'Sosyal güvenlik sisteminde ciddi sıkıntılar var'

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Merkez Bankası'nın bülteninde, küresel ve seçilmiş ülkelerdeki ekonomik gelişmeler, KKTC ekonomisi, kamu maliyesi, bankacılık sektörü ile finans sektörüne yönelik gelişmeler yer alıyor.

Bültende yer alan Çalışma Dairesi verilerine göre, Aralık 2007'deki 1417 kayıtlı işsiz sayısı Haziran 2008'de 1789'a çıktı. Bunların yüzde 38,79'unu erkekler, yüzde 61,21'ini kadınlar oluşturdu. İşsizlerde en büyük pay, 688 kişi ve yüzde 38,46 ile 20-29 yaş grubundakiler.

Bültende, KKTC sosyal güvenlik sistemiyle ilgili verilere de yer verildi. Halen uygulamadaki iki farklı sosyal güvenlik sisteminde de ciddi sıkıntılar bulunduğu belirtilen bültende, emeklilik fonunun isimden ibaret olduğu, yükümlülüklerinin bütçeden karşılandığı kaydedildi.

Sosyal güvenlik sistemindeki başlıca sorunları ''erken yaşta emeklilik, fon birikimi oluşturulamaması, prim gelirlerinde kayıplar, prim borçlarına sürekli af getirilmesinin yarattığı ahlaki sorunlar, fondaki birikimlerin zaman zaman bütçe finansmanında kullanılması'' olarak sıralanan bültende, dünyadaki sosyal güvenlik sistemlerindeki reform uygulamalarından örnekler verildi.

Dünya Bankasının 2006'da KKTC'yle ilgili saptamalarından alıntılar da yapılan bültende, Dünya Bankası'na göre 1987 sonrası kamuya girenlerin emekli olmaya başlayacağı 2012 yılında sistemin kilitlenebileceği belirtildi.

''Sosyal güvenlik sisteminin mali sıkıntıları olan verimsiz bir sistem olduğu'' görüşü yer alan raporda, KKTC'de ortalama yaşam sürelerine bakıldığında bir emeklinin yaklaşık 20-23 yılı emekli geçirebildiği, oysa bu sürenin Avrupa ülkelerinin çoğunda 12-13 yıl olduğu bildirildi.

''Bu durum da sisteme fayda-maliyet dengesizliği yaratarak sistemin sürdürülebilir olmasını engellemektedir'' denilen raporda, bütçe kaynaklarında ciddi yük oluştuğu kaydedildi. Raporda, Sosyal Güvenlik Yasası olumlu bir başlangıç olarak nitelendi ve tüm toplumun çıkarına hizmet edeceği belirtildi.