Suriyeli minik ellerden dünya devlerine üretim

Türkiye’de çoğunluğu çocuk 400 bin civarında Suriyeli kayıt dışı çalışıyor. Konfeksiyon atölyelerinde çalışan minik Suriyeliler Next H&M gibi dünya devleri için ürün üretiyor. Emekleri büyük kendileri küçük binlerce Suriyeli çocuk, Türkiye’de hayatta kalmak için tekstilden, tarıma sanayiden hizmetlere kadar birçok alanda kayıt dışı çalışıyor.

Resmi rakamlara göre şu anda Türkiye’de 2.5 milyon civarında Suriyeli mülteci var. Suriyelilerin yüzde 54’ü 18 yaşından küçük, sadece 3 bin 686’sı kayıtlı çalışıyor ve çoğunluğu çocuk 400 bin Suriyeli kayıtdışı, düşük ücretli ve sağlıksız koşullarda istihdam ediliyor.

Çoğu kayıt dışı

Çocuklar eğitimsiz kaldığı gibi Türkiye’deki Suriyelilerin de hem eğitim durumu oldukça kötü hem de işgücü açısından niteliksizler. Suriyeliler Türk işgücü piyasasında işsizlik ve kayıt dışı baskısını artırırken çocuk işçiliği sorununu da büyütüyor. Türkiye İşveren  Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) ve Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi’nin araştırmasına göre Türkiye’deki Suriyeliler  içinde zorunlu okul çağında olanların sayısı 600-700 bin civarında. Bu çocukların çoğu annesi ya da babasını kaybetti ve çoğu Türkçe bilmiyor.  Türkiye’deki Suriyeli çocuk işçiliği sorunu dünya basınının da ilgisini çekmiş durumda.

Next kabul etti

İngiliz Independent gazetesi, İngiltere’nin iki büyük giyim markası Next ve H&M’in, Türkiye’de kendilerine üretim yapan tekstil atölyelerinde Suriyeli çocukların çalıştırıldığını kabul ettiğini duyurdu. Gazete haberinde çocuk işçi çalıştırıldığının ortaya çıkmasının ardından, Türkiye’den mal alan diğer giyim markalarından  da üretimde Sruiyeli çocukların çalıştırılıp çalıştırılmadığını kontrol etmelerinin istendiği ifade ediyor.

Gazete haberinde “Çin, Kamboçya ve Bangladeş ile birlikte Türkiye, İngiltere’de satılan tekstil ürünlerinin en büyük üreticilerinden. Topshop, Burberry, Marks&Spencer  ve Asos gibi markalar da Türkiye’de üretim yaptırıyor. Türkiye ayrıca 2.5 milyondan fazla  göçmen ile dünyada en fazla Suriyeli barındıran ülke. Türkiye’de binlerce Suriyeli’ye asgari ücret olan aylık 1300 Türk lirasının  çok altında bir ücret veriliyor. 12 yaş altı çocukların çalıştırılması hem   Türk hem de uluslararası yasalara aykırı” ifadesine yer verildi.

Saati 95 kuruş

Özellikle asgari ücretin 1300 liraya çıkmasından sonra işveren temsilcileri Suriyeli işçi çalıştırılacağı uyarısında bulunmuş ve kayıt dışı çalışmanın artacağına dikkat çekmişti. İstanbul’da çalışan bir Suriyeli ortalama 600-800 lira arasında maaş alırken Suriyeli çocuk çalışanlarda bu rakam 300 liraya kadar düşüyor. Doğu ve Güneydoğu’da çalışan Suriyeliler için ise durum daha da içler acısı. Haftalık ortalama 60 liraya çalışan Suriyelilerin saatlik ücreti ise 95 kuruş civarında. Haftanın 6 günü günlük 10 saat civarında çalışan Suriyeli işçilere yemek parası da çoğu zaman verilmiyor.

GELİN 14 BİN FİRMAYI İNCELEYİN

Tekstil ve hazırgiyim sektörünün önde gelen temsilcileri konfeksiyon atölyelerinde Suriyeli çocuk işçi çalıştırıldığını sert bir dille reddetti. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Hikmet Tanrıverdi, H&M ve Next’e üretim yapan firmalarda Suriyeli çocuk işçi çalıştırıldığına ilişkin haberlerin rakipler  tarafından kasıtlı çıkarıldığını vurguladı.

Tanrıverdi, “Uluslararası markalar çok fazla denetim yapıyorlar. Denetimlerde en ufak bir problem tespit  edildiğinde üretici firmalarımız bir daha o markalara ihracat yapamıyorlar. Türkiye’de 35 bin konfeksiyon üreticisi var. Bunların 14 bini ihracat yapıyor. Çocuk işçi çalıştırmada kim bilgi istiyorsa gelsin  verelim. 14 bin ihracatçı firmamızı gezdirmeye hazırız” dedi.

Türkiye  iyim Sanayicileri Derneği Başkanı Şeref Fayat da, kayıt altında üretim  yapan hazır giyimcilerin Suriyeli çocuk işçi çalıştırmalarının söz konusu olmadığını belirterek, “Tekstil ve hazır giyimin 900 bin civarında kayıtlı  çalışanı var. Ancak TÜİK’e göre Türkiye ekonomisinin yüzde 40-45’i kayıt dışı. Bu oran sektörümüze de yansıyor. Haberlerde dile getirilen konu, münferit bir  olay olabilir” dedi. Karalama kampanyası  İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle  ise, “Dünya standartlarında üretim yaptığımız için  AB bizi tercih ediyor. Ucuz işçi çalıştırdığımız  için değil”  dedi.

Sendikalılarda yok

Türkiye Tekstil Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası (TEKSİF) Genel Başkanı Nazmi Irgat, sendikalı çalışanların bulunduğu fabrikalarda çocuk işçiliğine rastlamadığını anlatarak, “Ancak konfeksiyon atölyelerinde Suriyeli çocuk işçi çalıştırıldığı ile  ilgili duyumlar bize de geliyor. Bunu yapan firmaların zaten kendileri kayıt dışı. Şimdi Suriyelilere çalışma izni verilmesi  konuşuluyor. Bu izinler verilirken Türkiye’deki işsizlik oranları  da dikkate alınmalı” ifadesini kullandı.