Şirketlere 4G Erdoğan'a 4.5G

Cumhurbaşkanı Erdoğan 4G'yi istemedi diye, 4.5G ismi verilen teknoloji yenilemenin frekans ihalesi yarın yapılacak. Şartnamesi 4G üzerinden hazırlanan ihalede 20 ayrı frekansın bedeli 2.3 milyar Avro olacak.

Şehriban Kıraç



Öncelikle teknoloji dünyasında, “4.5G” diye bir tanım yok. Bu tamamen, geçen 26 Mayıs’ta yapılması planlanan ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “4G’ye gerek yok. 2 yıl daha sabredin, 5G’ye geçelim” çıkışıyla ertelenmesinin ardından kullanılmaya başlanan bir kavram. Dünyada 4.5G diye bir adlandırma da teknoloji de yok. Türkiye’deki GSM operatörlerinin de üye olduğu Dünya GSM Birliği (GSMA) ve Küresel Mobil Tedarikçiler Birliği (GSA) de mobil iletişim teknolojilerini 3G ve 4G-LTE olarak isimlendiriyor.

Adı bile geçmiyor

Firmaların aldığı şartnamede ihalenin adı 4.5G olarak değil de “Uluslararası Mobil Telekomünikasyon Yetkilendirme İhalesi” olarak geçiyor. Ayrıca şartnamede 4.5G’nin esamesi bile okunmuyor. 4.5G ihalesi yarın saat 10.30’da Ankara’daki Bilgi Teknolojileri ve İletişim (BTK) toplantı salonunda yapılacak. İhalede 20 ayrı frekansın bedeli 2.3 milyar Avro olacak. Turkcell, Vodafone, Avea ve Netgsm tarafından şartnamesi alınan ihale, kapalı teklif açık ihale usulüyle gerçekleştirilecek. İhaleden sonra verilecek frekanslardan 1 Nisan 2016’dan itibaren yeni teknolojiyle hizmet sunumu başlayacak.

Yüzde 45 yerli

Teknoyo’nun kurucusu Necdet Çalışkan’a göre 26 Mayıs’taki 4G ihalesinin ertelenmesine gerekçe olarak gösterilen, ULAK Projesi kapsamında Türkiye’de üretilen ilk yerli 4G baz istasyonunun ihaleye yetişememesi konusu hâlâ belirsizliğini koruyor. Çalışkan’ın verdiği bilgilere göre 1 Nisan 2016’da hayatımıza girmesi beklenen 4G’de (4.5G diyelim), 2016 için yüzde 30, 2017 için yüzde 40 ve 2018 ve sonrası için ise en az yüzde 45 yerli ürün kullanma zorunluluğu bulunuyor.

Piyasa belirliyor

Ancak ULAK Projesi kapsamında üretilecek olan yerli baz istasyonlarının ilk ürünlerinin bu yılın ekim ayında bitirilip, yılsonunda pazara sunulması bekleniyor. Hal böyle olunca 26 Ağustos’taki ihalede, her ne kadar yerlilik oranı şartı aransa da, bu şart yine kâğıt üstinde kalacak gibi duruyor. 4.5G ile kastedilen ‘IMT-Advanced’ adı verilen teknolojik yöntem. Ama bu da tanım olarak 4. Nesil (4G) mobil iletişim teknolojisi kapsamında değerlendiriliyor. Bu konuda standartları belirleyen ise piyasa koşulları.

Fiber altyapı yetersiz

4G teknolojisinin tüketicilere getireceği en büyük avantajlar arasında, 3G teknolojisine göre çok daha büyük hızlarda veri taşıma kapasitesinin olması ve bu sayede internete çok daha hızlı erişim sağlanması bulunuyor. Yarın yapılacak ihale öncesinde Türkiye’nin altyapısının 4.5G’ye geçişe hazır olup olmadığı sorusu ise henüz yanıtlanmış değil. BTK 2015 ilk çeyrek verilerine göre, bugün Türkiye’de 197 bin 262 kilometre Türk Telekom’a ve 53 bin 352 kilometre alternatif işletmecilere ait olmak üzere toplam 250 bin 614 kilometre fiber altyapı bulunuyor. Bu rakamın yaklaşık 123.957 km’si omurga, kalan kısmı erişim amaçlı kullanılıyor. 60 bini aşkın baz istasyonunun bağlanabilmesi için ise bu uzunluğun en az 7-8 kat arttırılması gerekiyor.

Ne getirecek?

Yeni akıllı telefonlar, tabletler, mobil cihazlar, e-ticaret, akıllı uygulamaların hemen hemen hepsi artık 4G ve ötesi için dizayn ediliyor. 3G’de kalırsak, bunların sunduğu nimetlerden de yararlanamayacağız. Dünya ortalamasında 13 Mbps olan mobil data hızı, Türkiye’de şu anda 7 Mbps’lerde. Mobil internet hızı dünyada 4G ile 100 Mbps’ye kadar çıkıyor. Teknolojik inovasyonlarda, ‘Raylar da vagon da yenilenir, ama treni kaçırmamak esas’ ama biz 1G’den bu yana, tüm G’lerde zaten treni hep yıllar sonra yakalamışız. 4G’de ise şimdiden 11 yıl gerideyiz. Yeni teknoloji ile son kullanıcılara daha hızlı internet erişimi ve kullanımı imkânı sunacak. Bu teknolojiyle 3G’nin en az 10 katı hızlara ulaşılabilecek. Özellikle yüksek veri hızları ve düşük gecikme süreleri sayesinde bilgiye erişim hızlanacak. HD kalitesinde ve daha yüksek hızda video, film, dizi ve TV izlenebilecek. Mobilde bağlantı hızı 100 Mbps, Wi-Fi’da ise 1 Gbps’ye kadar çıkacak. 1 saniyede müzik, fotoğraf ve video indirilebilecek.

İhale ertelenecek mi?

İhalenin yapılmasına saatler kala Ankara’daki siyaset savaşı, erken seçim takvimi, çatışmaların artması gündemdeyken kulislerde 4.5G’nin erteleneceği de konuşulan konular arasında. Öte yandan Fitch, Türkiye telekom pazarında operatörlerin geniş bant hat üzerinden katma değerli hizmet satışlarına odaklanması ve rekabetin sertleşmesiyle beraber futbol yayın hakları başta olmak üzere artan görüntülü içerik maliyetlerinin kârlılığı aşağı çekebileceğini belirtti.