Sergiler 2018’de hız kesmedi

Başta İstanbul olmak üzere Türkiye genelinde bir hayli doyurucu bir yıl geçirdi sanatseverler. Birbirinden önemli sergilerin açıldığı, bienallerin düzenlendiği ve ekonomik krize rağmen kapanmalardan çok yeni açılışların yaşandığı bir yıl oldu 2018. Biz de görüp izlediğimiz kadarıyla dolu dolu geçen bir senenin kısa bir dökümünü hazırladık sizler için.

2018’in güzel haberleri arasında yaklaşık 2.5 yıldır kapalı olan Salt Beyoğlu ile ziyaret edilmesi bir süredir devam eden inşaatlar yüzünden ciddi bir külfete dönüşen İstanbul Modern’in Beyoğlu’ndaki geçici mekânının açılmasını sayabiliriz. Salt Beyoğlu önce Aydan Murtezaoğlu ile Bülent Şangar’ın “Devamlılık Hatası” başlıklı sergisine, ardından da hâlâ sürmekte olan “Evrenin Titreşen Işıkları” başlıklı sergiye ev sahipliği yaptı. İstanbul Modern ise günümüzün önemli heykeltıraşlarından Antony Cragg’in sergisiyle açılışını yaptı ve hâlâ sürmekte olan sergiye bir de geniş bir Yıldız Moran (“Bir Dağ Masalı”) sergisi ekleyerek yılı tamamladı.

Geçen yılki Ai Weiwei sergisiyle ses getiren Sakıp Sabancı Müzesi (SSM) bu yıl da yine güçlü bir sergiyle sonbahara girdi. “Rus Avangardı. Sanat ve Tasarımla Geleceği Düşlemek” sergisinde sanatseverler 1920’li yıllarda özellikle Avrupa’da ciddi bir hareketlilik yaratmış Rus Avangardı akımının önemli temsilcilerinin işlerini görme fırsatı elde ettiler. Kazimir Maleviç, Vladimir Tatlin, Vasili Kandinski, Olga Rosanova, Liubov Popova gibi sanatçılarla, Vladimir Mayakovski, Vsevold Meyerhold gibi şair ve tiyatrocu olarak tanınan isimlerin de dahil olduğu akıma ait 500’den fazla eserin yer aldığı sergi 2019’da da sürecek.

Pera Müzesi’nde bu yıl önce “İstanbul’da Deniz Sefası: Deniz Hamamı’ndan Plaja Nostalji” başlıklı sergiyi ardından ise 150 yılını kutlayan Galatasaray Lisesi’ne atfen “Mektep Meydan Galatasaray” sergisini izledik. Yılın son aylarında ise muhtemelen 2019’da da çok izleyici çekecek “Parajanov Sarkis İle” başlıklı sergi başladı Pera Müzesi’nde.
Yapı Kredi Kültür Sanat’ın geçen yıl açılan Beyoğlu’ndaki binasında bu yıl “Sabahattin Ali’nin Şehirleri” ve “İlhan Berk 100 Yaşında - Şiir Her Yerdeir” gibi sergiler sanatseverlerin özellikle yoğun olarak ziyaret ettiği sergiler oldu. 4. İstanbul Tasarım Bienali’nin mekânlarından biri de olan binada Matt Collishaw’un “Eşikler” sergisi de kayda değerdi.

Galeri sergileri

Özel galerilerin açtığı sergiler arasında muhtemelen en dikkat çekici olanı Bozlu Art Project’in Şişli’deki Mongeri Binası’nda açılan Neşe Erdok retrospektifi “Zaman Kuşu” idi. Bozlu’nun yakında kapanacak olan Nişantaşı’ndaki mekânında ise yıl boyu açılan sergiler arasında Utku Varlık’ın “Zero Hipotez”, Murat Germen’in “Bulut” ve Kazım Karakaya’nın “Karşılaşma” başlıklı sergileri ilgiye değerdi. Şişli’deki Mongeri Binası ise Neş’e Erdok’un ardından bir başka önemli ismin, Can Göknil’in retrospektif sergisine evsahipliği yaptı ve yapmaya da devam ediyor.
Yılın son ayında Mecidiyeköy’deki eski Tekel Fabrikası binasında yeni devasa mekânını açan Pilevneli İstanbul’a yeni bir galeri kazandırdı. Pilevneli’nin 2018’deki en ses getiren sergisi ise Refik Anadol’un “Eriyen Hatıralar” başlıklı sergisi oldu. Kentin bir diğer yeni sanat mekânı Adas ise Sanayi Mahallesi’nde açtıkları Utku Dervet sergisi ile (“Yer Yön Yol”) dikkat çekti 2018’de.

Ankara, İzmir, Mardin, Bayburt...

İstanbul dışındaki sanat hareketliliği de her yıl artmaya devam ediyor. Ankara’da Cer Modern (“Eren Eyüboğlu: Yaşamı ve İşleri”) ve Müze Evliyagil (“Düşünme İkonları: İmgeler ve Metinler”) gibi kurumlar; Siyah Beyaz (Ahmet Oran “Ara Mekânlar”), Nev (“Nejad Devrim”) gibi galeriler bu hareketliliğin ana merkezleri oldular 2018’de.

İzmir’de ise bir yandan Arkas Sanat Merkezi (“1001 Gece”), diğer yandan Folkart (“Büyük Dâhi / Gazi Mustafa Kemal”) gibi kurumlar sanat adına güçlü sergiler düzenleyerek kente değer katıyorlar. Tabii Mardin’de Döne Otyam’ın önderliğinde bu yıl dördüncü kez düzenlenen Mardin Bienali ile Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi’ndeki sergiler (“Fotoğrafın Türlü Halleri - Murat Germen: Kesit Retrospektif”) de yurt genelindeki sanat ortamının zenginliğine katkı sağlayan etkinlikler. Bunlara Hüsamettin Koçan’ın girişimleriyle 2010’da kurulan Bayburt’tali Baksı Müzesi (Alev Ebuzziya’nın “Toprak” sergisi) ile Kale Grubu’nun sponsorluk katkıları ile kurulan Troya Müzesi’ni eklemek gerek.

Venedik’te ‘Vardiya’

Dünyanın önde gelen mimarlık etkinliklerinden Venedik Bienali 16. Uluslararası Mimarlık Sergisi dünyada yılın önemli etkinliklerinden biriydi. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) koordinasyonunda, Schüco Türkiye ve VitrA eşsponsorluğunda gerçekleştirilen Türkiye Pavyonu’nda bu yıl, küratörlüğünü Kerem Piker’in, yardımcı küratörlüğünü Cansu Cürgen, Yelta Köm, Nizam Onur Sönmez, Yağız Söylev ve Erdem Tüzün’ün üstlendiği Vardiya projesi yer aldı. 183 günlük sergi boyunca Vardiya projesi kapsamında, 16 farklı ülkeden 122 mimarlık öğrencisi, haftalık vardiyalar halinde Venedik’e gitti. Bienal sergilerini gezen öğrenciler, kamuya açık bir dizi etkinlik ve atölye çalışmasına katıldı ve film, enstalasyon, maket, fanzin, üç boyutlu baskı gibi pek çok farklı formatta özel içerikler üretti.

2019’a doğru

İKSV’nin 4. Tasarım Bienali’ndeki ana mekânlarından biri olan Arter 2019’da Dolapdere’deki yeni binasına taşınıyor. Koç Grubu’nun bu önemli atılımı hiç şüphesiz bir süredir zaten revaçta olan Dolapdere çevresine yeni bir zenginlik katacak. Aynı şekilde İş Bankası’nın 2019’un ilk yarısında Ankara Ulus’taki tarihi binasında açmayı planladığı Müze de başkentin önemli sanat merkezlerinden biri olacak. l