Rönesans sanatı... (14.12.2020)

Rönesans ve Barok dönemlere ait sanat eserleri üzerine çalışmalarıyla tanınan sanat tarihçisi Geraldine A. Johnson’ın Rönesans Sanatı: Çok Kısa Bir Başlangıç isimli incelemesi; Rönesans döneminde Avrupa’da yaşanan büyük değişimin sanatın üretimi, değerlendirilmesi ve algılanışına nasıl yansıdığını tartışıyor. Rönesans döneminin arka planına dikkat çekerek o dönemin sanatını daha iyi kavramak ve değerlendirmek için önemli ipuçları sağlıyor.

Dilimize çevrilen incelemesi için sanat tarihçisi ve küratör Dr. Necmi Sönmez’in de bir ön söz kaleme aldığı kitabında Johnson’ın yanıt aradığı sorulardan bazıları şöyle:

“Dijitalleşmenin hızla arttığı günümüz dünyasından dönüp Rönesans’a ve o dönemin sanatına baktığımızda ne görürüz? O dönemin insanları yaşanan değişimi nasıl algılıyorlardı? Michelangelo, Leonardo da Vinci, Donatello, Titian, Jan van Eyck, Dürer, Raphael ya da Botticelli gibi sanatçılara; Davut, Mona Lisa veya Son Akşam Yemeği gibi eserlere verdiğimiz tepki o dönemdeki insanların tepkisinden ne kadar farklı olabilir?

Rönesans sanatı bugün pek çoğumuzun belleğine dâhi sanatçı olarak kazınan kişiler ve şaheser olarak gördüğümüz yapıtlardan mı ibaret? Estetik üretimin himayesi, eserlerin çıkış noktaları, kim için ve niye yapıldıkları, nereye konuldukları gibi unsurlar Rönesans sanatını kavrayışımızı nasıl etkiler?

Bir eseri yapanın veya yaptıranın kadın ya da erkek olması neyi, nasıl değiştirir? Rönesans erkekler kadar kadınlar için de, seçkinler kadar halk için de aynı şeyi mi ifade ediyordu?”

Rönesans sanatına tarihsel, toplumsal, ekonomik ve kültürel arka planından hareketle bakan yazar dönemin ünlü isim ve eserleri kadar Avrupa’nın farklı bölgelerinden daha az bilinen örnekleri de merceğe alıyor ve birbirleriyle karşılaştırıyor.

Dönemin eser, sanatçı, teknik veya üslup gibi yönlerinin yanı sıra Rönesans sanatının gözden kaçan yönlerini de dikkate alarak o zamanın gündelik nesnelerine neden ve nasıl sorularıyla yaklaşıyor.

Rönesans Sanatı - Çok Kısa Bir Başlangıç / Geraldine A. Johnson / Çeviren: Tuncay Birkan / İKÜ Yayınevi / 184 s.