Sürece ayarlı YSK

Çözüm süreci sürerken Türkçe bilmeyen seçmenlere talep ettikleri takdirde sandık başında Kürtçe oy kullanma eğitimi verilmesine vize veren YSK’nin 16 Nisan’daki referandumda bu kararını uygulamadığı ortaya çıktı. Istanbul’da oturan iki kadın vatandaş, çözüm sürecinin devam ettiği 7 Haziran 2015 seçimleri öncesinde Türkçe bilmediklerini, seçimde oy kullanmak istediklerini belirterek seçmen eğitiminin kendi dillerinde yani Kürtçe yapılmasını istedi. Bu amaçla YSK’ye yapılan başvuruda seçim için hazırlanan eğitim videolarının Kürtçe olarak hazırlanması talebiyle yapılan başvuru reddedildi. Ret kararında “Eğitim filmlerinin Kürtçe olarak da hazırlanması halinde farklı dil ve lehçelerde de hazırlanması gerekeceğinden, talebinizin karşılanma olanağı bulunmamaktadır” denildi. Iki vatandaşın avukatları Levent Kanat tarafından yeniden yapılan başvuruda ise YSK Türkçe bilmeyen seçmenlere sandık başında oy kullanma şeklinin tercüman vasıtasıyla anlatılması yönünde bir karar aldı. YSK’nin 27 Mayıs 2015 tarihli kararında, seçmen eğitimi materyalinin Türkçe dahil hiçbir dil ve lehçelerde yapılmadığı belirtilerek, “Bu iş oy verme işlemi sırasında sandık kurulu başkanına verilmiştir. Nitekim Kurulumuzun 4 Mart 2015 tarihli kararı ile kabul edilen genelgesi uyarınca oy verme işleminin sandık kurulu başkanı tarafından anlatılması ve tarif edilmesi, Türkçe bilmeyenlerin talep etmeleri halinde o yerde temin edilecek tercümanlar vasıtasıyla yapacağı işlemlerin anlatılması gerektiğinden, seçmenin oy verme işlemi konusunda eğitildiğinin kabulü gerekir” denilerek talep dolaylı da olsa kabul edilmiş oldu. Bu Türkçe bilmeyen seçmenler için kazanılmış bir hak anlamına geliyordu. Eşit Haklar için Izleme Derneği’nin aynı konuda Türkiye Insan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TIHEK) ile Ombudsman’a yaptığı başvurularda da Türkçe bilmeyen seçmene kendi dillerinde eğitim verilmesi yönünde tavsiye kararı alındı.

Süreç bitti, hak gitti

Dernek, alınan kararın 16 Nisan referandumunda da uygulanıp uygulanmayacağını referandumdan önce Bilgi Edinme Kanunu kapsamında sordu. YSK’den derneğe gönderilen yanıtta YSK’nin 7 Haziran seçimlerinden önce aldığı kararın “milletvekili seçimine” ilişkin olduğu belirtilerek 16 Nisan referandumuna ilişkin genelgede okuma - yazma bilmeyen seçmenlerin oy kullanmaları amacıyla düzenlenen maddeye yer verilmekle yetindi. Böylece YSK, 2015’de aldığı kararı 2017 referandumunda uygulamamış oldu.