Sporcu sağlığı için acı tespit

Trabzonsporlu futbolcu Giray Kaçar'ın yaşadığı kalp rahatsızlığının ardından gözler sporcuların sağlık kontrollerine çevrildi. Sporcuların sezon başında geçirdiği sportif sağlık değerlendirmelerine ilişkin açıklama yapan İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği ve Spor Kardiyolojisi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Erdem Kaşıkçıoğlu, sporcuların sağlık değerlendirilmesinde genel olarak ön yargılı bir tutum sergilendiğini ve sporcuların sağlıklı kabul edildiğini belirterek, şunları söyledi: ''Öncelikli olarak sporcuyu sağlıklı kabul ediyoruz. Kulüp, antrenör, sporcu ve sporcuya bakan sağlık kurumu, sporcunun sağlık değerlendirmesini zaten ön yargılı bir şekilde yapıyor. Aslında burada büyük bir hata var. Çünkü biz biliyoruz ki hastalıklar uzunca bir süre sessiz ve şikayetsiz gidiyor. Sorun şikayetsiz gelişiyor, maalesef olay geliştikten sonra da geri dönüşü olmuyor. Dolayısıyla yapılan değerlendirmeler bir formaliteyi tamamlamak olarak görülüyor. Takip ettiğim ve tanısını koyduğum sporcuların çoğu, bir şekilde belli sağlık kuruluşlarından 'normal ve sağlıklıdır' raporu almış insanlar. Sporcu sağlık değerlendirmesinde bir figüran.''

 

'Yapılması gereken bir çok kontrol var'

Kaşıkçıoğlu, spora başlamadan önce yapılması gereken birçok kontrol olduğunu ifade ederek, ''Spora uygunluk değerlendirmesinde, sporcunun postürü, yani ayaktayken durduğu pozisyonda vücudunda iskelet ve kas duruşunun normal ve simetrik bir yapıda olup olmadığı, bir anormallik olup olmadığı ortaya konulmalı ve kas-iskelet sisteminin gerçekten seçtiği spora uygunluk ve yetenek değerlendirmeleri söz konusu olmalı'' diye konuştu.

Her sporun kendine özgü özellikleri olmasına rağmen, sporcunun duruş problemi olmasının, performansı ve oluşabilecek diğer sakatlıkları açısından oldukça önemli olduğunu vurgulayan Kaşıkçıoğlu, ilk başta bunun kontrol edildiğini, daha sonrasında da kas-iskelet sisteminde, mafsallarda, oynak yerlerinde, eklem kısımlarında bir problem olup olmadığının test edildiğini söyledi.

 

'Hastalık, spor yaparken ölümle sonuçlanabilecek neticelere mal oluyor'

Sporcunun kalp, solunum ve damar sistemlerinin o spor için uygun olup olmadığını ve o esnada yapılan spora verdiği cevabı ortaya koyarak bir araştırma yaptığını anlatan Kaşıkçıoğlu, şunları kaydetti: ''Bu araştırmanın aslında bize iki katkısı var. Bunlardan ilki, performans için gerekli verileri bize sağlar. Diğeri ise sporcularda oluşabilecek, diğer insanlarda da oluştuğu gibi bir takım gizli hastalıkların tespit edilmesine yardımcı olur. Bu gizli hastalıklar nedir? Ön planda kalp-damar hastalıkları yani solunum yolu ve akciğer hastalıklarıdır. Gerçekten bu gizli hastalıklardan en önemlisi kalp-damar hastalıklarıdır. Çünkü sporcularda görülen rahatsızlıklar farklı kalp damar hastalıklarıdır. Sporcularda gelişen bu sorun, geriye dönüşümsüz olabilmekte, yani spor yaparken ölümle sonuçlanabilmektedir.''

 

'En çok ölüme neden olanlar...'

Yeşil sahalarda yaşanan ölüm vakalarına dikkati çeken Kaşıkçıoğlu, şöyle devam etti:
''Genç sporcularda, en çok kalp kasını ilgilendiren, özellikle kalıtsal kökenli hastalıklar sebep olurken, 35 yaşını geçen sporcularda ise koroner arter hastalığı dediğimiz hastalıklar ön planda. Özellikle sporcuların sadece sezon başında değerlendirilmesi doğru değil. Periyodik olarak performansla birlikte yapılan takipleri sırasında bu sağlık değerlendirmeleri, gizli bir hastalığın bulgularının yoğun bir antrenman periyotunda çıkıp çıkmadığının ortaya konulması oldukça önemli. Mevcut şikayet olmadan önce, kullandığımız test yöntemlerindeki verilerin iyi algılanıp, iyi değerlendirilip, iyi yorumlanıp, verilerin üzerine gidilmesi gerekiyor.''

'Sportif sağlık değerlendirilme zamanı yanıltıcı'

Kaşıkçıoğlu, sporculara sezon başlarında yapılan sportif sağlık değerlendirilmesinin zamanının yanıltıcı olduğunu savundu ve sözlerini şöyle tamamladı: ''Sporcular sezon öncesi geliyorlar. Nasıl geliyorlar? Yoğun sportif aktiviteden sonra 4-6 hafta kadar hiç spor yapmadan yaşantılarını sürdürüyorlar. Tatil yapıyorlar, dinleniyorlar, tekrar sezonu açıyorlar. Bu esnada sportif sağlık değerlendirilmesi yapılıyor. Baktığımız zaman sporcunun o anda sadece spora ve antrenmana uygunluğunu değerlendiriyoruz. Diğer taraftan bu süreçte kalbinin yaptığı, sporla ilişkili olarak ne şekilde değiştiği ve geliştiği maalesef ortaya konulmuyor. Aslında sporcu kalbi, tedrici bir şekilde değişen bir olgudur. Dolayısıyla sadece bir seferliğine sporla ilişkili olmadığı bir dönemde görüyorsanız. Bu zaten yanıltıcı bir olgu oluyor.''