’de açık ara lider durumda bulunan Liverpool kulübü olacağa benziyor. 

4- Premier Lig Paydaşlarının Toplanması, Oyuncu ve Teknik Adam Ücretlerde İndirim ve Erteleme Talebi

Bir diğer önemli gelişme İngiltere’de yaşandı. Premier Lig, oyuncular birliğinden ücretlerde indirim ve ödemelerde erteleme talep etti2. Birkaç gün süren görüşmelerden bir sonuca ulaşılamadı. Kulüpler,  ligler devam etmezse çok ciddi bir kararla karşı karşıya olacağından, oyuncular ise kendilerinin öne sürülmesinden şikayetçi durumda. Premier League kulüplerinin çoğu zengin iş adamlarına ait olduğundan futbolcu ücret kesintilerine daha ciddi ve sert tepkiler geliyor. Yine de West Ham kulübü oyuncuları ligler yeniden başlayana kadar maaş ertelemesini kabul ederken, teknik direktör David Moyes ise %30’luk bir indirime gitmeyi kabul etti. Daha önce Southampton kulübü oyuncuları da ücret ödemeyi kısmi olarak kabul etmişti3.

Liglerin akıbeti konusunda ise İngiltere’de yayın gelirlerindeki muhtemel kaybın 750 milyon sterline ulaşabileceği öngörüldüğünden öncelikli hedefin diğer ülkelerde olduğu gibi karşılaşmaların tamamlanmasına yönelik olacağı konuşuluyor. UEFA başkanı Ceferin, Belçika’da Brugge’ün şampiyon ilan edilmesinin Avrupa Ligi’ne katılım konusunda sıkıntı yaratabileceğini ifade etse de birkaç gün sonra Liverpool’un şampiyon ilan edilebileceğine dair beyanda bulunarak şaşırttı. Herhangi aksi bir düzenleme alınmazsa biz önceki yazımızda ifade ettiğimiz gibi kararların yerel federasyonlar tarafından verileceğini belirtmiştik. FIFA ve UEFA hem yerel liglerin hem de UEFA karşılaşmalarının oynanması yönünde baskı yapmakta ancak bunun nasıl bir takvime sığdırılacağı merak konusu."

TFF NE YAPMALI?

Spor hukukçusu avukat Abdullah Atik'in önerileri ise şöyle:

"1- Türkiye Futbol Federasyonu liglerin devam ihtimali için organizasyon çalışmalarına vakit kaybetmeksizin başlamalıdır. 

UEFA kanadından gelen baskılar ve paydaşların talepleri doğrultusunda ligler büyük bir ihtimalle oynanacaktır. Nitekim Servet Yardımcı da liglerimizin Haziran ayı başı gibi başlatmayı planladıklarını açıklamıştır. Ancak bunun eski düzende gerçekleştirilmesi zordur. Erteleme dönemi itibarıyle müsabakalar sık aralıklarla oynanacaktır. Dolayısıyla kamp usulü bir ya da birkaç il belirlenerek takımların burada konaklamaları yoluna gidilmesi değerlendirilmelidir. Burada önemli husus Türkiye Futbol Federasyonu’nun kalan 72 müsabakanın bu kadar kısa sürede oynanabilmesi adına oyuncuların ve teknik adamlarının tamamının test edilmesi, kulüplerin konaklaması,  stadyum organizasyonu ve çim bakımı gibi konularda çalışmalara şimdiden başlamasıdır.  Bu organizasyonların masrafları da FIFA’nın sağlayacağını açıkladığı fondan karşılanmak üzere Türkiye Futbol Federasyonu tarafından ödenmelidir.

2- Kulüpler vakit kaybetmeksizin tüm oyuncular ile tutarlı ve makul şartlar için görüşmelidir. Ayrıca ileride bir uyuşmazlık yaşamamak adına şimdiden, kulüplerin kiralık oyuncuların kendisinden ve takımlardan; kontratı bitecek oyuncuların kendilerinden sözleşmelerin sezonun son maçına kadar uzatmaya dair yazılı onay almalıdır. 

3- Bundan sonra yapılacak kontratlarda tarafların iradesinin sezonun başladığı tarihte kontratın başlayacağını ve/veya muhtemel bir takvim kaymasında sezon sonuna kadar kontratın geçerli olacağı hususu açıkça belirtilmelidir. 

4- Kulüpler, futbolcular, sponsorlar ve yayıncı kuruluş uzlaşı haricinde aksiyon alma konusunda beklemelidir. Sezonun İptali, Ertelenmesi ya da Mevcut Haliyle Tescilinin yasal sonuçları farklı olabileceğinden UEFA ve yerel federasyonun alacağı kararlar beklenmelidir. Uzlaşı dışında erken alınacak her aksiyon, ileride umulmadık hukuki sonuçlar doğurabilecektir. "