Şeyh Şammar: Iraklılık bilincinin farkında değiller

Bağdat’ta görüştüğümüz Ahmed Şammar, İran’ın çok zekice davrandığına dikkat çekti. 

Bağdat’ta Iraklılar Musul cephesinden adım adım ilerleme haberlerini heyecanla takip ediyor. Bir “ulusal birlik” ruhunun bulunduğunu söylesek yeridir. Salt Irak nüfusunun yüzde 65 gibi ezici çoğunluğunu oluşturan Şiiler de değil. Benim izlenimim, Batı medyasındaki mezhepçi okumaların aksine, IŞİD’in yarattığı meydan okumanın insanları “birleştirdiği” yolunda. Böylesi bir ortamda Sünnilerin nabzını tutmak için en önemli aşiretlerden Şammarların Irak kolunun veliahtıyla görüştüm. IŞİD’i Musul, Telafer ve Sincar gibi bölgelerden temizlemeye girişmiş uluslararası koalisyonun parçası olan Şammar aşiretinin “veliahtı” Ahmed el Şammar, merkezi hükümetle koordinasyonu, Irak’ın birliğini devam ettirme kararlılığını vurguladı. 

 IŞİD’le savaşan Sünni güçlerin durumu ne? 

Haşdi Şaabi için Neynova’da 15 bin milislik bir güç belirlendi. Sünni aşiretler olarak bizim payımız 2500, 900’ü Şammarlardan. Irak ordusu ve peşmergenin kurtardığı yerleri kontrol altına alıyoruz. Rabia bölgesi, Sincar’da (Şengal) Ezidilerle ittifak ediyoruz, Baaç gibi yerler ile Suriye sınırını kontrol altına alacağız.

Irak’ın iki bölgeli federal yapısının üçe çıkarılması tartışması var. Sünniler için üçüncü bölgeye nasıl bakıyorsunuz?

Büyük engeller var. Irak üçe ayrılırsa savaş başlar ve ne zaman biter bilemeyiz. Kürt federal bölgesi var ve Kürtlerin kendi içlerindeki sorunlar bitmiyor. Şiiler içinde de farklı gruplar var ve hükümete etki etmeye çalışıyorlar. Ama hep birlikte federal şemsiye altında tek savaştığımız IŞİD. Ülkeyi tamamen kontrol edip IŞİD’i Irak’tan attığımızda bakacağız. Merkezi hükümetin politikalarını desteklemek daha iyidir. İnsanlar yaşadıkları yerlere döndüğünde hangisinin daha hayırlı olduğuna karar verir. Bugünse Kürt bölgesine kaçmış Ezidi yahut Şebaklara ne istediklerini soramayız. 

Türkiye’de Musul ve Halep’e uzanan bölgenin Osmanlı’dan kalma hakları tartışılıyor. Türk hükümeti de Sünnilerin koruyucusu olduğu görüşünü dile getiriyor. Sizce de öyle mi?

Herhangi birinin Irak politikaları hakkında buradan onay almadan konuşmasını güçlü biçimde reddederiz. İran, Türkiye, Suudi Arabistan Irak’ta etkili olmaya çalışıyor. Cumhurbaşkanınız yakın tarihe bakarak konuşuyor, ama daha uzak tarihe gidersek İmam Ali Küfe’de büyük liderdi ve Türkiye’nin toprakları Irak’ın parçasıydı. Tarihe geri dönmenin faydası nedir? “Musul Musullularındır, Telafer Telaferlilerindir” deniliyor. Güzel, fakat bu politikaya önce siz uyacaksınız. Sünnilerin hamiliğine gelince... Iraklılık fikrinden bakmazsak büyük sorun yaratılır. Türk hükümeti vatandaşı hayrına başarılı politikalar izlesin. Bazı ülkeler mezhepçilik fikrinden konuşabilir, ama bu Iraklılık bilincini bilmemelerindendir. 

Türkiye sınıra asker yığmış durumda. Musul’un kurtarılışında rol oynamak istiyor ve Başika’da askeri varlık var. Şii milisler Telafer’e girerse Sünnileri destekleyeceğini söylüyor. Bir müdahale olursa ne olur? 

Ben Türk hükümetinin Sünni Türkmenleri bizim hükümetimizden daha fazla desteklediğini düşünmüyorum. Bağdat, tüm Iraklılar için anne gibidir. İnsan annesini reddedebilir mi? Başka bir anne istiyoruz denilirse o nasıl bir anne olur sizce? 

İran da Şiileri desteklemiyor mu? 

Eğer Türkiye Sünnileri kaygıları için destekliyorsa, İran’ın Şiileri çok daha fazla desteklemesi gerekirdi. Ama Şiiler çok daha büyük kayıplar yaşamasına rağmen İranlılar öyle yapmadı. İran Irak’taki durumu ulemayla ilişkilerini de kullanarak çok daha zekice belirler. Bu zekaya saygı duymamız, hesaba katmamız gerekiyor. 

 Musul’daki Nuceyfi güçleri için ne düşünüyorsunuz? İşlevleri nedir? 

Kendileri Haşdi’ye dahil değil. Ethil Nuceyfi’nin maaşları ve lojistiği Türkiye’den gelir. Iraklı diyemeyiz. Herkes onları gayet iyi tanır ve haklarında bir şey söylemeye gerek yok. 

Şiiler Sünnilerden çok daha fazla çeki Irak’ta mezhepçilik sorunu yok mu? Sünniler ezilmiyor mu?  Erdoğan Musul yahut Telafer’in koruyucusu olduğundan değil, fakat bu söylem Musul’un, Telafer’in Sünnilerinin meydan okumalarla karşı karşıya olmadığı anlamına gelmez. Biz bu Sünni-Şii sorununun nedenini biliyoruz. Bundan iki taraf da kaybetti. 2004’te Kaide Şii Telaferlileri katletti. Ben Sünnilere mensubum ve biz bunu teslim etmeliyiz. Ve biliyor sunuz IŞİD liderleri Kaide kökenli. O dönemde Kaide çok fazla insan öldürdü. 2007’den sonra Telafer’de kontrol Şia’nın eline geçti. Şii gençleri bazı Sünni aileleri hedef aldıklarında ise Şii liderler buna geçit vermedi. Aynı durumda Sünni liderler de benzeri tavır aldı. Bu durum 2014’te IŞİD işgaline dek sürdü. Ben Sünniyim. Lakin Telafer’de Şia’ya olanlar Sünnilere olanlardan çok daha fazlasıdır. Doğrusunu söylememiz gerekir. Bağdat’ta