‘Tasarım bebekler’ tartışması gündemde
Tartışması gündemde Bilimkurgu filmlerinde görmeye alışkın olduğumuz senaryolar gerçek olacak mı? Uzmanlar vurguluyor: Araştırmalarda etik ve hukuki kontrol çok önemli.
SİBEL BAHÇETEPEBritanyalı bilim insanlarının insan embriyosunun genlerini değiştirmek için izin alması, bu yöntemin ileride “tasarım bebekler” üretmek için kullanılabileceği endişesi taşıması, ülkemizdeki bilim insanları tarafından da benzer bir tepki ile karşılandı. Daha çok bilimkurgu filmlerinde görmeye alışkın olduğumuz senaryoların gerçekleşip gerçekleşmeyeceği merakını da beraberinde getirdi. “Frankeştayn’lar yaratılır mı?”, “Kusursuz insan modeli yaratmak doğru mu?”, “Gen yapısı değiştirilerek üstün özelliklere sahip insanlar oluşturulur mu, bu güçlü orduların kurulmasında da etkili olur mu?” gibi sorular akılları meşgul ederken uzmanlar bu tür araştırmaların etik ve yasal boyutuna dikkat çekerek, şu görüşte birleşti: “Aslında genler üzerinde yapılan bu tür araştırmalar ile bazı hastalıkların ortadan kaldırılması mümkün. Bu amaçla kullanılması durumunda olumlu sonuçlar elde edilir. Aksi halde kullanılması fayda yerine zarar getirebilir. Önemli olan çalışmanın etik ve hukuki kurallara uygun olmasıdır.”
Tüp bebek başarı oranı yükselir
Üreme Sağlığı ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Hakan Özörnek: Araştırılacak her şey kontrollü ortamda araştırılmalıdır. Genler üzerinde yapılan bu tür araştırma ile tüp bebekteki başarı oranı belki yüzde 100’lere çıkacak, düşük oranları düşecek. Her bilimsel araştırma iyi bir şey için kullanıldığı gibi kötüye de kullanılabilir. Önemli olan etik ve hukuki kontrol ile bunların yapılması. Dizaynır bebekler de ileriki yıllarda mutlaka olacaktır diye düşünüyorum. Sarı saçlı, mavi gözlü, uzun insanlar gibi... Bu tür araştırmalarda alzheimer, parkinson, şeker gibi bazı hastalıkların da engellenmesi amaçlanacaktır. Hatta ileride sigorta şirketleri bunu zorunlu hale getirecektir. Çocuğunda ileride alzheimer, parkinson gibi hastalıklar çıkarsa bunları ödemem, embriyo kontrolünü yaptır bile diyecektir. ”
| Hasta gen değiştirilebilir Türkiye Jinekoloji ve Obstetrik Derneği (TJOD) Başkanı Prof. Dr. Cansun Demir: Gen tedavisinin amacı aslında iyi niyetli şeyler. Hasta geni değiştirdiğimiz zaman sağlam bebek elde etme şansımız var. Ama tabii ki insan embriyosunun genlerini değiştirerek abartılı şeyler yapılacaksa bu sıkıntı. Bütün insanlar renkli gözlü, uzun boylu olacaksa o zaman çok etik olmaz. İşin bilimkurgu yönüne girdiğimiz zaman ise o zaman işin boyutu değişebilir. Frankeyştan da yaratabilirsiniz, çok anormal şeylerde... Etik, yasal boyutu tartışmalı. Kim yapacak, kimlere ve nasıl yapacak, en büyük sıkıntı bu. Yapanın niyeti önemli Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Planlaması- İnfertilite Araştırma ve Uygulama Merkezi Koordinatörü Prof. Dr. Erol Tavmergen: Bilim adına yapılacak her şey insanlığın gelişmesi açısından faydalı olabilir. Ama kötü niyetli bir düşünce ile yapılacak olursa zarar getirebilir. Dizaynır bebekler gibi farklı amaçlarla da kullanılabilir, kanser ya da bazı hastalıklara karşı önlem ayıklanmış enbriyolar meydana getirerek birçok hastalığı yok etmek için de kullanılabilir. Öte taraftan diyelim ki insan üstü özelliklere sahip beyin çalışmasından tutun da görme özellikleri, kas gücüne kadar çok farklı amaçlarla da kullanılabilir, üstün özellikle ordu gibi... |