Tekin Sönmez: ‘Roman estetik ölçüt ister!’

- Gelincik Günler Boğa Dağları, sosyal antropoloji, tarih felsefesi ve edebiyata birlikte değiyor.

Edebiyatın sunduğu toplumsal çatışkı ve sanatsal haz duyumunun, tarih felsefesi açısından öğretici bir yanı vardır.

- Kitap adları, ilk açış tümceleri konusunda İngilizce araştırma yazıları okudum. Gelincik Günler Boğa Dağları başlığında çok anlamlılık var. Buna neden gerek gördünüz?

Ezberletilen dışında gerçek var. Türkçenin anayurdu Konya, Çatalhöyük Boğa Dağları, Türkiye’yi kucaklar, Erzurum ve Kars’ı içine alır. Bu Türkiye’dir, küçümsemek olmaz. Paşa’nın bilinç akışı orada canlanır. Napolyon orduları, Moskova önleri, kar, kış, yaşanan olaylar.

- Romanı okuyanlardan soru var mı, yok mu? Merak edilen nedir?

Birkaç yıl önce dil konusunda gönenç verici sözlerle Ankara Düşerken Erzurum ve Bardez Baldooruk romanına aidiyet tanısı koydu Sayın Binyazar. Bir romanı böyle alırsanız otobiyografik anlam çıkar.

- Bu açıdan verilecek örnekler var mı?

Roman kendi ögelerini ister. Buddenbrook Ailesi aidiyet romanı mı? Thomas Mann bu nedenle mi Nobel aldı? Örnekleri çoğaltabiliriz. Tanımlama estetik sanattır. Ankara Düşerken Erzurum ve Bardez Baldooruk Ailesi’ne Cengiz Gündoğdu etik, estetik açıdan baktı ve tanımladı. (Gerçekçiliğin Estetiği, s.253) Gelincik Günler Boğa Dağları da bu tür bir bakış ister.

- Aidiyet yorumu o kadar önemli mi? Romanda savaş olayları da var.

Ögeleriyle roman estetik ölçüt ister. Cengiz Gündoğdu diyor ki: “Romanı oluşturan öğelerin ayrıştırılmasıyla /../ o roman gerçekte var kılınır”. Bu yoksa, kullanmalık metin konumuna düşer roman. Ayrıca savaş romanı değil, ögeleriyle düşünen insanı, Türkiye boyutunu evrensel düzleme çeker. Şaşırtmacalı ikilikle kimlik sorunu yaşıyor okur. Kimlik değildir, inanç kişisel etkinliktir. Yazınsal algı, Türkçe için felsefe ve bilim dili, düşünsel kimliktir.

Gelincik Günler Boğa Dağları / Tekin Sönmez / Nis Media / 448 s. / 2020.