Sayıştay’a AKP ‘kilidi’

AKP’nin yaptığı yasal değişikliklerle kamu kurumlarının harcamalarını denetleyen Sayıştay’ı nasıl kilitlediği TBMM’nin yanıtı ile ortaya çıktı. Denetimde 6 yıllık açık var.

Mustafa Çakır

TBMM Başkanlığı, kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Meclis adına denetleyen Sayıştay’ın 2005’ten 2011’e kadar bazı denetim raporlarını TBMM’ye sunmadığını kabul etti. Böylece, muhalefet partileri TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yıllardır dile getirdikleri kamu idarelerinin harcamalarının yeterli oranda denetlenemediği eleştirilerinde haklı çıkarken, Meclis Başkanlığı, raporların hazırlanamamasına “yasalarda yapılan değişiklikler ile yasalar arasındaki uyumsuzlukları” gerekçe gösterdi.

Meclis’e sunulmadı

CHP Eskişehir Milletvekili Cemal Okan Yüksel, TBMM Başkanlığı’na Sayıştay’ın 2006 yılından bu yana yıl hangi raporları Meclis’e sunduğunu sordu. Önergeye TBMM Başkanlığı ve Sayıştay ayrı ayrı yanıt verdi. TBMM Başkanlığı yanıtında, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası’nın yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2005 tarihinden, 6085 sayılı Sayıştay Yasası’nın yürürlüğe girdiği 19 Aralık 2010 tarihine kadar Sayıştay’ın Genel Uygunluk Bildirimi ve eki raporların TBMM’ye sunulduğunu, ancak Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faliyet Genel Değerlendirme Raporu ve Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu’nun Meclis’e sunulmadığını bildirdi. TBMM Başkanlığı, bu raporların eski Sayıştay Yasası’nda hüküm bulunmaması ve Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası ile Sayıştay Yasası’nın “uyumlu olmaması” nedeniyle Meclis’e sunulamadığını bildirdi.

Mevzuat değişikliği

Yeni Sayıştay Yasası’nın 19 Aralık 2010 tarihinde yürürlüğe girdiğine dikkat çeken TBMM Başkanlığı yanıtında, bu yasaya göre en geç 1 yıl içerisinde çıkarılması gereken denetime ilişkin yönetmeliklerin sürenin bitimine iki gün kala 17 Aralık 2011 tarihinde yürürlüğe girdiğini belirtti.

TBMM Başkanlığı, bu nedenle Genel Uygunluk Bildirimi hariç 2010 yılına ait diğer Sayıştay raporlarının da TBMM’ye sunulmadığını kaydetti. TBMM Başkanlığı, 2011’e ait raporların da TBMM’ye sunulmadığını bildirdi. 2012’de Sayıştay Yasası’nda yapılan değişiklikle Sayıştay’ın yerindelik denetimi yapamayacağına vurgu yapıldığını, ayrıca denetime ilişkin usul ve esasların yeniden düzenlendiğini belirten TBMM Başkanlığı, “Değişikliğin yapıldığı dönemde kamu idarelerinin denetimleri tamamlanmış, ancak taslak raporların Sayıştay dairelerinde ve Rapor Değerlendirme Kurulu’nda görüşülmesine ilişkin süreç tamamlanmamıştır... Sayıştay dairelerinde ve Rapor Değerlendirme Kurulu’nda taslak raporların yeni yasal düzenlemeye uygun olmadığı görüşü benimsenmiştir” bilgisini verdi.

‘Muhasebe uyumsuzluğu’

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı, Sayıştay’ın 2011 yılına ilişkin Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu’nun ise “Sayıştay ile Maliye Bakanlığı tarafından kullanılan muhasebe sisteminin uyumsuzluğundan kaynaklanan teknik nedenlerle TBMM’ye sunulmadığını” kaydetti.

2012 öncesi yok

Sayıştay Başkanlığı da yanıtında Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faliyet Genel Değerlendirme Raporu ile Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu’nun 2012 yılından itibaren TBMM’ye sunulmaya başlandığını bildirdi. Sayıştay’ın yanıtında 2010 ve 2011 yılı raporlarına ilişkin ise herhangi bir bilgi verilmedi.