Son 9 yılın en yüksek enflasyonu

Perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan 1995 bazlı İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, kasım ayında yüzde 1,75 oranında artarken, söz konusu bu oran kasım ayları itibariyle 2007 yılı hariç son dokuz yılın en yüksek enflasyon oranı oldu.

İTO'dan yapılan açıklamaya göre, perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan ve 2011 Ekim ayında yüzde 3,07 oranında artış gösteren 1995 bazlı İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, kasım ayında yüzde 1,75 oranında arttı. Söz konusu bu oran kasım ayları itibariyle 2007 yılı hariç son dokuz yılın en yüksek enflasyon oranı olarak kaydedildi.

Kasım ayında kış mevsiminin etkisi ile Gıda Harcamaları Yaş Kuru Sebze ve Meyve grubunda yer alan bazı ürünlerde yaşanan arz eksikliği, Tütün ve Alkollü İçkilere geçen ay sonunda uygulanan ÖTV artışlarının etkisinin bu aya yansıması ayrıca Kültür-Eğitim ve Eğlence ile Diğer Harcamalar gruplarında yer alan ürünlerdeki maliyet kaynaklı fiyat artışları Kasım ayı genel enflasyon artışında etken oldu.

Gıdada yüzde 3,86, Kültür Eğitim ve Eğlencede yüzde 1,38, Diğer Harcamalarda yüzde 0,70, Ev Eşyasında yüzde 0,24, Konutta yüzde 0,21, Giyimde yüzde 0,07, Sağlık ve Kişisel Bakımda yüzde 0,03 oranında artış kaydedilirken, Ulaştırma ve Haberleşmede yüzde 0,58 oranında azalış izlendi.

2010 yılı Kasım ayında yüzde 9,63 olan yıllık perakende fiyat artış oranı, 2011 yılının aynı ayında bir önceki yıla göre yüzde 7,57 olmuştur. Yıllık ortalama artış oranı ise 2010 Aralık ayından itibaren girdiği azalış eğilimini devam ettirerek 2011 Kasım ayında yüzde 6,12 olarak gerçekleşti.

Toptan fiyatlar

Toptan fiyat hareketlerini yansıtan ve 2011 Ekim ayında yüzde 1,98 oranında artan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi kasım ayında yüzde 1,53 oranında artış gösterdi. Söz konusu oran kasım ayları itibariyle 2010 yılı hariç son sekiz yılın en yüksek oranı oldu.

Kimyevi maddeler, işlenmemiş maddeler ile gıda maddeleri gruplarında yer alan ürünlerdeki maliyet kaynaklı fiyat artışlarının yanı sıra, bazı ürünlerin yurt içi ve yurt dışı borsalarına bağlı olarak değişen fiyat hareketleri, bu ayki artışın ana nedenlerini oluşturdu.

Kasım ayında, kimyevi maddelerde yüzde 7,58, işlenmemiş maddelerde yüzde 2,79, gıda maddelerinde yüzde 1,82, mensucatta yüzde 0,14 oranlarında artış izlenirken, madenlerde yüzde 3,35, inşaat malzemelerinde yüzde 0,61, yakacak ve enerji maddelerinde ise yüzde 0,02 oranlarında azalış gerçekleşti.

2010 yılı Kasım ayında yüzde 11,87 olan yıllık toptan fiyat artış oranı, bu yılın aynı ayında bir önceki yıla göre artarak yüzde 15,81'e, yıllık ortalama artış oranı ise 2010 yılında başladığı yükselme eğilimine devam ederek yüzde 14,23'e ulaştı.

Değerlendirme

İTO'nun değerlendirmesine göre; Euro Bölgesinde kasım ayı içinde gerçekleşen hükümet değişimlerinin getirdiği olumlu hava kısa sürdü, artan risk unsurlarından Euro Bölgesinin daha güvenli görülen ülke ekonomileri de etkilenmeye başladı. Euro Bölgesinde borçlanma çözümünde sonuca ulaşılamaması, ülkelerin risk primi göstergelerinin yükselmesi, global ölçekte yeni kriz beklentisinin sürmesine neden oldu. Bu gelişmeler sonucu yurt içinde döviz kurlarında yaşanan artış, cari açığın kontrolünü güçleştirirken enflasyonist baskıyı artırdı.

Merkez Bankası tarafından özellikle bu yılın ikinci yarısından itibaren enflasyonun etkilerini azaltmak için güçlü bir parasal sıkılaştırmaya gidilmesine rağmen bu oranlar göz önüne alındığında yıl sonu enflasyon hedeflerine ulaşılamayacağının anlaşıldığı ifade edilen değerlendirmede, global ölçekteki gelişmelere paralel olarak döviz kuru ve ithalat fiyatlarındaki artışın devam etmesinin, yurt dışı enerji ve maden piyasalarında oluşabilecek yukarı yönlü fiyat hareketlerinin enflasyon üzerinde risk faktörleri olmayı sürdüreceğinin düşünüldüğü kaydedildi.