Sinekler tavandan neden düşmez?

Minik pençelerinin yanı sıra, sineklerin ayaklarının altında özel, yapışkan bir yastık bulunur. Bunlara “pulvillus” adı verilir –çoğulu pulvilli-. Bu yastıkların üzeri çok küçük tüylerle kaplıdır. Bilim insanları bu tüylerin minik kancalar gibi, kondukları yüzeydeki mikroskobik girinti ve çıkıntılara tutunduğunu düşünüyorlardı. Ancak daha sonra yapılan çalışmalar bu tüylerin esnek olduğunu ve bir kanca gibi çalışmadığını ortaya çıkarttı. Pek çok hayvan düzgün veya pürüzlü yüzeylere yapışabiliyordu. Araştırmacılar, sinek ve böceklerin ayaklarından yapışkanlı bir sıvının salgılandığını keşfettiler. Bu salgı yapıştırıcı vazifesi görüyordu. Örümcek ve gekoların ayakları, bunlardan farklı olarak, tamamen kuru. Dolayısıyla bu hayvanların “moleküller arası bir kuvvet”ten yararlanarak çeşitli yüzeylere yapıştıkları anlaşıldı. Bu gözlemler ortaya başka soruların atılmasına yol açtı. Sözgelimi çok hafif olan sinekler tavana yapışmak için bir yapıştırıcıya ihtiyaç duyarken, daha ağır olan geko gibi hayvanlar niçin bir yapıştırıcıya ihtiyaç duymazlar? Ayrıca sinek bir yüzeye konduktan sonra yapıştığı yüzeyden kendini nasıl ayırır? Bu sorular yanıtlanmadan sineklerin tavanda nasıl yürüdüklerini tam olarak yanıtlayamayız.

Kertenkele, kopan kuyruğunun yerine yenisini nasıl çıkartır?

Kertenkelelerin kuyruklarının kopup, yerine yenisini üretebilmesi yaşantılarının en önemli olaylarından biri. Herpetologlar (sürüngenler uzmanı) bu sürece “caudal autotomy” adını veriyor. Caudal kuyruk ile ilgili anlamında, autotomy, vücuttan bir parçanın ayrılmış olması anlamında kullanılır. Bu eylem düşmanları şaşırtmak amacını güder. Kertenkele düşmanlarının kafa ile kuyruğa saldırma olasılığı 50:50 olmakla birlikte, pek çok türün parlak renkli kuyrukları saldırmak için daha cazip bir parçadır. Kertenkele çoğunlukla kuyruğunu travma sırasında salıverir. Bazen de saldırının hemen öncesinde, düşman daha dokunmaya fırsat bulamadan kuyruk kendiliğinden vücuttan ayrılır. Vücuttan ayrılan kuyruk, sinir spazmları ile kıvrılıp büküldükçe, düşman ilgisini kuyruğa yoğunlaştıracağı için kertenkele kaçma şansını elde eder. Kuyruğu acil durumlarda salıverme mekanizmasının evrimi, kertenkele tarihinin ilk evrelerine dek uzanır. Kertenkelenin kuyruk omurlarında, kemiği çevreleyen delikli bir kırılma düzlemi bulunur. Kuyruk kırıldığı zaman, omurlar kırılma düzlemi boyunca kırılır. Ve bu bölgenin üzerindeki kas ve bağ dokusu kuyruk koptuğu zaman ana gövdeden ayrılır. Zaman içinde, kuyruk iç kısımda, tek tek omur kemikleri şeklinde değil, bir kıkırdak tüpü şeklinde yeniden oluşur. Kuyruğu salıvermek ve yeniden oluşturmak kertenkelenin yaşamını kurtarmakla birlikte bazı sakıncaları da beraberinde getirir. Kuyruğun yeniden üretimi çok fazla enerji gerektirir ve sosyal statüyü düşürür. Yine de bütün bunlar birinin sofrasına konuk olmaktan iyidir.