Tahliye kararı emsal olabilir

Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nin HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken’i Anayasa Mahkemesi’nin Mustafa Balbay’a ilişkin kararı emsal göstererek tahliye etmesinin HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş başta olmak üzere tutuklu HDP’li vekillerin de tahliyesini sağlayabileceği belirtildi. Baluken hakkında önceki gün tahliye kararı veren Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesi Demirtaş’ın tutuklu olduğu davaya da bakacak.

Tahliye umudu

Mahkeme, Baluken’in tahliyesine milletvekili olması, Anayasa Mahkemesi’nin 4 Aralık 2013 tarihinde verdiği Mustafa Balbay kararını gerekçe gösterdi. Baluken hakkında “adli kontrol ve yurtdışına çıkış yasağı” kararı verildi. “Devletin birliğini ve bütünlüğünü bozmak, örgüt üyesi olmak, örgüt propagandası yapmak ve toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanuna muhalefet etmek” iddiaları ile ağırlaştırılmış müebbet ve 18 yıl hapis cezası istenilen Baluken’in sürpriz tahliyesinin ardından gözler aynı mahkemede görülecek olan Demirtaş’ın davasına çevrildi. Demirtaş hakkında da benzer suçlamalarla açılan soruşturmada tutuklama kararı verilmişti. Savcılık, Demirtaş’la ilgili iddianameyi tamamlamış ve 8. Ağır Ceza Mahkemesi’ne sunmuştu. Mahkemenin bugün iddianameyi kabul ederek yargılama sürecini başlatması ve duruşma tarihini belirlemesi bekleniyor.

‘Hak ihlali’

AYM’nin Ergenekon davasında tutuklu olan CHP milletvekili Balbay hakkındaki kararında millletvekillerinin tutuklu yargılanmaları konusunda önemli kriterler getirilmişti. “Tutukluluk halinin milletvekili olarak siyasi faaliyet ve temsil hakkını engellemesi nedeniyle seçilme hakkına bir müdahale teşkil ettiği açıktır” denilen kararda “Başvurucunun (Balbay) seçilme ve temsil hakkıyla yargılamanın tutuklu olarak sürdürülmesindeki kamu yararı arasında makul bir dengenin gözetilmemesi” anayasanın ihlali olarak değerlendirilmişti. Milletvekilinin tutuklu olmasının sadece onun seçilme hakkına değil, aynı zamanda seçmenlerin serbest iradelerini açıklama hakkına yönelik de bir müdahale olduğu belirtilen kararda mahkemelerin milletvekillerinin tutukluluğuna karar verirken “kişinin özel durumunun dikkate alınması ve bu anlamda tutukluluk gerekçelerinin kişiselleştirilmesi” gerektiği ifade edilmişti. Kararda, başvurucunun kaçacağına ya da delilleri karartacağına dair inandırıcı somut olgular ortaya konulmaması da ihlal sayılmıştı.

Uygulanacak mı?

AYM’nin bu gerekçeleri doğrultusunda mahkemelerin “kaçacağı konusunda somut olgu” gösteremediği durumlarda milletvekillerinin tahliyesine karar vermesi gerekiyor. HDP kulislerinde mahkemenin Baluken kararındaki gibi Demirtaş’ın da tahliyesine karar vereceği beklentisi oluşurken hukukçular Balbay kararı doğrultusunda HDP’li vekillerin tamamının tahliye edilmesi gerektiğini savunuyor.