‘Sivil şahıslar’ bilmecesi
Libya’da Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti’nin (UUH) Türkiye’den askeri destek talep edeceği yönünde haberler gelirken UUH ile imzalanan askeri işbirliği mutabakatı, dün tamamlanan bütçe görüşmelerinin ardından bugün TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek onaylanacak. Bu arada mutabakatta yer alan ve muhalefetin “SADAT benzeri oluşumlar mı gönderilecek?” sorusunu gündeme getirdiği Türkiye’den Libya’ya gönderilecek “güvenlik kuruluşları mensubu sivil şahıslar” ifadesinin İngilizce ve Arapça metinde geçmediği, sadece mutabatın Türkçe metninde bulunduğu ortaya çıktı.
Hüseyin HayatseverTürkiye’nin, iç savaşın devam ettiği Libya’da Trablus merkezli UUH ile 27 Kasım’da imzaladığı “Güvenlik ve Askeri İşbirliği Mutabakat Muhtırası” 16 Aralık’ta TBMM Dışişleri Komisyonu’nda görüşüldü ve muhalefetin itirazlarına karşın kabul edildi. Mutabakatta, Libya’da “Ani Müdahale Kuvveti” kurulmasına Türkiye tarafından eğitim, danışmanlık ve malzeme desteği verilmesi, bu ülkede “müşterek Savunma ve Güvenlik İşbirliği Ofisi” kurulması ve “davet üzerine askeri eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi” işbirliği alanları arasında sayılıyor. Bu maddelerle Türkiye’nin Libya’ya muharip olmasa da eğitim amaçlı asker gönderebilmesinin altyapısı oluşturuluyor. Bu ülkeye muharip asker gönderilebilmesi için ise ayrıca bir tezkerenin TBMM’de kabul edilmesi gerekiyor.
GÖZLER SADAT’TA...
Mutabakatta, “misafir personel” için “Taraflardan herhangi birinin bu mutabakat muhtırasının uygulanması amacıyla diğer tarafa gönderdiği personel veya güvenlik kuruluşları mensubu sivil şahıslar” tanımlaması kullanılmasına muhalefetten itiraz gelmişti. Muhalefet milletvekilleri “Bu maddeyle Rusya’nın önünü açmış olduğu milis güçleri Wagner gibi Türkiye’den de SADAT gibi oluşumlar sivil şahıslar adı altında bu ülkeye mi gönderilecek?” sorusunu gündeme getirmişti.
Bu soruya yanıt veren Dışişleri Bakan Yardımcısı Faruk Kaymakcı ise anlaşma metninin ilk halinde “Silahlı Kuvvetler’de ve Savunma Bakanlığı’nda istihdam edilen asker ve sivil personel” ifadesinin bulunduğunu, Libya tarafının “Bizde polis ve asker karışık dolayısıyla bunu genel bir ifade kullanalım” önerisi üzerine “sivil şahıslar” ifadesinin metne konduğunu söylemişti. Kaymakcı, “Burada herhangi bir gizleme veya bir kılıf arama çabası yok. Bu tamamen Libya’nın yani muhataplarımızın güvenlik ve savunma yapılarındaki tanımlamayı bu anlaşmaya sağlıklı bir şekilde oturtabilmek için yapılmış bir şey” ifadelerini kullanmıştı.
SADECE TÜRKÇE METİNDE VAR
Mutabakattaki “sivil şahıslar” tartışması sürerken ifadenin mutabakatın İngilizce ve Arapça metinlerinde olmadığı anlaşıldı. İngilizce, Arapça metinlerde “misafir personel” için “Taraflardan herhangi birinin bu mutabakat muhtırasının uygulanması amacıyla diğer tarafa gönderdiği savunma ve güvenlik kuruluşları mensubu personel” tanımlaması yapılıyor.
HAFTER’DEN ÜLTİMATOM
Libya iç savaşında çatışmalar durulmuyor. Halife Hafter’e bağlı güçlerin aylardır devam eden Trablus harekâtı sürerken UUH temsilcisi, Misrata kentindeki eski askeri noktalara hava saldırıları düzenlendiğini duyurdu. AA’ya konuşan askeri temsilci, savaş uçaklarının kimlere ait olduğuna ilişkin bilgi vermedi. Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu ise UUH’ye başkent Trablus ve Sirte kentlerini 72 saat içinde boşaltmaları çıkışında bulundu. Bu sürenin ardından iki kente dönük saldırıların devam edeceği belirtildi.