Romanlardan ortak çağrı: 'Virüs öldürmezse açlık öldürecek'

Bugün 8 Nisan Dünya Romanlar Günü. Romanlar Koronavirüsten en çok etkilenen kırılgan gruplardan biri. Ellerindeki meslekleri; çiçekçilik, düğün müzisyenliği, kağıt toplayıcılık, seyyar satıcılık iken şimdi hiçbirini yapamaz hale geldiler. Derin bir yoksulluk yaşıyorlar. Ve durumları günden güne daha kötüye gidiyor. 

50 Roman derneği tarafından yayınlanan açıklamada, Romanların koronavirüs sürecinde de ayrımcılığa uğradıkları ifade edilerek, acil talepler sıralandı.

50 derneğin çağrısıyla yayınlanan açıklama şöyle:

"Her yıl çeşitli etkinliklerle kutladığımız 8 Nisan Dünya Romanlar Günü’nü bu yıl koronovirüs ekseninde ve acil eylem planı talebiyle gündeme getirmek istiyoruz. 

8 Nisan 1971 tarihinde 14 ülkeden gelen Roman delegelerin katılımıyla ilk Dünya Roman Kongresi düzenlendi. Kongrede Romanlara yönelik olumsuz yargılara, ırkçılığa ve ayrımcılığa karşı güçlü bir sesle itiraz edildi. O gün örgütlü mücadele başladı. Kongrelere katılan delege sayısı, yıldan yıla arttı. 1990 yılındaki 4. kongreye yaklaşık 300 Roman delege katıldı ve o kongrede, 8 Nisan’ın Dünya Roman Günü olarak kutlanmasına karar verildi. Bu bir bakıma hüzünlü bir zaferdi. Çünkü tarih boyunca hiçbir savaşa ortak olmayan Roman toplumu, her savaşın bedelini bir şekilde ödemişti. Kimi zaman yerlerinden edilerek kimi zaman katledilerek!

Hitler Almanya’sında Romanlar, korkunç deneylerde kobay olarak kullanıldı, gaz odalarında öldürülerek yakıldı, üç kuşak Roman kanı taşıyanlar dahi yok edildi. Zulüm, bununla sınırlı kalmadı. İspanya’da Romanların kulakları kesildi, anadilleri yasaklandı, Çekoslovakya’da birçok Roman kadın, rızaları olmaksızın kısırlaştırıldı… Romanlar dünyanın dört bir tarafında buna benzer insanlık dışı uygulamalara maruz kaldı.

Böyle acı dolu geçmişe sahip olan Romanlar için örgütlü mücadeleye girişmek elbette bir zaferdi. O günden beri, her 8 Nisan’da bu hüzünlü zafer kutlanıyor.

ROMANLAR BU TOPLUMUN AYRILMAZ PARÇASI

Türkiye’de Romanlar toplumun ayrılmaz parçası olsa da bu durum, hala bir gerçek olarak kabul görmüyor. Romanlar, en temel haklarını diğer vatandaşlarla eşit ölçüde kullanamıyor. Kullanmak istese de -başta ayrımcı davranışlar olmak üzere- ciddi engellerle karşılaşıyor. 

Romanlar eğitim, istihdam, barınma, sağlık ve sosyal hizmetler alanındaki en temel haklara erişemediği gibi saydığımız tüm alanlarda şiddetli ayrımcılığa uğruyor. 

Olağan dönemde bile haklarına erişemeyen Romanlar, koronovirüsün dünyayı sardığı böyle olağan üstü dönemlerde neler yaşıyor derseniz; öncelikle söylemeliyiz ki, Romanlar bir kez daha derin ayrımcılıkla karşı karşıya! Bir ilçede “Romanlar zaten virüslü!” denilerek mahalle ilaçlanmıyor. Bir başka ilçede kâğıt topladıkları arabalara el konuyor, üstüne üstlük bir de ceza yazılıyor! Bazı yerlerde sosyal yardım almaya gidenler, eli boş dönüyor. Bireylerden “Bizi virüs öldürmezse açlık öldürecek.” isyanı yükseliyor. 

Salgın öncesinde, derin yoksulluğa rağmen bir şekilde hayatta kalma stratejisi geliştiren Romanlar için yeni bir dönem başladı. Toplum, son yıllarda temel haklara erişme kaygısı taşırken artık “Hayatta kalabilecek miyim?” kaygısı taşıyor. 

2012’den beri Roman Sivil Toplumu, “her an afetteymiş gibi” davranılarak politika üretilmesini, acil eylem grubu oluşturulmasını talep ediyor. Yıl 2020, acil eylem grubu yok ama acil eylem durumu var. Bu apaçık ortada!

Roman vatandaşlar için acilen harekete geçilmesini talep ediyor, bir kez daha “Ayrımcılığa artık son verin!” diyoruz.

ACİL TALEPLER NELER?

Sosyal yardımlar kapsamında KOVİD-19 mücadelesi süresince bu yoksul kırılgan kesimlere düzenli nakit yardımında bulunulması,

Yoksul kesimlerin gıda temininde sorun yaşamaması için erzak desteği/sıcak yemek desteği sağlanması,

İçinde deterjan, sabun, kolonya, kağıt mendil gibi malzemelerin bulunduğu hijyen kitlerinin dağıtılması,

Su, elektrik, iletişim, doğal gaz faturalarının ödemesinin mücadele bitene kadar ertelenmesi ve ödemelerinin zamana yayılması,

Su, elektrik, iletişim, doğal gazı kesik olanlara ivedilikle su, elektrik, doğal gaz ve iletişim hizmetlerinin yeniden verilmesi,

Yoksul ve kırılgan kesimlerin ulaşabileceği mobil ve gezici sağlık hizmeti verilmesi,

KOVİD-19 şüphesi gösteren evsizlerin izolasyonda olabilecekleri, düzenli ve besleyici gıdalarla beslenebilecekleri, sağlık personeli desteği olan mekanların tahsis edilmesi,

İlaç katkı paylarının KOVİD-19 ile mücadele süresince kaldırılması,

Nüfus yoğunluğu oldukça yüksek olan bu mahallelerde düzenli aralıklarda dezenfeksiyon yapılması,

Mahallelerde sosyal yaşamın, dayanışmanın bir parçası olan kapı önü toplanmalarının yapılmaması konusunda bilgilendirme yapılması,

KOVİD-19’dan korunma, salgının önlenmesi konusundaki kamu spotlarının düzenli olarak STK’lar ve toplum önderleri aracılığıyla yoksul kırılgan kesimlerin çevrelerinde yayılmasının temin edilmesi,

KOVİD-19 sonrasında eğitimden kopan Roman çocukları için telafi eğitimi planlanıp uygulanması,

İşini kaybetmiş ailelerin tekrar iş kurana kadar Toplum Yararına Program (TYP) kapsamında değerlendirilmesi,

İvedi bir şekilde okur-yazar olmayan Romanlar için okur yazarlık kursuna başlatılması.

Yukarıda sıralananlar gibi yoksul kırılgan kesimlerin ihtiyaç ve özelliklerini dikkate alan önlemlerin, bu kesimlerin mağduriyetlerini azaltmasının yanı sıra, halk sağlığını koruyacağı ve KOVİD-19 yayılma hızını düşüreceği açıktır. İlgili kamu kurumları ve yerel yönetimlerin koordinasyon içinde gerekli tedbirleri çeşitlendirip alacağını umuyoruz."

İMZA VEREN DERNEKLERİN LİSTESİ:

Anadolu Abdalları Ortak Platformu – İstanbul

Anadolu Yakası Ayrom Derneği - İstanbul

 Avrupa ve Balkan Roman Dernekler Birliği Federasyonu – Edirne

Çekmeköy Roman Derneği - İstanbul

Dikili Romanlar Derneği - İzmir

Diyarbakır Domlar ve Romanlar Kültür Dayanışma ve Gençlik Spor Kulübü Derneği - Diyarbakır

Dom Toplulukları Derneği -Hatay

Dudullu Roman Derneği - İstanbul

Edirne Dernekler Federasyonu – Edirne

Edirne Roman Gençliği Derneği  - Edirne

 Edirne Süpürgeciler Mahallesi Yardımlaşma Derneği - Edirne

Ege Bölgesi Roman Dernekleri Federasyonu

 Ege Romanlar Gençlik Derneği – İzmir

 Ege Romanları Selanik Derneği – İzmir

 Gaziantep Müzisyen Geliştirme ve Spor Derneği - Gaziantep

Göçmen ve Roman Çocuklarına Eğitim Derneği - İstanbul

Gömeç Romanlar Kültür ve Dayanışma Derneği - Balıkesir

Gördes Çağdaş Romanlar Derneği – Manisa

Gördes Şen Romanlar Derneği – Manisa

Gülenyüz Yaşamla Mücadele Derneği - İstanbul

 Hatay Dom Federasyonu - Hatay

 Hatay Dom Gençleri Koruma Derneği - Hatay

 Hatay Dom Kadınları Derneği - Hatay

 Hatay Dom Müzisyenleri Derneği - Hatay

 Hatay Ellerin Sesi Derneği - Hatay

 Hatay Engellilere Gülümse Derneği - Hatay

 Hatay Roman Abdal ve Domlar Birliği Yardımlaşma ve Dayanışma Dermeği - Hatay

İstanbul Anadolu Yakası Tüm Romanlar Derneği - İstanbul

İstanbul Öz Roman Çiçekçiler Derneği – İstanbul

İstanbul Roman Çiçekçiler Derneği – İstanbul

İzzetpaşa Roman Spor Derneği – İstanbul

İzzetpaşa Romanları Kalkındırma Derneği – İstanbul

 Karadeniz Bölgesi Roman Kültürünü Araştırma Eğitim ve Kalkındırma Derneği – Samsun

Kilis Abdallar Dayanışma ve Spor Derneği - Kilis

 Kilis Davulcular Yardımlaşma ve Spor Derneği - Kilis

Manisa Bölgesi Romanları Roman Kültürünü Koruma ve Yaşatma Derneği – Manisa

Muratlı Genç Romanlar Derneği -Tekirdağ

Roman Gençlik Derneği- Edirne

Romanlar Gençlik Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Derneği-İzmir

Selimşahlar Romanlar Derneği – Manisa

Sıfır Ayrımcılık Derneği - İstanbul

Şanlıurfa Davulcular – Zurnacılar Derneği – Şanlıurfa

Şişli Roman Kültürünü Destekleme Derneği – İstanbul

Trakya Müzisyenler Derneği 

Trakya Roman Gençleri Eğitim Kültür Araştırma İstihdam ve Yardım Derneği – Edirne

Trakya Romanları Eğitim Araştırma Kültür Geliştirme Derneği - Edirne

 Yenişehir Roman Kadınları Kalkındırma Derneği – İzmir

 Yenişehir Romanları Kalkındırma ve Güzelleştirme Derneği – İzmir