Restorasyonun büyülü ismi

Yıl 1930. Kendisini İstanbul abidelerinin büyüsüne kaptıran genç adam, İstanbul’un tarihi yapıları hakkında bilgi sahibi olmak ister. O dönemde İstanbul’u detaylı tanıtan kitaplar olmaması nedeniyle kenti adım adım dolaşarak tanımaya başlar. Dolaştıkça tarihi yapılara hevesi artan genç adam bu “zevkli macera”yı bilimsel anlamda değerlendirmek için bir gün Vakıflar başmüdürünün kapısını çalar. Müdüre, tarihi yapılar hakkında hem görsel hem yazılı bilgiler toplamak istediğini söyleyince müdürün talimatıyla hademe tarafından sokağa attırılır. Daha sonra Fatih medreselerinin harabeleri arasında dolaşmaya çıkan genç adam Çarşamba’daki İsmail Ağa Camii’ndeki kubbe kasnağında açılmış yaralardan uçuşan kuşları görünce abidelere karşı duyduğu ilginin aşka dönüştüğünü anlar...

Türkiye’nin ilk restoratör mimarlarından Ali Saim Ülgen’in ailesi tarafından Salt Galata’ya teslim edilen kişisel arşivi, şimdi kurumun Açık Arşiv’inde “Modern Türkiye’nin Osmanlı Mirasını Keşfi: Ali Saim Ülgen Arşivi” başlığı altında sergileniyor.

24 Mart’a kadar sürecek sergide Ülgen’in notları, yazıları, çizdiği kroki ve rölöveler, kitapları, elyazmaları ve fotoğrafları yer alıyor. 1960 öncesi Türkiyesi’nde kültür varlıklarının durumu ve dönemin restorasyon çalışmaları konusunda bir kesit sunan arşivde bulunan çok sayıda yazılı ve görsel belge, kültür varlıklarına dair bir kaynak oluşturduğu gibi, yeni restorasyon projeleri için de bir bilimsel veri niteliğinde.

Sergide, kubbenin üzerinde poz veren bir işçi, Laleli Camii’nin restorasyon çalışmaları fotoğrafı, Sivas Divriği Ulu Cami kapı detayı çizimi, Malatya Ulu Cami cephe çizimi, Topkapı Sarayı mutfakları rölövesi kesit krokisi gibi pek çok restorasyon sürecinden ayrıntılar yer alıyor. Kündekâri ustası, taş ustası gibi pek çok usta da Ülgen’in kadrajına yansıyanlardan.

Türkiye’nin yanı sıra Libya, Kudüs ve Bağdat gibi pek çok kentte yüzlerce restorasyon projesi uygulayan, proje sırasında da eski eserleri belgelemek amacıyla yapı fotoğraf, gazete kupürleri ve makaleler toplayan Ülgen’in arşivi Salt Araştırma’da dijital ortama da aktarılarak kataloglanıyor.