Sırbistan'dan Kosova'ya olumlu sinyal

BM bünyesindeki Uluslararası Göç Örgütü'nün kuruluşunun 20. yıl dönümü ve Uluslararası Göçmenler Günü dolayısıyla başkent Belgrad'da düzenlenen törende konuşan Daçiç, Kosova meselesinin çözümüne yönelik yürütülen müzakerelerde bütün seçeneklerin göz önüne alınması gerektiğini ifade etti.

Sırbistan'dan ayrılarak 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'nın, Belgrad yönetimiyle yaşadığı sorunların çözümüne yönelik "Bosna Sırp Cumhuriyeti Modeli" uygulanmasının da mümkün olabileceğini ilk kez dile getiren Daçiç, "Kendi önerinizin kabul edilmesi açısından birçok farklı yönde düşünmeniz oldukça önemlidir. Bugün yürütülen süreç, kalıcı çözüm getirecek bir süreç değil" dedi.

Sırbistan'ın Kosova meselesine dair kalıcı çözüm önerisi olduğunu ve yakın zamanda Cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç'in bu öneriyi kamuoyuyla paylaşacağını söyleyen Daçiç, "Eğer AB ile müzakere yapmak istemiyorsak, gelin seferberlik ilan edelim. Miloşeviç, Kosova'daki AGİT Misyonu'nu kabul etmemek için referandum çağrısında bulunmuştu. Ancak sonunda bunu kabul etmek zorunda kaldı" diye konuştu.

Mevcut Kosova Platformu'nun sadece Sırbistan Parlamentosu ve uluslararası toplum tarafından onaylanan fikirlerin bir bölümü olduğunu belirten Daçiç, "Birkaç önerimiz mi olmalı ya da sadece 'Kosova, Sırbistan'ın bir parçası' diye konuşmaya devam mı etmeliyiz, bilmiyorum. Hırvatistan'da ve Kosova'daki savaşları kaybettiğimizi ne zaman anlayacağız? Yeni savaşlar mı yürüteceğiz, yoksa sorunları barış yoluyla mı sonuçlandıracağız?" ifadelerini kullandı.

İvitsa Daçiç, Kosova ile Sırbistan arasında AB gözetiminde yürütülen müzakerelerde daha önce mutabakat sağlanan Sınırların Ortak Yönetimi Antlaşması'nın uygulanmasında duyduğu memnuniyetsizliği dile getirerek, yüksek tarifeli mallar haricinde gümrük vergisi tahsil edilemeyeceğini hatırlattı. Daçiç, "Eğer söz konusu mutabakata saygı gösterilmeyecekse Haşim Taçi ile yürüttüğüm müzakerelere katılmamaya hazırım. Brüksel'de üzerinde uzlaşıldığı üzere gümrük ödenmeyecek" dedi.

"Daçiç'in açıklaması olumlu"

Slovenyalı diplomat ve Avrupa Parlamentosu'nun Balkan Raportörü Yelko Katsin, Sırbistan Başbakanı İvitsa Daçiç'in, Kosova meselesinin çözümüne yönelik "Bosna Sırp Cumhuriyeti modeli" uygulamasının söz konusu önerilerden biri olduğunu söylemesini memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.

Katsin, "Daçiç, Kuzey Kosova bölgesinin 'Kosova'nın ayrılmaz bir parçası olabildiğini, gerisinin ayrıntı ve müzakere meselesi olduğunu' söylüyor. Eminim yakın zamanda iki tarafın da memnun olacağı modeller çıkacaktır. Daçiç'in Kosova sınırları içerisinde bir öneri vermesini ben olumlu adım olarak görüyorum" diye konuştu.

Bu uygulamanın Daçiç'in bir şekilde Kosova'yı tanıdığı anlamına gelip gelmediği yönündeki soru üzerine de Katsin, bunun Kosova'nın tanınması anlamına geldiğini düşünmediğini, ancak gelecek açısından önemli bir sinyal olduğunu söyledi. Katsin, "Kosova'yı tanınmasından öte bu daha çok geleceğe doğru atılmış bir adımdır. Diğer yandan böyle modellerin bulunması, Kosova'nın kuzeyindeki Sırpların sosyal, ekonomik ve siyasi anlamında geleceği hakkında düşünülmesini sağlayacaktır" dedi.

Bosna-Hersek'teki iki entiteli bölünmenin getirdiği sorunların hatırlatılması ve Bosna Sırp Cumhuriyeti modelinin Avrupa Birliği için kabul edilebilir bir model olup olmayacağı yönündeki soruya cevap vermekten kaçınan Katsin, "Bosna-Hersek'teki entitelerin etkisi mevcut çözümlere bağlıdır. Normal insanlar için anlaşma ve pozitif enerji için her zaman yer vardır. Eğer birileri ileriye doğru atılan adımları engellemek için adımlar atıyorsa o başka bir şeydir" şeklinde konuştu.

Kosova yetkilileri ise Daçiç'in açıklamalarına ilişkin değerlendirme yapmaktan kaçındı.

"Modelin uygulanması bölgeye olumlu katkı sağlamayacak"

Zagreb Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Vlatko Cvrtilo ise, Kosova sorununun çözümüne yönelik önerilen Bosna Sırp Cumhuriyeti modelinin hiçbir katkı sağlamayacağını ve sadece bu şekilde bölgedeki sorunları genelleştirileceğini söyledi.

Daçiç'in Kosova sorununun çözümüne yönelik daha önceki öneriler sunduğunu, Mitrovitsa'ya sınır koyarak kuzey Kosova'nın Sırbistan'a güneyinse Kosova'ya bağlanmasını önerdiğini hatırlatan Cvrtilo, "Ancak bu, Kosova'yı tanıyan ve 1999 yılındaki Sırbistan operasyonları öncesindeki bağımsızlık sınırlarını destekleyen uluslararası toplumun çıkarlarına tamamen ters. Üzerinde konuşulan model ise belki Sırbistan'da kabul edilip mevcut hükümetin Sırbistan kamuoyundaki durumunu kolaylaştırabilir. Ancak bu Kosova'nın geleceği açısında istikrarsızlık faktörü olarak kalabilir" diye konuştu.

Uluslararası toplumun böyle bir şeye tepki göstereceğini, çünkü mevcut çıkarlarının Kosova'nın birliğinde olduğunu söyleyen Cvrtilo, "Bosna Sırp Cumhuriyeti modelini Kosova'da uygulamamak gerek. Uluslararası toplumun bu bölgedeki her imtiyazı Bosna-Hersek ve Makedonya'da görüldüğü üzere istikrarsızlık yarattı" dedi.