Suriye’nin Irak sınırındaki saldırı Biden yönetiminin Ortadoğu’daki ilk operasyonu oldu

Washington-Tahran arasında nükleer satranç sürerken Biden yönetimi Suriye’deki İran yanlısı milisleri vurdu. Muhaliflere yakın, Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, dün erken saatlerde Irak sınırındaki hedeflere düzenlenen hava saldırılarında İran destekli, Şii Haşdi Şabi milislerine mensup en az 22 kişinin öldüğünü duyurdu. Kimi Şii milis kaynak, saldırıda “bir savaşçının öldüğünü, dördünün yaralandığını” savundu.

Şam yönetiminden ABD’ye “korkakça saldırı” tepkisi yükseldi. İran bağlantılı milisleri hedef alan hava saldırısı beş hafta önce göreve başlamasından bu yana Biden yönetiminin Ortadoğu’daki ilk harekâtı oldu. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ölü ve yaralılarla ilgili bir açıklama yapmazken harekâtın, Başkan Joe Biden’ın emriyle Irak’taki ABD ve müttefiklerine yönelik roket saldırılarına misilleme olarak yapıldığını bildirdi. Saldırıyla Biden’ın ABD üslerini hedef alanlara “açık bir mesaj” yolladığı vurgusu yapıldı. 

Pentagon sözcüsü John Kirby, ABD ordusunun İran yanlısı milisler tarafından kullanılan Suriye sınır karakolunun “altyapısını” hedef aldığını söyledi. Bölgedeki “çeşitli tesislerin” imha edildiğini belirten Kirby, söz konusu yapıların Kataib Hizbullah, Haşdi Şabi gibi örgütler tarafından kullanıldığını söyledi. “Suriye’nin doğusu ve Irak’taki gerilimi arttırmayacak, ölçülü bir yanıt verdiklerini” savundu. Reuters’a konuşan ABD’li bir yetkili de, “saldırının Washington’ın milisleri cezalandırmak isterken gerilimi daha da büyütmek istemedikleri” yönünde bir sinyal olduğu görüşünü dile getirdi. 

‘ORMAN KANUNU’

Şam’dan Washington’a tepki yükseldi. ABD hava saldırısının uluslararası hukukun ihlali olduğuna işaret eden Suriye Dışişleri Bakanlığı, “bu tür saldırgan eylemler ABD Başkanı Biden’ın orman kanununa bağlı kalacağının sinyali” açıklaması yaptı. Bölgedeki gerilimin artabileceği uyarısında bulunuldu.

Biden, ABD’nin nükleer anlaşmaya yeniden katılmasını istiyor, ancak İran’ın yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmesini şart koşuyor. Buna karşılık Tahran, ABD yaptırımlarının kaldırılmasını, anlaşmaya tam olarak uyması için bir koşul olarak sunuyor. Irak, iki ülke arasında vekâlet savaşı alanlarından biri olarak yorumlanıyor.

ABD’nin Irak’taki pozisyonlarına roketli saldırılar son dönemde artmıştı. Washington, saldırılarla ilgili olarak İran bağlantılı grupları sorumlu tutuyordu. Kataib Hizbullah grubu Irak’taki roketli saldırılarda rolü olduğunu reddetmişti. ABD Başkanı Biden geçen salı Irak Başbakanı Mustafa Kazimi ile telefon görüşmesinde bölgedeki durumu ele almıştı. 

RUSYA: HUKUKA AYKIRI

ABD’nin Suriye’ye hava saldırısının ardından Şam’ın yakın müttefiki Rusya’dan bölgedeki durumun takip edildiği ve Suriyeli yetkililerle temas içinde olunduğu açıklaması geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD’nin saldırıdan bir kaç dakika önce Moskova’yı haberdar ettiğini söyledi. Lavrov, halihazırda saldırı başlamışken bu kadar kısa süre önce bilgi verilmesinin bir manası olmadığını belirtirken ABD’nin Suriye’deki varlığını gayrimeşru olarak nitelendirerek bunun hukuka aykırı olduğunu kaydetti. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, ABD’ye Suriye’nin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı duyulması çağrısı yaptı. Tahran, Pekin yönetiminden de Suriye’nin toprak bütünlüğü, egemenliği vurgusu geldi. 

ÜÇLÜ GÖRÜŞME

İran basınına yansıyan haberlere göre saldırıdan sonra Lavrov, İranlı ve Suriyeli mevkidaşı Cevad Zarif ve Faysal Mikdad ile görüştü. Rus Bakan, ABD’nin Suriye konusundaki tutumu ile ilgili de Moskova’yla iletişimini güncellemesi gerektiğini dile getirdi. ABD’nin Suriye’den ayrılma planları olmadığını belirtti. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, Rusya’nın Kırım’ı ilhakının yıldönümünde yaptığı açıklamada, “Rusya, Kırım’ı işgal ederek, uluslararası hukuku, modern ülkelerin birbirine garanti ettiği normları, komşusu Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal etmiştir” dedi.