Rusya'nın ateşi Türkiye'yi de yakacak

Ruble, Merkez Bankası müdahalesine rağmen dün de yüzde 18’e kadar erirken, bunun bulaşıcı etkisiyle gelişen piyasalardan kaçış hızlandı. Türkiye ekonomik kırılganlıkları ve siyasi riskleri nedeniyle ağır darbe aldı.

Pelin Ünker/Cumhuriyet

Rusya’nın müdahalelerine karşın son iki günde sert bir şekilde değer kaybeden rublenin diğer gelişmekte olan ülke para birimleri üzerinde yarattığı baskı ve içerideki siyasi endişelerle dolar/TL 2.4140 ile tarihi zirvesini test ederken Avro/TL 3.0268’i gördü. Sepet bazında TL ise 2.7182’ye kadar çıktı. Gösterge faiz 8.78’e yükselerek son yedi haftanın rekorunu kırdı.

Merkez Bankası’nın (TCMB) enerji ithalatçısı KİT’lerin döviz ihtiyacının gerekli görülen kısmının Hazine ve TCMB tarafından doğrudan karşılanacağını açıklaması ve likidite sıkılaştırma adımları ile dolar/TL’deki yükseliş tersine döndü. Doların yönünü aşağı çevirmesinde gün içinde dolar karşısında yüzde 18 değer yitiren rublenin kayıplarını yüzde 7’ye kadar azaltması da etkili oldu. Güne 2.3525’ten başlayan kur 2.4140’a kadar yükseldikten sonra serbest piyasada 2.3680’den kapandı. Avro’nun kapanışı 2.9670 TL oldu.

TCMB ayrıca bankalar arası piyasada gecelik faizi yüzde 11.25 olan faiz koridorunun üst bant sınırına kadar yükselterek üstü kapalı faiz artırımına gitti. Merkez’in uzun bir süredir politika faizi olan yüzde 8.25 civarında tuttuğu ortalama fonlama maliyeti yüzde 8.79’a yükseldi.

Bankacılar, BOTAŞ başta olmak üzere bazı KİT’lerin enerji ödemeleri için ihtiyacı olan dövizi likit piyasada talep etmelerinin kurda sert yükselişlere neden olduğunu, TCMB’nin bu adımı ile istenmeyen ya da düşük likidite olan dönemlerde yüksek döviz talebinin piyasadan talep edilmeyeceğini belirtti. İlgili kurumların aylık 1-1.5 milyar dolar, yıllık bazda ise 15 milyar dolara yakın döviz talebi olduğu belirtiliyor.

Rusya piyasaları bozdu

Rusya Merkez Bankası ise petrol fiyatlarındaki düşüş ve yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinin resesyona doğru sürüklenmesiyle rublede görülen kayıpların önüne geçmek için politika faizini yüzde 10.5’ten yüzde 17’ye yükseltti. Ancak yine de ruble yüzde 18’e kadar düştü. Dolar/ruble kuru tarihte ilk kez 80 seviyesini aştı. Ruble 1998 mali krizi değerinin de altına geriledi. Rusya’nın risk primini gösteren 5 yıllık CDS’leri de 5.5 yılın zirvesine yükseldi. Moskova Borsası yüzde 11.67 çakıldı. Bu seviyeler 2009 Mart ayından bu yana görülen en düşük değer oldu.

Gelişen piyasalar için Rusya’da yaşananların yanı sıra ABD Merkez Bankası’nın yaklaşık 10 yıl aradan sonra ilk defa faiz artıracak olması da endişe yaratıyor. Yabancı sermayeye bağımlılık, yavaşlayan büyüme ve yüksek borçlar nedeniyle zaten kırılgan olan Türkiye’de ise ayrıca cemaat ile hükümet arasındaki gerilimin tırmanması dolardaki yükselişi tetikliyor. TL’nin dolar karşısında son üç işlem günündeki toplam değer kaybı yüzde 6’ya yaklaştı.

Seçim indirimi kapısı kapandı
 
Petrol fiyatlarındaki düşüşün olumlu etkisine rağmen gelişen piyasalarda yaşanan panik ve kurdaki oynaklık piyasanın TCMB’den yeni yılın ilk aylarında yani seçimlerden önce faiz indirimi beklentilerini ortadan kaldırdı. Petrol fiyatlarının 5.5 yılın en düşük seviyeleri olan 60 dolar/varil civarında seyretmesi ve enflasyonun gelecek yıl yüzde 5 seviyelerini görme olasılığının artması gelecek yıl başından itibaren faiz indirimi beklentilerini artırmıştı. Ancak analistler, kurun yüksek seviyede kalma olasılığının arttığını ve bu nedenle TCMB’nin gelecek hafta faiz koridorunun üst bandını genişletmeyi gündemine alabileceğini belirtiyorlar.
 
Rusya ile iş yapanın hisseleri eridi

Rusya’ya bağlı tedirginlikle Borsa İstanbul yüzde 4.36 çakıldı. Düşüşe yüzde 6’nın üzerinde gerileyen bankacılık hisseleri ve Rusya'dan önemli gelir sağlayan şirketlerdeki yüzde 8’e yakın değer kaybı öncülük etti. Anadolu Efes yüzde 9.33, Anadolu Cam yüzde 8.04 ve Enka İnşaat  yüzde 6.38 gerileyerek BIST-100 endeksinde en sert değer kaybeden hisselerden oldu. Bankacılık endeksi ise yüzde 6 düştü.