Sanatta devrim niteliği taşıyan NFT’ler, dijital pazarlarda satılıyor

Sanat dünyası NFT’yi kullanıyor, alıyor, satıyor ama bu grubun dışında ne kadar biliniyor, tartışılır. Bu kavram yeni bir dünyanın ilk ve halen yabancısı olduğumuz öğelerinden biri.

Öznur Oğraş Çolak

ArtDog çağdaş sanat dergisi, konunun taraflarıyla konuşarak NFT ile ilgili birkaç dosya hazırladı. Derginin İstanbul Genel Yayın Yönetmeni Şebnem Kırmacı da bizim sorularımızı yanıtladı. Kırmacı, “NFT’yi anlamak sancılı bir süreç; konu hakkında o kadar çok okuma yaptığım halde baştan sona anlamakta zorlanıyorum. Bilindiği gibi NFT’nin açılımı Non-fungible token başka bir eşi daha bulunmayan varlık demek. Mesela Bitcoin  “fungible”  yani başka bir bitcoin ile değiştirebilir, eşsiz değildir. 

NFT ise Ethereum blockchain’e (blokzinciri)’ ait.Ethereum da bir kripto para birimi. Taklit edilmesi, kopyalanması, değişimi mümkün olmayan kripto para birimi NFT’nin bu kadar ses getirmesinin nedeni satılabilen sanat eserleri. NFT tabanlı sanat işi eşsiz ve değiştirilemez olduğu için diğer kripto paralardan farklı olarak her biri kendine özgü özelliklere sahip token’ları ifade ediyor. Sanat eserinin içinde bulunan bu token’lar işin değerini belirliyor. Şifreli olan NFT’ler ne kopyalanabiliyor, ne değiştirebiliyor. NFT’den başka para birimi ile takas edilemiyor. Eserin bağlandığı blockchain altyapısı verileri şifreli bir şekilde tutuyor ve istenmeyen kişilerin erişimi bu şekilde engelleniyor. Sonuç olarak sanat eseri özgünlüğünü koruyor ve kopyalanamıyor” diyor.

Kırmacı, “Bildiğimiz dünyada her türlü sanat eseri kopyalanabiliyor diyor ve ekliyor; “Bugün hâlâ dünyanın belli başlı sanat eserlerinin sahte olup olmadığı hakkında tartışmalar sürerken NFT sanatında kopyalama yapılamaması global sanat dünyasını heyecanlandırıyor. Yediden yetmişe herkesin bildiği Mona Lisa tablosunun bile hâlâ sahte mi gerçek mi olduğu tartışmaları sürerken NFT’nin sanat eserini benzersiz ve kopyalanamaz kılması nereden bakarsanız bakın bir devrimdir.”

PEKİ NERDEN ALINIR BU NFT’LER? 

NFT’leri elbette süpermarketlerden ve benzeri yerlerden satın alamayız. Bu dijital sanat eserlerini satın almak için Ephimera, Mintbase, Opensea, Nift Gateway, Portion, SuperRare ve Terra Virtua gibi dijital pazarları ziyaret etmek gerekiyor. 

NFT patlamasından sonra en çok konuşulan konulardan biri dijital sanat koleksiyonerliğinde bir evrim yaşanması oldu. Bu arada dijitale aktarılabilen her şeyin NFT olarak satılabildiğinin de altını çizelim.

‘MORONLAR’

Kırmacı, “Kripto para blok zincir firması Injective Protocol dünyaca ünlü sokak sanatçısı Banksy’nin eserini yok ederek NFT’ye çevirdi. Injective Protocol Banksy’nin 2006 yılında ürettiği “Moronlar” adlı eserini 95 bin dolar ödeyerek bir sanat galerisinden aldı. Sonrasında “BurntBanksy” adlı bir Twitter hesabı açıp işi yakarak yok ettiği videoyu canlı olarak yayımladı. Üzerinde “Siz moronların gerçekten bu boktan şeyi satın alacağınıza inanamıyorum,” yazan iş, yakılmadan önce blok zincir altyapısına yüklenip NFT’ye dönüştürüldü. İşin NFT versiyonu 382 bin dolara alıcı buldu” diyor.

KALICI OLACAK MI?

Dünya gündemine oturan bir diğer NFT macerası Elon Musk’ın sevgilisi olan müzisyen Grimes’ın erkek kardeşi Mac Boucher ile ürettiği WarNymph adlı 10 eserden oluşan seriyi 20 dakika içinde 6 milyon dolara satması oldu. 

Akıl almaz NFT satışları devam ederken bu işin kalıcı olup olmayacağı konusunda birçok tartışma sürüyor.