Sanata karşı 10 suç

2014'ün son günlerinde, yıl boyunca Türkiye'de yaşanan sanat skandallarını, AKP hükümetinin tiyatrodan baleye, müzikten edebiyata pek çok alandaki “icraat”ını bu sayfalarda sıralamıştık.

Uluslararası sanat ortamına çevrimiçi hizmet veren “artnet”in hazırladığı, yıl boyunca dünyada yaşanmış 10 sanat skandalı da bu sayfalarda yer almıştı.

2015'in şu ilk günlerinde de, çağdaş sanat iletişim ağı ArtSlant'ten Rob Goyanes'in hazırladığı “2014'te Sanata Karşı İşlenmiş 10 Suç”u sunuyoruz okurlarımıza. Sanat yapıtlarına karşı girişilen ve büyük ölçüde kültürel cehaletten kaynaklanan barbarlıklar bunlar.

'Selfie' çekerken heykeli kırdı

Bir öğrenci, Milano'daki Brera Güzel Sanatlar Akademisi'nde sergilenen bir Grek-Roma heykeline tırmandı ve günümüzün dayanılmaz modasına uyarak “selfie” çekmek isterken heykelin bacağını kırdı. Kimileri, Grek-Roma sanatına gösterdiği bu “yakın ilgi”den ötürü bu genci “kutlamak gerekir” diye düşünmeden edemedi!

 

Kovboylara özendi, 'Bizon'u devirdi

ABD'nin Kuzey Dakota eyaletindeki Fargo'da, çayır manzaraları ve Yerli motifleriyle bezeli cam elyafından bir bizon heykeli bulunduğu yerden sökülüp devirildi.

Kamu sanatının bir parçası olan bu yapıta şiddet girişiminde bulunan kişinin kimliği belirlenemedi. Ama bir zamanlar Ortabatı'da kement atıp sığırları yere deviren kovboyların geleneğini sürdürmek isteyen biri olduğu sanılıyor!

 

Eleştiri uğruna kanını akıttı!

ABD'li sanatçı Jeff Koons, paslanmaz çelikten ayna yüzeyli balon hayvanlar gibi sıradan nesnelerin röprodüksiyonlarını çok yüksek fiyatlara satmasıyla tanınır.

“Balon Köpek” adlı yapıtı 2013'te 58.4 milyon dolara alıcı bulmuştu. Kimi sanat eleştirmenlerince “öncü” olarak tanımlanırken, kimilerince de kendini çok iyi pazarlayan bir sanatçı olarak nitelenir.

2014'te Koons'un Whitney Amerikan Sanatı Müzesi'ndeki çok tartışıyan retrospektifi sırasında, Istvan Kantor adında bir sanatçı, Koons'un Gümüş Tavşanlarının arkasında duvara kocaman bir kırmızı X işareti çizdi. Üstelik bunu kendi kanıyla yaptığı söylendi.

Kantor, yapıtları çok para eden ayrıcalıklı sanatçılara verdiği destekten ötürü Whitney Müzesi'ni eleştirmek için kendi kanını akıtmıştı!

 

Picasso'nun gümüş tabağını çaldı

Picasso'nun elinden çıkma 85 bin dolar değerinde bir gümüş tabak, Miami Sanat Fuarı'nda Leslie Smith Galerisi'nin standından çalındı. “Yüz ve Eller” adlı tabak, İspanyol ustanın yaptığı 20 gümüş tabaktan biriydi.

Salonda güvenlik kamerası bulunmadığı, tanık da olmadığı için hırsız yakayı kurtardı. Ama biraz daha dikkatli olsaydı, çaldığı tabağın hemen altında duran tabağın 300 bin dolar değerinde olduğunu fark edebilirdi!

 

Ai Weiwei'in vazosunu kırdı

Kendisinin de sanatçı olduğunu söyleyen Maximo Caminero, Miami'de yeni açılmış olan Pérez Sanat Müzesi'nden içeri girdi. Müze, ünlü Çinli çağdaş sanatçı Ai Weiwei'in "Neye Göre?" adlı sergisiyle açılmıştı. Caminero, Ai Weiwei'in boyalı vazolarından birini kaptığı gibi yere bıraktı, vazo parçalara ayrıldı.

Caminero, bu “eylem”inin, müzenin yerel sanatçılara yer vermemesine karşı bir protesto olduğunu söylediyse de, salonun bir köşesinde çok fazla olmasa da yerel sanatçıların yapıtları duruyordu.

Gerçi Caminero sonradan özür diledi, ama kamu hizmeti cezasından ve 10 bin dolar para cezasından kurtulamadı!

 

'Prada Marfa'ya saldırı

İskandinav sanatçılar Elmgreen ile Dragset'in, Batı Texas'taki bir karayolu üzerinde, bir Prada mağazasına benzeterek yaptıkları “Prada Marfa” enstalasyonu saldırıya uğradı.

Enstalasyonun üzeri mavi püskürtme boya, TOMS marka ayakkabıların afişleri, “bütün bunların palavra olduğunu” söyleyen broşürlerle kaplandı.

Saldırıyı gerçekleştiren Joseph Magnano “bir fırsatını bularak yapıyı bir tuvale dönüştürdüğünü, amacının Prada Marfa'ya zarar vermek olmadığını, günümüz kültürüyle ilgili, kamuya açık bir yapıt oluşturmak istediğini” söyledi.

"Prada Marfa" onarılıp eski durumuna getirildi; ama hiç kimse Magnano ile sanat arasında bir bağlantı kuramadı!

 

Tutucular 'Ağaç'tan tahrik oldu!

Kışkırtıcı çalışmalarıyla tanınan 69 yaşındaki ABD'li sanatçı Paul McCarthy, Paris'in Vendôme Meydanı'na “Ağaç” adını verdiği soyut bir şişme heykel yerleştirdi.

Dev bir tıpayı andıran heykelin, tüketim ekonomisinin cinselliği kullanma yollarına göndermede bulunduğu söyleniyordu.

Ne ki, bazı tutucular, Paris kentini aşağıladığını ileri sürdükleri şişme heykelin havasını boşalttılar ve kablolarını kestiler. Sanatçı, “değerbilmez” bir Parisliden tam üç tokat yediği gibi, heykelini de meydandan kaldırmak zorunda kaldı!

Greenpeace'çilerin gafı!

Güney Peru'daki Nazca Çölü'nde, bazı canlı ve hayvan biçimlerini betimler tarzda yere çizilmiş çizgilerden oluşan Nazca Çizgileri, UNESCO tarafından Dünya Mirası Sit Alanı ilan edilmişti. İS 400-650 yılları arasına tarihlendirilen sit alanı, hassaslığı dolayısıyla ziyarete tümüyle kapatılmıştı.

Çevreci sivil toplum kuruluşu Greenpeace'in aktivistleri yasak bölgeye girip, Nazca Çizgileri'nin üstüne çevreciliği savunan bir flama serince, büyük tepki çektiler.

Hiçbir zarar vermediklerini öne sürmelerine karşın, sit alanında ayak izlerinin kaldığı ortaya çıkınca da, tekrar tekrar özür dilediler!

 

Yeni kapitalizm sanata karşı

Son yıllarda sanat fuarları aşırı ticarileşmekle, standlarının bayağılaşmasıyla eleştiriliyordu.

Geçen yıl, Miami'deki son Art Basel fuarıyla birlikte, geleneksel sanat fuarlarının artık tümden son bulduğu; sanat fuarının, düzenleyiciler, galeriler ve sanatçıların sanatı bir statü göstergesi olarak gören büyüyen burjuva sınıfının sırtından para kazanmalarının bir aracı haline geldiği ileri sürüldü.

 

Uygarlık düşmanı IŞİD

IŞİD tapınakları, camileri, anıtları havaya uçurup dozerlerle dümdüz ederek ve Irak ve Suriye'de sayısız sanat yapıtı ve objesini yok ederek insanlığın kültür mirasını ortadan kaldırmayı sürdürüyor.

Bağnaz IŞİD militanları, paha biçilmez sanat yapıtlarını el altından, karaborsada satarak terörist eylemlerine para sağlıyorlar.